قصیده فضل امیرالمؤمنین: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات شعر | {{جعبه اطلاعات شعر | ||
| عنوان = قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین | | عنوان = قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین | ||
| عرض = | | عرض = | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
|مرتبط = | |مرتبط = | ||
}} | }} | ||
'''قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین'''، (سرایش: ۳۷۰ق) شعری فارسی از [[ابوالحسن کسایی مروزی|کَسایی مَروَزی ]] در مدح [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] است که در آن با تکیه بر آیات و روایات کوشش شده تا حقانیت او در جانشینی بلافصل پیامبر(ص) اثبات شود. این قصیده قدیمیترین نمونهٔ ادبیات مذهبی فارسی مربوط به [[شیعه|تشیع]] دانسته شده است. | '''قَصیدهٔ فَضْلِ اَمیرالمؤمِنین'''، (سرایش: ۳۷۰ق) شعری فارسی از [[ابوالحسن کسایی مروزی|کَسایی مَروَزی]] در مدح [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] است که در آن با تکیه بر آیات و روایات کوشش شده تا حقانیت او در جانشینی بلافصل پیامبر(ص) اثبات شود. این قصیده قدیمیترین نمونهٔ ادبیات مذهبی فارسی مربوط به [[شیعه|تشیع]] دانسته شده است. | ||
قصیده فضل امیرالمؤمنین از دو جهت دارای اهمیت دانسته شده است: از نظر ادبی، به این دلیل که شعری است از قرن چهارم قمری و از شاعری برجسته که غالب آثارش از میان رفته است؛ از نظر تاریخ تشیع، چون چگونگی ایمان و اعتقاد شیعیان و شیوه تبلیغ و استدلال مذهبی آنان را در آن دوره مشخص میکند. همچنین، این قصیده روشنکننده گوشههایی از حیات مبهم شاعر آن از نظر عقیدتی و اجتماعی دانسته شده است: اینکه او شاعری [[امامیه|امامیمذهب]] بوده و مدیحهسرای [[غزنویان]] و [[بنیعباس|عباسیان]] نبوده است. | قصیده فضل امیرالمؤمنین از دو جهت دارای اهمیت دانسته شده است: از نظر ادبی، به این دلیل که شعری است از قرن چهارم قمری و از شاعری برجسته که غالب آثارش از میان رفته است؛ از نظر تاریخ تشیع، چون چگونگی ایمان و اعتقاد شیعیان و شیوه تبلیغ و استدلال مذهبی آنان را در آن دوره مشخص میکند. همچنین، این قصیده روشنکننده گوشههایی از حیات مبهم شاعر آن از نظر عقیدتی و اجتماعی دانسته شده است: اینکه او شاعری [[امامیه|امامیمذهب]] بوده و مدیحهسرای [[غزنویان]] و [[بنیعباس|عباسیان]] نبوده است. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
رویکرد کلی کسائی در قصیده فضل امیرالمؤمنین اثبات [[فضایل امام علی(ع)|برتری امام علی(ع)]] پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نسبت به سایر [[صحابه]] دانسته شده است.<ref>درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.</ref> بهگفته برخی محققان، او برای اثبات این برتری به برخی آیات قرآن، که برای اثبات [[ولایت امام علی(ع)]] مورد استدلال شیعه قرار گرفته، اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.</ref> از جمله [[آیه مباهله]]، [[آیه ۲۶ سوره اسراء]]، [[آیه ۳۸ سوره روم]] و آیات ۳۸ تا ۴۰ [[سوره واقعه]]. همچنین، او برای اثبات برتری امام علی(ع) به برخی روایات مورد استدلال شیعه اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> از جمله [[لا فتی الا علی|حدیث لا فتی الا علی]] و [[حدیث سفینه]]. شاعر همچنین به برخی روایات دیگر هم اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲.</ref> از جمله [[ما منا الا مقتول شهید|روایت ما منا الا مقتول شهید]]<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵.</ref> و برخی روایات مربوط به تفسیر مفهوم [[شجره ملعونه]] در قرآن.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۱۱.</ref> شاعر در ضمن ابیات قصیده از برخی [[فهرست کنیهها و لقبهای امام علی(ع)|القاب امام علی(ع)]] هم یاد کرده است: از جمله [[حیدر کرار|حیدر]]، [[اسدالله (لقب)|شیر خدا]]، مرتضی و امام المتقین.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹-۹۲.</ref> | رویکرد کلی کسائی در قصیده فضل امیرالمؤمنین اثبات [[فضایل امام علی(ع)|برتری امام علی(ع)]] پس از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نسبت به سایر [[صحابه]] دانسته شده است.<ref>درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵؛ ابوالحسنی، «دامن اولاد حیدر گیر و از طوفان مترس»، ص۱۴۰.</ref> بهگفته برخی محققان، او برای اثبات این برتری به برخی آیات قرآن، که برای اثبات [[ولایت امام علی(ع)]] مورد استدلال شیعه قرار گرفته، اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۴۵.</ref> از جمله [[آیه مباهله]]، [[آیه ۲۶ سوره اسراء]]، [[آیه ۳۸ سوره روم]] و آیات ۳۸ تا ۴۰ [[سوره واقعه]]. همچنین، او برای اثبات برتری امام علی(ع) به برخی روایات مورد استدلال شیعه اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۰.</ref> از جمله [[لا فتی الا علی|حدیث لا فتی الا علی]] و [[حدیث سفینه]]. شاعر همچنین به برخی روایات دیگر هم اشاره کرده است:<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲.</ref> از جمله [[ما منا الا مقتول شهید|روایت ما منا الا مقتول شهید]]<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۵.</ref> و برخی روایات مربوط به تفسیر مفهوم [[شجره ملعونه]] در قرآن.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۱۱.</ref> شاعر در ضمن ابیات قصیده از برخی [[فهرست کنیهها و لقبهای امام علی(ع)|القاب امام علی(ع)]] هم یاد کرده است: از جمله [[حیدر کرار|حیدر]]، [[اسدالله (لقب)|شیر خدا]]، مرتضی و امام المتقین.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۸۹-۹۲.</ref> | ||
شاعر قصیده فضل امیرالمؤمنین راه نجات انسان را [[تولی|تولای]] به [[اهلبیت(ع)]] دانسته و [[عبادت]] بدون [[ولایت]] آنان را بیارزش دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.</ref> گفته شده که او در کنار این رویکرد تولایی، رویکردی [[تبری|تبرایی]] نسبت به دشمنان اهلبیت(ع) داشته و بهتندی به آنان تاخته است؛ برای نمونهای، ریاحی عبارت «اَمیرُالْفاسِقین» (پیشوای فاسقان) در متن قصیده را واکنش خشمگینانه شاعر به امیرالمؤمنین خواندن [[فهرست خلفای بنیعباس|خلفای عباسی]] دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.</ref> او این رویکرد تبرایی را هم نسبت به دشمنان همعصر [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] نشان داده و هم دشمنان همعصر خود؛ از دشمنان همعصر ائمه(ع) برخی خلفای [[بنیامیه|اموی]] و عباسی چون [[یزید بن معاویه]]، [[مروان بن حکم]] و [[معتصم عباسی|معتصم]] و از دشمنان هم عصر خود امرای ترکنژادِ [[اهل سنت و جماعت|سنیمذهبِ]] شرق ایران.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۹۶.</ref> | شاعر قصیده فضل امیرالمؤمنین راه نجات انسان را [[تولی|تولای]] به [[اهلبیت(ع)]] دانسته و [[عبادت]] بدون [[ولایت]] آنان را بیارزش دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱.</ref> گفته شده که او در کنار این رویکرد تولایی، رویکردی [[تبری|تبرایی]] نسبت به دشمنان اهلبیت(ع) داشته و بهتندی به آنان تاخته است؛ برای نمونهای، ریاحی عبارت «اَمیرُالْفاسِقین» (پیشوای فاسقان) در متن قصیده را واکنش خشمگینانه شاعر به امیرالمؤمنین خواندن [[فهرست خلفای بنیعباس|خلفای عباسی]] دانسته است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.</ref> او این رویکرد تبرایی را هم نسبت به دشمنان همعصر [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] نشان داده و هم دشمنان همعصر خود؛ از دشمنان همعصر ائمه(ع) برخی خلفای [[بنیامیه|اموی]] و عباسی چون [[یزید بن معاویه]]، [[مروان بن حکم]] و [[معتصم عباسی|معتصم]] و از دشمنان هم عصر خود امرای ترکنژادِ [[اهل سنت و جماعت|سنیمذهبِ]] شرق ایران که عبارات خان، تَگْسین و تَکین اشاره به القاب آنها دانسته شده است.<ref>ریاحی، کسائی مروزی، ۱۳۷۵ش، ص۹۱-۹۲؛ درخشان، اشعار حکیم کسائی مروزی، ۱۳۶۴ش، ص۹۶.</ref> | ||
==متن قصیده== | ==متن قصیده== |