confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
الهدایة الکبری (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
Ali.jafari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| نسخه الکترونیکی=http://lib.eshia.ir/15130 | | نسخه الکترونیکی=http://lib.eshia.ir/15130 | ||
}} | }} | ||
'''الهِدایَةُ الکُبْریٰ''' کتابی به زبان عربی درباره زندگی و [[کرامت|کرامات]] [[چهارده معصوم(ع)]] اثر [[حسین بن حمدان خصیبی|حسین بن حمدان خُصَیْبی]] (متوفی ۳۴۶ق). این اثر از قدیمی‌ترین متونی است که با ذکر سلسله اسناد در صدد اثبات [[امامت]] و وصایت یکایک [[ائمه]] از راه بیان [[معجزه|معجزات]] است. با این حال بعضی از رجال‌شناسان متقدم [[شیعه]] و برخی از محققان معاصر درباره شخصیت نویسنده و پاره‌ای از مطالب کتاب موضع انتقادی گرفته و او را تضعیف و روایات کتاب را [[غلو|غالیانه]] دانسته‌اند. | '''الهِدایَةُ الکُبْریٰ''' کتابی به زبان عربی درباره زندگی و [[کرامت|کرامات]] [[چهارده معصوم(ع)]] اثر [[حسین بن حمدان خصیبی|حسین بن حمدان خُصَیْبی]] (متوفی ۳۴۶ق). این اثر از قدیمی‌ترین متونی است که با ذکر [[اسناد|سلسله اسناد]] در صدد اثبات [[امامت]] و وصایت یکایک [[ائمه]] از راه بیان [[معجزه|معجزات]] است. با این حال بعضی از رجال‌شناسان متقدم [[شیعه]] و برخی از محققان معاصر درباره شخصیت نویسنده و پاره‌ای از مطالب کتاب موضع انتقادی گرفته و او را تضعیف و روایات کتاب را [[غلو|غالیانه]] دانسته‌اند. | ||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== محتوا== | == محتوا== | ||
مطالب تاریخی کتاب به شیوه [[حدیث|حدیثی]] بیان شده و مؤلف سلسله اسناد خود را بیان کرده است. ابواب ۱۴گانه کتاب به اعتبار [[چهارده معصوم]] تنظیم شده و هر باب به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شود: | مطالب تاریخی کتاب به شیوه [[حدیث|حدیثی]] بیان شده و مؤلف [[اسناد|سلسله اسناد]] خود را بیان کرده است. ابواب ۱۴گانه کتاب به اعتبار [[چهارده معصوم]] تنظیم شده و هر باب به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شود: | ||
قسمت اول کلیاتی درباره هر معصوم از احوال شخصی است و قسمت دوم به ذکر روایات مختلف با ذکر سلسله اسناد مشخص می‌پردازد که غالب اسناد به ائمه منتهی می‌شود و در آنها [[معجزه|معجزات]] و [[کرامت|کرامات]] هر معصوم شامل تعیین مصادیق [[علم غیب]] او، تصرف او در نظام تکوین همچون زنده کردن مردگان و [[طی الارض]] خود و یا با همراهی اصحابش و نیز سخن گفتن به زبان‌های گوناگون و نیز سخن گفتن با حیوانات، نباتات و جمادات ذکر شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2691/6558/76246 صفری فروشانی، حسین بن حمدان خصیبی و کتاب الهدایة الکبری]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | قسمت اول کلیاتی درباره هر معصوم از احوال شخصی است و قسمت دوم به ذکر روایات مختلف با ذکر سلسله اسناد مشخص می‌پردازد که غالب اسناد به ائمه منتهی می‌شود و در آنها [[معجزه|معجزات]] و [[کرامت|کرامات]] هر معصوم شامل تعیین مصادیق [[علم غیب]] او، تصرف او در نظام تکوین همچون زنده کردن مردگان و [[طی الارض]] خود و یا با همراهی اصحابش و نیز سخن گفتن به زبان‌های گوناگون و نیز سخن گفتن با حیوانات، نباتات و جمادات ذکر شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2691/6558/76246 صفری فروشانی، حسین بن حمدان خصیبی و کتاب الهدایة الکبری]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | ||
حجم مطالب درباره هر معصوم متفاوت است؛ چنانکه به [[امام دوازدهم]] حجم بیشتری اختصاص داده شده است و روایاتی درباره [[رجعت]]، به ویژه روایت مفصل [[مفضل بن عمر]] از [[امام صادق | حجم مطالب درباره هر معصوم متفاوت است؛ چنانکه به [[امام دوازدهم]] حجم بیشتری اختصاص داده شده است و روایاتی درباره [[رجعت]]، به ویژه روایت مفصل [[مفضل بن عمر]] از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است. از مطالب ارزشمند این کتاب، ذکر تفصیلی دیدگاه‌ها و اعمال یاران [[فارس بن حاتم قزوینی]] است که در کمتر کتاب رجالی و تاریخی شیعه یافت می‌شود. وضعیت جامعه شیعی بعد از شهادت [[امام عسکری(ع)]] و فعالیت‌های [[جعفر کذاب]] هم در کتاب آمده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2691/6558/76246 صفری فروشانی، حسین بن حمدان خصیبی و کتاب الهدایة الکبری]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | ||
نخستین مطلب کتاب روایتی است که امام رضا(ع) از پدرانش از امام سجاد(ع) و همچنین امام عسکری نقل کرده اند که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] ۶۳ سال عمر کردند که ۴۰ سال از آن پیش از [[بعثت]] بوده است و ۲۳ سال که دوران نبوتش بوده است وحی بر او نازل شده است و در ۵۳ سالگی از [[شرک|مشرکان]] [[قبیله قریش|قریش]] گریخت و به مدینه هجرت کرد و ۱۰ سال پایان عمرش را در [[مدینه]] اقامت کرد و در سال یازدهم از هجرت روز دوشنبه در حالی که دو شب از [[ربیع الاول|ماه ربیع الاول]] گذشته بود از دنیا رفت. <ref>خصیبی، الهداية الكبرى، نشر بلاغ، ص۳۸.</ref> | نخستین مطلب کتاب روایتی است که [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] از پدرانش از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] و همچنین امام عسکری نقل کرده اند که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] ۶۳ سال عمر کردند که ۴۰ سال از آن پیش از [[بعثت]] بوده است و ۲۳ سال که دوران نبوتش بوده است وحی بر او نازل شده است و در ۵۳ سالگی از [[شرک|مشرکان]] [[قبیله قریش|قریش]] گریخت و به مدینه هجرت کرد و ۱۰ سال پایان عمرش را در [[مدینه]] اقامت کرد و در سال یازدهم از هجرت روز دوشنبه در حالی که دو شب از [[ربیع الاول|ماه ربیع الاول]] گذشته بود از دنیا رفت. <ref>خصیبی، الهداية الكبرى، نشر بلاغ، ص۳۸.</ref> | ||
مطلب پایانی کتاب روایتی است از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در پاسخ به در خواست [[مفضل بن عمر|مفضل]] که از حضرت خواسته بود که برای او و [[شیعه|شیعیان]] خالصش دعا کند که بر اعتقاد به مقامات ائمه (ع) ثابت قدم بمانند. امام صادق(ع) در پاسخ مفضل فرمود: ما برایتان دعا می‌کنیم و اگر دعای ما در حقتان نبود شما ثابت قدم نمی‌ماندید. امام در ادامه سخنش به در خواست مفضل که برای مقامات ائمه و بهره‌مندی آنان از قدرت و سلطنت الهی به اذن الهی، از قرآن شاهد خواسته بود به آیات ۳۱ تا ۵۱ [[سوره ذاریات]] استشهاد کرد و به مفضل فرمود [[خدا|خداوند]] مخلوقی مکرّم‌تر از ما در پیشگاهش نیافریده است و تو نیز خدا را شاکر باش و او را ستایش کن و لطف و فضل الهی را درباره‌ات فراموش مکن. <ref>خصیبی، الهداية الكبرى، نشر بلاغ، ص۴۴۳-۴۴۴. | مطلب پایانی کتاب روایتی است از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در پاسخ به در خواست [[مفضل بن عمر|مفضل]] که از حضرت خواسته بود که برای او و [[شیعه|شیعیان]] خالصش دعا کند که بر اعتقاد به مقامات ائمه (ع) ثابت قدم بمانند. امام صادق(ع) در پاسخ مفضل فرمود: ما برایتان دعا می‌کنیم و اگر دعای ما در حقتان نبود شما ثابت قدم نمی‌ماندید. امام در ادامه سخنش به در خواست مفضل که برای مقامات ائمه و بهره‌مندی آنان از قدرت و سلطنت الهی به اذن الهی، از قرآن شاهد خواسته بود به آیات ۳۱ تا ۵۱ [[سوره ذاریات]] استشهاد کرد و به مفضل فرمود [[خدا|خداوند]] مخلوقی مکرّم‌تر از ما در پیشگاهش نیافریده است و تو نیز خدا را شاکر باش و او را ستایش کن و لطف و فضل الهی را درباره‌ات فراموش مکن. <ref>خصیبی، الهداية الكبرى، نشر بلاغ، ص۴۴۳-۴۴۴. | ||
</ref> | </ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
درباره این کتاب از گذشته اظهارنظرهای شدیدی وجود داشته است. برخی آن را غیرمعتبر و [[غلو]]آمیز دانسته و برخی آن را از کتب فرقه نصیریه می‌دانند. در عین حال کتاب حاضر جایگاه مناسبی در میان آثار بعدی [[امامیه]] یافته و از آن نقل کرده‌اند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13420 الهدایة الکبری]، کتابخانه دیجیتال نور.</ref> | درباره این کتاب از گذشته اظهارنظرهای شدیدی وجود داشته است. برخی آن را غیرمعتبر و [[غلو]]آمیز دانسته و برخی آن را از کتب فرقه نصیریه می‌دانند. در عین حال کتاب حاضر جایگاه مناسبی در میان آثار بعدی [[امامیه]] یافته و از آن نقل کرده‌اند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13420 الهدایة الکبری]، کتابخانه دیجیتال نور.</ref> | ||
در سال‌های اخیر مقاله‌ای از | در سال‌های اخیر مقاله‌ای از نعمت الله صفری فروشانی در نقد این اثر (از حیث سند و محتوا) منتشر شده است. نویسنده در این مقاله، کتاب را از آثار مؤثر در شیعه امامیه و برگرفته از روایات [[غلو|غالیان]] دانسته و معتقد است چهره‌ای مشوه از تاریخ تشیع را نشان می‌دهد. صفری فروشانی برخی از روایات را به‌عنوان شاهد مثال بیان می‌کند.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2691 صفری فروشانی، حسین بن حمدان خصیبی و کتاب الهدایة الکبری]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | ||
از سوی دیگر برخی از محققان به نقد مقاله مذکور پرداخته و تلاش نموده‌اند تا به پرسش‌ها درباره شخصیت حسین بن حمدان و این کتاب پاسخ دهند.<ref>نجفی یزدی، اعجاز ائمه و روایات مربوط به آن، ص۱۲۴ به بعد.</ref> | از سوی دیگر برخی از محققان به نقد مقاله مذکور پرداخته و تلاش نموده‌اند تا به پرسش‌ها درباره شخصیت حسین بن حمدان و این کتاب پاسخ دهند.<ref>نجفی یزدی، اعجاز ائمه و روایات مربوط به آن، ص۱۲۴ به بعد.</ref> | ||
در برخی دیگر از | در برخی دیگر از پژوهش‌ها نیز، به صورت موردی به بررسی این کتاب پرداخته‌اند و سرنخ‌های قابل‌توجهی را در کشف ارتباط خصیبی و این کتاب او با آموزه‌های غالیان و [[علویان (سوریه)|نصیریه]] ارائه نموده‌اند.<ref>اکبری و عادل‌زاده، «رمزواره‌های نصیری در کتاب الهدایة الكبری» ۱۴۰۱ش، سراسر اثر.</ref> | ||
== نسخه‌ها == | == نسخه‌ها == | ||