ابوالعاص بن ربیع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَبوالْعاص بن رَبیع بن عَبْدُالعُزّی بن عَبد شَمْس'''، داماد [[پیامبر(ص)]]، خواهرزاده [[خدیجه کبری]] و همسر [[زینب بنت رسول الله|زینب]]. در [[جنگ بدر]] به اسارت [[مسلمانان]] درآمد؛ ولی آزاد شد و چند سال بعد، حدود [[سال ۶ قمری]]، [[اسلام]] آورد و از [[مکه]] به [[مدینه]] مهاجرت کرد.

ابوالعاص کنیه است و درباره نام وی در منابع اختلاف است. عده‌ای او را قاسم یا مقسّم<ref>ابن قتیبه، المعارف، ۱۹۶۹م، ص۱۴۱.</ref> و بعضی هشیم یا مهشم (یا مُهَشِّم) گفته‌اند؛ اما بیشتر او را لَقیط نامیده‌اند.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۹۱۵۹م، ج ۱، ص۳۹۷؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ۱۲۸۵ق، ج۵، ص۲۳۷؛ ابن حجر، الاصابه، ۱۳۲۸ق، ج ۴، ص۱۲۱.</ref>  

ابوالعاص بازرگانی ثروتمند و امین و از جمله مشاهیر شهر مکه بود.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج۲، ص۳۰۶.</ref> طبری، ابو العاص را از معدود افراد ثروتمند و امانتدار [[مکه]] دانسته است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، ج۲، ص۴۶۷.</ref> مادرش هاله دختر خویلد بود و [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|خدیجه]] خاله وی بود و او را چون فرزند خویش می‌شمرد. خدیجه از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] خواست که با ازدواج ابوالعاص و زینب موافقت کند و پیامبر(ص) نیز موافقت کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، ج۲، ص۴۶۷.</ref>

ابوالعاص پیش از [[بعثت]] پیامبر(ص)، با [[زینب دختر پیامبر(ص)|زینب]] دختر بزرگ آن حضرت [[ازدواج]] کرد. پس از [[بعثت]]، با آنکه خدیجه و دخترانش [[ایمان]] آوردند، ابوالعاص همچنان در [[شرک]] باقی ماند.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج ۸، ص۳۰-۳۱.</ref>

گفته‌اند پیامبر اکرم(ص) پس از [[هجرت به مدینه]] کسانی را فرستاد تا دخترانش را از [[مکه]] به [[مدینه]] بیاورند؛ اما ابوالعاص، زینب را محبوس کرد و به همین جهت زینب نتوانست بیاید.<ref>مقدسی، آفرینش و تاریخ، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۶۷۶.</ref>

ابوالعاص در [[غزوه بدر]] در صف مشرکان حضور داشت و به اسارت مسلمانان درآمد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج ۱، ص۱۳۹؛ ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج ۲، ص۳۰۶.</ref> هنگامی که مردم مکه برای آزادی اسیران [[فدیه]] پرداختند، زینب هم فدیه‌ای برای ابوالعاص به مدینه فرستاد که ضمن آن گردن‌بندی از آن خدیجه بود. گفته‌اند که چون چشم [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] بر آن افتاد، متاثر شد و پس از کسب موافقت مسلمانان، ابوالعاص را آزاد ساخت و اموال زینب را پس فرستاد و از ابوالعاص پیمان گرفت که زینب را آزاد گذارد.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج ۲، ص۳۰۷، ۳۰۸؛ واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج ۱، ص۱۳۰-۱۳۱؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج ۱، ص۳۹۷.</ref> او نیز پس از بازگشت به [[مکه]]، زینب را همراه با یاران پیامبر(ص) به مدینه فرستاد.<ref> نک: ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج ۲، ص۳۰۸-۳۱۰.</ref>

ابوالعاص در [[مکه]] به کار خود مشغول بود تا اینکه در [[جمادی الاول]] [[سال ۶ هجری قمری|سال ۶ ق]] همراه با کاروانی از مردان و اموال مردم [[قریش]] برای تجارت راهی [[شام]] شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج ۱، ص۳۷۷، ۳۹۸.</ref> این کاروان در برابر حمله مسلمانان به فرماندهی [[زید بن حارثه]] تاب مقاومت نیاورد. برخی گریختند و برخی دیگر گرفتار شدند و اموالشان به دست مسلمانان افتاد. ابوالعاص نیز گریخت و شبانه خود را به [[مدینه]] رساند و به خانه زینب رفت و به او پناهنده شد. زینب او را پناه داد و آن واقعه را در [[مسجد]] در حضور مسلمانان به اطلاع [[پیامبر(ص)]] رساند. پیامبر(ص) پناهندگی او را پذیرفت و هنگامی که به درخواست زینب دستور داد اموال کاروان را به مشرکان بازگردانند، ابوالعاص همراه با اموال به مکه بازگشت و ضمن بازگرداندن اموال به مردم گفت که به اسلام گرویده است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج۲، ص ۵۵۳ و ۵۵۴.</ref>

ابوالعاص پس از چندی به [[مدینه]] بازگشت و پیامبر(ص) در [[محرم]] [[سال ۷ هجری قمری|سال ۷ ق]] زینب را با همان عقد زناشویی پیشین نزد او فرستاد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۹۶۶م، ج ۲، ص۵۵۳-۵۵۴؛ ابن هشام، السیره النبویه، ۱۹۵۵م، ج ۲، ص۳۱۲-۳۱۴؛ ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج ۸، ص۳۳.</ref> بعضی گفته‌اند که زینب با [[مهریه|مهر]] و [[نکاح]] جدید به زوجیت ابوالعاص درآمد.<ref> نک : ابن حجر، الاصابه، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۱۲۲.</ref>

زینب برای ابوالعاص پسری به نام «علی» و دختری به نام [[امامه بنت ابوالعاص|امامه]] به دنیا آورد. امامه  با [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]] ازدواج کرد.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، دار صادر، ج ۸، ص۳۱.</ref>