پرش به محتوا

اقبال لاهوری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳۲: خط ۳۲:
'''محمد اقبال لاهوری''' (۱۸۷۷- ۱۹۳۸م) متفکر، [[روشنفکر دینی]]، شاعر و سیاستمدار [[اسلام|مسلمان]].  
'''محمد اقبال لاهوری''' (۱۸۷۷- ۱۹۳۸م) متفکر، [[روشنفکر دینی]]، شاعر و سیاستمدار [[اسلام|مسلمان]].  


اقبال [[دین اسلام]] را جدا از [[تمدن اسلامی]] نمی‌داند و معتقد است تجدید دین بدون احیای تمدن، ممکن نیست. به باور او باقی ماندن اسلام به‌عنوان یک [[فرهنگ]]، تمدن و قانون زندگی، منوط به تغییراتی براساس زمانه و پیشرفت علوم جدید است. اقبال تجدید [[علم کلام]] بر اساس بررسی‌های علوم تازه و حل و فصل [[فقه|مسائل فقهی]] با توجه به اقتضای زمانه و نیازهای موجود را ضروری می‌دانست. به اعتقاد او بزرگ‌ترین مشکل مسلمانان، مشکل هویت و دور شدن از آموزه‌های اسلامی است. او معتقد بود [[مسلمانان]] در صورتی می‌توانند به وجود خود افتخار کنند که تشکیلات حکومتی جداگانه‌ای براساس اصول اسلام در مناطق مسلمان‌نشین ایجاد نمایند.
اقبال [[دین اسلام]] را جدا از [[تمدن اسلامی]] نمی‌داند و معتقد است تجدید دین بدون احیای تمدن، ممکن نیست. به باور او باقی ماندن اسلام به‌عنوان یک فرهنگ، تمدن و قانون زندگی، منوط به تغییراتی براساس زمانه و پیشرفت علوم جدید است. اقبال تجدید [[علم کلام]] بر اساس بررسی‌های علوم تازه و حل و فصل [[فقه|مسائل فقهی]] با توجه به اقتضای زمانه و نیازهای موجود را ضروری می‌دانست. به اعتقاد او بزرگ‌ترین مشکل مسلمانان، مشکل هویت و دورشدن از آموزه‌های اسلامی است. او معتقد بود [[مسلمان|مسلمانان]] در صورتی می‌توانند به وجود خود افتخار کنند که تشکیلات حکومتی جداگانه‌ای براساس اصول اسلام در مناطق مسلمان‌نشین ایجاد نمایند.


اقبال [[قرآن]] را معتبرترین سند اسلام و زندگی می‌دانست و شیفته [[محمد|پیامبر اسلام(ص)]] بود و اشعاری در وصف او سرود. اقبال پیرو [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] بود. او اشعاری نیز در مدح [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] سرود. اقبال در شعری در توصیف [[واقعه کربلا]]، [[امام حسین(ع)]] را فردی می‌داند که تا [[قیامت]] رهایی از استبداد را به ما آموخت و با تعبیر «رمز قرآن از حسین آموختیم» از او یاد می‌کند.  
اقبال [[قرآن]] را معتبرترین سند اسلام و زندگی می‌دانست و شیفته [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] بود و اشعاری در وصف او سرود. اقبال پیرو [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] بود. او اشعاری نیز در مدح [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] سرود. اقبال در شعری در توصیف [[واقعه کربلا]]، [[امام حسین(ع)]] را فردی می‌داند که تا [[قیامت]] رهایی از استبداد را به ما آموخت و با تعبیر «رمز قرآن از حسین آموختیم» از او یاد می‌کند.  


اقبال اشعار زیادی به زبان‌های [[زبان فارسی|فارسی]] و اردو سرود. برخی او را از بهترین شاعران معاصر زبان فارسی دانسته‌اند. اقبال در سال ۱۹۱۵م منظومه فارسی «اسرار خودی» و سه سال پس از آن منظومه «رموز بی‌خودی» را سرود. اقبال توجه و علاقه بسیار به تصوف داشت؛ با این حال کارکردهای سُست‌‏کننده‏ اندیشه‌‏های صوفیانه را معارض اسلامِ توانمند ‏می‌دانست. از مبانی اندیشه عرفانی و تصوفی اقبال، عشق و محبت، سلوک عرفانی معتدل و عدم‏ تقابل مادیت و معنویت است.
اقبال اشعار زیادی به زبان‌های [[زبان فارسی|فارسی]] و اردو سرود. برخی او را از بهترین شاعران معاصر زبان فارسی دانسته‌اند. اقبال در سال ۱۹۱۵م منظومه فارسی «اسرار خودی» و سه سال پس از آن منظومه «رموز بی‌خودی» را سرود. اقبال توجه و علاقه بسیار به تصوف داشت؛ با این حال کارکردهای سُست‌‏کننده‏ اندیشه‌‏های صوفیانه را معارض اسلامِ توانمند ‏می‌دانست. از مبانی اندیشه عرفانی و تصوفی اقبال، عشق و محبت، سلوک عرفانی معتدل و عدم‏ تقابل مادیت و معنویت است.
خط ۴۱: خط ۴۱:
محمد اقبال لاهوری در [[۹ نوامبر]] ۱۸۷۷ میلادی ([[۱۹ آبان]] ۱۲۵۶ش) در شهر سیالْکوت ایالت پنجاب [[هند]] ([[پاکستان]] فعلی)، در محله [[کشمیر|کشمیری‌ها]] و در یک خانواده [[مسلمان]] به دنیا آمد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۷۹؛ [http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show.text/id/875/book_keyword//occasion//index/1/indexId/86813 احمدپور، ستاره شرق، ۱۳۸۳ش].</ref> پدرش شیخ نورمحمد، پیشه دوزندگی داشت، اهل سلوک و با شعر و ادب عرفانی آشنا بود.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۸۴-۸۵.</ref>
محمد اقبال لاهوری در [[۹ نوامبر]] ۱۸۷۷ میلادی ([[۱۹ آبان]] ۱۲۵۶ش) در شهر سیالْکوت ایالت پنجاب [[هند]] ([[پاکستان]] فعلی)، در محله [[کشمیر|کشمیری‌ها]] و در یک خانواده [[مسلمان]] به دنیا آمد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۷۹؛ [http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show.text/id/875/book_keyword//occasion//index/1/indexId/86813 احمدپور، ستاره شرق، ۱۳۸۳ش].</ref> پدرش شیخ نورمحمد، پیشه دوزندگی داشت، اهل سلوک و با شعر و ادب عرفانی آشنا بود.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۸۴-۸۵.</ref>


اقبال زبان‌های فارسی و [[زبان عربی|عربی]] را در زادگاه خود فراگرفت و با [[علوم اسلامی]] و معارف قرآنی آشنا شد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۸۲.</ref> او در دبیرستانی که مبلغان مسیحی اسکاتلندی تأسیس کرده بودند، درس خواند.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۰۷-۱۰۸؛ [http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show.text/id/875/book_keyword//occasion//index/1/indexId/86801 احمدپور، ستاره شرق، ۱۳۸۳ش.]</ref> اقبال در دانشگاه [[لاهور]] در رشته زبان انگلیسی تحصیل کرد و کارشناسی ارشد [[فلسفه]] را نیز در سال ۱۸۹۹م با رتبه اول دریافت کرد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> او هم‌زمان به مطالعه اصول علم اقتصاد و حقوق نیز اشتغال داشت.<ref>مجتبائی، «اقبال لاهوری»، ص۶۲۴.</ref> اقبال در سال ۱۹۰۵م برای ادامه تحصیل به [[انگلستان]] رفت و پایان‌نامه دکترای خود را با موضوع «رشد مابعد الطبیعه در ایران» در دانشگاه کمبریج دفاع کرد.<ref>مجتبائی، «اقبال لاهوری»، ص۶۲۵.</ref> سپس در [[آلمان]]، درجه استادی فلسفه را دریافت کرد.<ref>مجتبائی، «اقبال لاهوری»، ص۶۲۵.</ref> وی در سال ۱۹۰۸م به هند برگشت و مشغول تدریس و وکالت شد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۹۲ و ۱۹۹.</ref>
اقبال زبان‌های فارسی و [[زبان عربی|عربی]] را در زادگاه خود فراگرفت و با [[علوم اسلامی]] و معارف قرآنی آشنا شد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۸۲.</ref> او در دبیرستانی که مبلغان مسیحی اسکاتلندی تأسیس کرده بودند، درس خواند.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۰۷-۱۰۸؛ [http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show.text/id/875/book_keyword//occasion//index/1/indexId/86801 احمدپور، ستاره شرق، ۱۳۸۳ش.]</ref> اقبال در دانشگاه [[لاهور]] در رشته زبان انگلیسی تحصیل کرد و کارشناسی ارشد [[فلسفه]] را نیز در سال ۱۸۹۹م دریافت کرد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۱۸-۱۱۹.</ref> او هم‌زمان به مطالعه اصول علم اقتصاد و حقوق نیز اشتغال داشت.<ref>مجتبائی، «اقبال لاهوری»، ص۶۲۴.</ref> اقبال در سال ۱۹۰۵م برای ادامه تحصیل به [[انگلستان]] رفت و پایان‌نامه دکترای خود را با موضوع «رشد مابعد الطبیعه در ایران» در دانشگاه کمبریج دفاع کرد.<ref>مجتبائی، «اقبال لاهوری»، ص۶۲۵.</ref> سپس در [[آلمان]]، درجه استادی فلسفه را دریافت کرد.<ref>مجتبائی، «اقبال لاهوری»، ص۶۲۵.</ref> وی در سال ۱۹۰۸م به هند برگشت و مشغول تدریس و وکالت شد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۹۲ و ۱۹۹.</ref>


اقبال در شانزده سالگی بنابر رسوم خانوادگی [[ازدواج]] کرد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۳۳.</ref> همسر اقبال برخلاف او از خانواده‌ای ثروتمند بود.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۳۴.</ref> این ازدواج به جدایی بدون [[طلاق]] ختم شد<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۳۳-۲۳۴.</ref> و تاثیر بسیاری بر اقبال گذاشت.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۳۶.</ref> ایشان در سال ۱۹۱۰م برای بار دوم<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۴۰.</ref> و در سال ۱۹۱۳م برای بار سوم ازدواج کرد<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۴۱.</ref> و با هر دو همسر خود در یک خانه زندگی می‌کرد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۴۱.</ref> وفات مادر اقبال در سال ۱۹۱۴م ضربه سختی بر او وارد کرد و تا مدت‌ها افسرده بود.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۰۲.</ref>
اقبال در شانزده‌سالگی [[ازدواج]] کرد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۳۳.</ref> این ازدواج به جدایی بدون [[طلاق]] ختم شد<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۳۳-۲۳۴.</ref> او در سال ۱۹۱۰م برای بار دوم<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۴۰.</ref> و در سال ۱۹۱۳م برای بار سوم ازدواج کرد<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۴۱.</ref> و با هر دو همسر خود در یک خانه زندگی می‌کرد.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۴۱.</ref>  


[[پرونده:Eghbal3.jpg|300px|بندانگشتی|آرامگاه اقبال لاهوری در [[پاکستان]]|پیوند=Special:FilePath/Eghbal3.jpg]]
[[پرونده:Eghbal3.jpg|300px|بندانگشتی|آرامگاه اقبال لاهوری در [[پاکستان]]|پیوند=Special:FilePath/Eghbal3.jpg]]
اقبال لاهوری پیرو [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] بود<ref>خسروشاهی، [https://www.tabnak.ir/fa/news/99231 «شعر زیبای «اقبال» درباره حضرت زهرا(س)»]، سایت تابناک.</ref> و به [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت پیامبر(ع)]] نیز ارادت داشت.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> اقبال در بامداد [[۲۱ آوریل]] ۱۹۳۸م/[[۱ اردیبهشت]] [[سال ۱۳۱۷ هجری شمسی|۱۳۱۷ش]] در اثر بیماری، درگذشت<ref>
اقبال لاهوری پیرو [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] بود<ref>خسروشاهی، [https://www.tabnak.ir/fa/news/99231 «شعر زیبای «اقبال» درباره حضرت زهرا(س)»]، سایت تابناک.</ref> و به [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت پیامبر(ع)]] نیز ارادت داشت.<ref>اقبال، زندگی و افکار علامه اقبال لاهوری، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> او در [[۲۱ آوریل]] ۱۹۳۸م/[[۱ اردیبهشت]] [[سال ۱۳۱۷ هجری شمسی|۱۳۱۷ش]] در اثر بیماری، درگذشت<ref>
[http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show.text/id/875/book_keyword//occasion//index/1/indexId/86806 احمدپور، ستاره شرق، ۱۳۸۳ش.]</ref> و در کنار پله‌های درب ورودی مسجد پادشاهی لاهور به خاک سپرده شد.<ref>جاوید اقبال، زنده رود، ۲۰۰۰م، ص۷۹۷.</ref> در سال [[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]] بنیاد سینمایی فارابی از ساخت پروژه مشترک «اقبال لاهوری» با [[پاکستان]] به کارگردانی بهرام توکلی در [[ایران]] خبر داد.<ref>[https://tn.ai/2249374 «ساخت پروژه مشترک «اقبال لاهوری» اهمیت راهبردی و سیاسی دارد/ بهرام توکلی کارگردان فیلم است»]، خبرگزاری تسنیم.</ref>
[http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show.text/id/875/book_keyword//occasion//index/1/indexId/86806 احمدپور، ستاره شرق، ۱۳۸۳ش.]</ref> و در کنار پله‌های درب ورودی مسجد پادشاهی لاهور به خاک سپرده شد.<ref>جاوید اقبال، زنده رود، ۲۰۰۰م، ص۷۹۷.</ref> در سال [[سال ۱۳۹۹ هجری شمسی|۱۳۹۹ش]] بنیاد سینمایی فارابی از ساخت پروژه مشترک «اقبال لاهوری» با [[پاکستان]] به کارگردانی بهرام توکلی در [[ایران]] خبر داد.<ref>[https://tn.ai/2249374 «ساخت پروژه مشترک «اقبال لاهوری» اهمیت راهبردی و سیاسی دارد/ بهرام توکلی کارگردان فیلم است»]، خبرگزاری تسنیم.</ref>