حدیث رفع: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

حدیث رفع (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۴۶

۴۹ بایت اضافه‌شده ، ۱۷ نوامبر

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Roohish

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۶٬۲۱۵

ویرایش

@@ خط ۴۹: / خط ۴۹: @@
 == استناد به حدیث رفع برای اثبات برائت شرعی ==
-از جمله دلیل‌های اثبات [[اصل برائت|برائت شرعی]]، روایاتی چون [[حدیث حل|حدیث حلّ]]، [[حدیث سعه]]، حدیث رفع و... است.<ref>آخوند خراسانی، فرائد الاصول، مجمع الفکر الاسلامی، ج۲، ص۱۶.</ref> پیشینۀ بحث دربارۀ این حدیث و اثبات برائت شرعی از این راه، به زمان [[شیخ طوسی]]، برمی‌گردد، اما به‌ اعتقاد برخی محققین اولین کسی که از آن برای اثبات برائت در موارد مجهول استفاده کرده [[فاضل تونی (ابهام‌زدایی)|فاضل تونی]] بوده است.<ref>قنبری و قنبری، «بازکاوی حدیث رفع»، ص۳۸.</ref> [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] اولین روایتی را که برای اثبات برائت شرعی در [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] به آن استدلال کرده حدیث رفع و عبارت «ما لا یعلمون» است.<ref>الآخوند الخراسانی، کفایة الأصول، مؤسسة آل البیت، ج۱، ص۳۳۹.</ref>
+از جمله دلیل‌های اثبات [[اصل برائت|برائت شرعی]]، روایاتی چون [[حدیث حل|حدیث حلّ]]، [[حدیث سعه]]، حدیث رفع و... است.<ref>آخوند خراسانی، فرائد الاصول، مجمع الفکر الاسلامی، ج۲، ص۱۶.</ref> پیشینۀ بحث دربارۀ این حدیث و اثبات برائت شرعی از این راه، به زمان [[شیخ طوسی]]، برمی‌گردد، اما به‌ اعتقاد برخی محققین اولین کسی که از آن برای اثبات برائت در موارد مجهول استفاده کرده [[فاضل تونی (ابهام‌زدایی)|فاضل تونی]] بوده است.<ref>قنبری و قنبری، «بازکاوی حدیث رفع»، ص۳۸.</ref> [[محمدکاظم خراسانی|آخوند خراسانی]] اولین روایتی را که برای اثبات برائت شرعی در [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] به آن استدلال کرده حدیث رفع و عبارت «ما لا یعلمون» است.<ref>آخوند خراسانی، کفایة الأصول، مؤسسة آل البیت، ج۱، ص۳۳۹.</ref>
 === نحوه استدلال ===
@@ خط ۵۷: / خط ۵۷: @@
 * ثانیا: دراین‌صورت حدیث رفع دلیل بر برائت هم در [[شبهه حکمیه|شبهات حکمیه]] و هم [[شبهه موضوعیه|شبهات موضوعیه]] است چراکه [[احکام شرعی|حکم شرعی]] هم حکم جزئی و هم کلی را شامل می‌شود.<ref>آخوند خراسانی، کفایة الاصول، مجمع الفکر الاسلامی، ج۳، ص۲۰ و ۲۱. </ref>
-اما به‌نظر برخی دیگر نظیر [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] به قرینهٔ وحدت سیاق، منظور از «ما»‌، فعل مکلف است؛ دراین‌صورت کلمه «رفع» نمی‌تواند در معنای حقیقی خود بکار رفته باشد، چراکه مواردی از قبیل [[نسیان]]، [[قاعده اضطرار|اضطرار]] و [[اکراه]] و [[حسد]] و... در میان امّت پیامبر(ص) بلکه همه امت‌ها وجود دارد و رفع آن معنا ندارد؛ لذا آنها با تقدیر کلماتی چون مواخذه، جمیع الآثار (چه آثار تکلیفی و چه وضعی)، یا اثر ظاهر و... معنای آن‌را کامل کرده‌اند.<ref>الهاشمی الشاهرودی، بحوث فی علم الأصول، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۱؛ آخوند خراسانی، درر الفوائد، ج۱، ص۱۹۳.</ref> در صورتی که منظور از «ما» فعل مکلف باشد، حدیث رفع تنها برای شبهات موضوعیه کاربرد دارد.<ref>شیخ انصاری، فرائد الاصول، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۸.</ref>
+اما به‌نظر برخی دیگر نظیر [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] به قرینهٔ وحدت سیاق، منظور از «ما»‌، فعل مکلف است؛ دراین‌صورت کلمه «رفع» نمی‌تواند در معنای حقیقی خود بکار رفته باشد، چراکه مواردی از قبیل [[نسیان]]، [[قاعده اضطرار|اضطرار]] و [[اکراه]] و [[حسد]] و... در میان امّت پیامبر(ص) بلکه همه امت‌ها وجود دارد و رفع آن معنا ندارد؛ لذا آنها با تقدیر کلماتی چون مواخذه، جمیع الآثار (چه آثار تکلیفی و چه وضعی)، یا اثر ظاهر و... معنای آن‌را کامل کرده‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، بحوث فی علم الأصول، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۴۱؛ آخوند خراسانی، درر الفوائد، ج۱، ص۱۹۳.</ref> در صورتی که منظور از «ما» فعل مکلف باشد، حدیث رفع تنها برای شبهات موضوعیه کاربرد دارد.<ref>شیخ انصاری، فرائد الاصول، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۸.</ref>
 ==اعتبار ==
@@ خط ۷۵: / خط ۷۵: @@
 * [https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/abedi/osool2/97/971024/ «بررسی سند حدیث رفع، درس خارج استاد احمد عابدی»]، وبگاه مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۲۴ دی ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۵ شهریور۱۴۰۲ش.
 * [https://zanjani.ir/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%AA-%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87-92-25-09-96/?fa «درس خارج اصول برائت»]، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله شبیری زنجانی، تاریخ درج مطلب: ۲۹مرداد ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۴ شهریور ۱۴۰۲ش.
-* آخوند خراسانی، کفایة الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، بی‌تا.
+* آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایة الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، بی‌تا.
-* آخوند خراسانی، درر الفوائد في الحاشية على الفرائد، تهران، مؤسسة الطبع والنشر التابعة لوزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی، بی‌‌تا.
+* آخوند خراسانی، محمدکاظم، درر الفوائد في الحاشية على الفرائد، تهران، مؤسسة الطبع والنشر التابعة لوزارة الثقافة والإرشاد الإسلامی، بی‌‌تا.
-* آخوند خراسانی، کفایة الأصول، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث، بی‌‌تا.
+* آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایة الأصول، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث، بی‌‌تا.
-* السید محمود، الهاشمی الشاهرودی، بحوث فی علم الاصول، قم، مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة، ۱۴۱۷ق.
+* هاشمی شاهرودی، سید محمود، ، بحوث فی علم الاصول، قم، مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة، ۱۴۱۷ق.
-* النجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت،‌دار إحیاء التراث العربی، ۱۲۶۲ش.
+* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت،‌دار إحیاء التراث العربی، ۱۲۶۲ش.
 * جوان، عبدالله، [https://jfiqh.um.ac.ir/article_42474_4e868a90271201959f24963778b3a1a8.pdf «پژوهشی در اسناد و اعتبار حدیث رفع»]، در فصلنامه علمی فقه و اصول، خرداد۱۴۰۱ش.
-* حرّ عاملی، محمد حسن، وسائل الشیعه، قم، الاسلامیه، بی‌تا.
+* حرّ عاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه، قم، الاسلامیه، بی‌تا.
-* خمینی، سید حسن، حدیث رفع، در پژوهشنامه متین، شماره ۴۷، تابستان ۱۳۸۹ش.
+* خمینی، سیدحسن، حدیث رفع، در پژوهشنامه متین، شماره ۴۷، تابستان ۱۳۸۹ش.
-* خوئی، ابوالقاسم، مصباح الاصول، (مقرر: محمد سرور واعظ‌الحسینی) قم، مکتبة الداوری، ۱۳۸۰ش.
+* خوئی، سید ابوالقاسم، مصباح الاصول، (مقرر: محمد سرور واعظ‌الحسینی) قم، مکتبة الداوری، ۱۳۸۰ش.
-* شیخ انصاری، فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
+* شیخ انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
-* طارمی راد، حدیث رفع، در دانشنامه جهان اسلام، تهران،‌ موسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع، ۱۳۸۷ش.
+* طارمی‌راد، حدیث رفع، در دانشنامه جهان اسلام، تهران،‌ موسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع، ۱۳۸۷ش.
-* قنبری شیخ بانی، حسن، و قنبری شیخ بانی، محمدتقی، «بازکاوی حدیث رفع»، در جستارهای فقهی و اصولی، شماره ۲۵، زمستان۱۴۰۰ش.
+* قنبری شیخ‌بانی، حسن، و قنبری شیخ بانی، محمدتقی، «بازکاوی حدیث رفع»، در جستارهای فقهی و اصولی، شماره ۲۵، زمستان۱۴۰۰ش.
 * نجفی، محمد حسن،‌ جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ۱۳۶۲ش.
 {{پایان}}