confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
حدیث کساء: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
(اصلاح نشانی وب) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = | ||
| موضوع = حدیثی در فضیلت [[پنج تن]]. | | موضوع = حدیثی در فضیلت [[پنج تن]]. | ||
| صادره از = [[پیامبر | | صادره از = [[پیامبر اکرم(ص)]] | ||
| راوی اصلی = [[ام سلمه]] | | راوی اصلی = [[ام سلمه]] | ||
| راویان = | | راویان = | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| مؤید قرآنی = [[آیه تطهیر]] | | مؤید قرآنی = [[آیه تطهیر]] | ||
}} | }} | ||
'''حدیث کِساء''' [[حدیث|حدیثی]] در فضیلت [[پیامبر(ص)]]، [[امام علی(ع)]]، [[فاطمه(س)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] دانسته می‌شود. [[امامان شیعه]] برای اثبات برتری و استحقاق خویش در امر [[خلافت]]، به این حدیث استناد نموده‌اند. به گفته برخی [[محدث|حدیث‌شناسان]]، پیامبر اکرم(ص) هنگام نزول [[آیه تطهیر]]، خود و خاندانش را در زیر عبایی جمع کرد و به این شکل، مصادیق این آیه را معرفی نمود. محل واقعه مربوط به حدیث کِساء را خانه [[ام سلمه]]، دانسته‌اند.<br> | '''حدیث کِساء''' [[حدیث|حدیثی]] در فضیلت [[پیامبر(ص)]]، [[امام علی(ع)]]، [[فاطمه(س)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] دانسته می‌شود. [[امامان شیعه]] برای اثبات برتری و استحقاق خویش در امر [[خلافت]]، به این حدیث استناد نموده‌اند. به گفته برخی [[محدث|حدیث‌شناسان]]، پیامبر اکرم(ص) هنگام نزول [[آیه تطهیر]]، خود و خاندانش را در زیر [[عبا|عبایی]] جمع کرد و به این شکل، مصادیق این آیه را معرفی نمود. محل واقعه مربوط به حدیث کِساء را خانه [[ام سلمه]]، دانسته‌اند.<br> | ||
حدیث کساء در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نقل شده و برخی آن را متواتر می‌دانند. البته متن حدیثی که در [[مفاتیح الجنان]] به نام حدیث کساء آمده، در بخش‌هایی، متفاوت با حدیثی است که در منابع کهن نقل شده است. | حدیث کساء در منابع [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نقل شده و برخی آن را متواتر می‌دانند. البته متن حدیثی که در [[مفاتیح الجنان]] به نام حدیث کساء آمده، در بخش‌هایی، متفاوت با حدیثی است که در منابع کهن نقل شده است. | ||
به اعتقاد [[ناصر مکارم شیرازی]]، از [[مراجع تقلید | به اعتقاد [[ناصر مکارم شیرازی]]، از [[مراجع تقلید شیعه]]، با توجه به [[اخبار من بلغ|احادیث مَن بَلَغ]] و اهتمام برخی عُلما نسبت به قرائت نقلی که در مفاتیح الجنان آمده است، می‌توان آن را به [[قصد رجاء]] و برآورده شدن حاجات خواند. | ||
==مفهوم‌شناسی و جایگاه== | ==مفهوم‌شناسی و جایگاه== | ||
حدیث کساء از جمله دلایل اثبات فضیلت، برتری و استحقاق [[امامان شیعه]] در امر [[خلافت]]، معرفی شده<ref> صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۶ق، ج۱، ص۲۷۸؛ صدوق، الخصال، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۳۳۵ و ۵۶۱</ref> و با توجه به نزول [[آیه تطهیر]] در جریان این حدیث،<ref> محمدی ری‌شهری، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۹.</ref> از آن برای اثبات [[عصمت امامان | حدیث کساء از جمله دلایل اثبات فضیلت، برتری و استحقاق [[امامان شیعه]] در امر [[خلافت]]، معرفی شده<ref> صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۶ق، ج۱، ص۲۷۸؛ صدوق، الخصال، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۳۳۵ و ۵۶۱</ref> و با توجه به نزول [[آیه تطهیر]] در جریان این حدیث،<ref> محمدی ری‌شهری، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۹.</ref> از آن برای اثبات [[عصمت امامان]] نیز استفاده می‌شود.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3993566/حدیث-کساء-سند-عصمت-اهل-بیتع-است حدیث کساء سند عصمت اهل بیت(ع) است]، خبرگزاری بین المللی قرآن.</ref><br> | ||
کساء، به لباسی که خود را با آن می‌پوشانند، معنی شده است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ۱۴۱۲ق، ص۷۱۱.</ref> برخی لغت‌شناسان نیز آن را به معنی عبا دانسته‌اند.<ref>ابن درید، جمهرة اللغة، ۱۹۸۸م، ج۲، ص ۱۱۰۱؛ فیروز آبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۸.</ref> همچنین این واژه به معنی زیرانداز و روانداز نیز به کار رفته است.<ref>عسکری، حدیث‌الکساء، ۱۳۹۱ش، ص۱.</ref> | کساء، به لباسی که خود را با آن می‌پوشانند، معنی شده است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ۱۴۱۲ق، ص۷۱۱.</ref> برخی لغت‌شناسان نیز آن را به معنی [[عبا]] دانسته‌اند.<ref>ابن درید، جمهرة اللغة، ۱۹۸۸م، ج۲، ص ۱۱۰۱؛ فیروز آبادی، القاموس المحیط، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۸.</ref> همچنین این واژه به معنی زیرانداز و روانداز نیز به کار رفته است.<ref>عسکری، حدیث‌الکساء، ۱۳۹۱ش، ص۱.</ref> | ||
==ماجرای حدیث کساء== | ==ماجرای حدیث کساء== | ||
گفته می‌شود، هیچ یک از [[حدیث|احادیثی]] که درباره ماجرای کساء نقل شده است، آن را به طور کامل بیان ننموده و هریک فقط به بخشی از آن اشاره کرده‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۸.</ref> [[محمد محمدی ری‌شهری]] با بهره‌گیری از روایات، تصویری از این رویداد را ارائه نموده است: | گفته می‌شود، هیچ یک از [[حدیث|احادیثی]] که درباره ماجرای کساء نقل شده است، آن را به طور کامل بیان ننموده و هریک فقط به بخشی از آن اشاره کرده‌اند.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۸.</ref> [[محمد محمدی ری‌شهری]] با بهره‌گیری از روایات، تصویری از این رویداد را ارائه نموده است: | ||
:::[[پیامبر | :::[[پیامبر اکرم(ص)]] در خانه همسرش، [[ام سلمه]] قرار است پیام مهمی از سوی [[خداوند]] درباره چند تن از نزدیکان خود دریافت کند؛ لذا به همسرش تأکید می‌کند که به هیچ‌کس اجازه ورود ندهد. از سوی دیگر، در همین روز، [[فاطمه(س)]]، دختر پیامبر(ص) تصمیم می‌گیرد برای پدر غذای مناسبی به نام عصیده (حلوا)<ref> لسان العرب: ج۳، ص۲۹۱</ref> تهیه کند. او این غذا را در دیگ کوچک سنگی فراهم می‌کند و آن را روی طبقی گذاشته، برای پدر می‌آورد. [[ام سلمه]] می‌گوید: «من نتوانستم مانع ورود فاطمه شوم». پیامبر(ص) به دخترش فرمود: «برو و همسر و دو فرزندت را هم بیاور». فاطمه(س) بی‌درنگ به منزل بازگشت و همراه همسر و دو فرزندش که در آن وقت، خردسال بودند به خانه پدر وارد شد. ام سلمه با اشارهٔ رسول خدا(ص) برخاست و در کناری مشغول [[نماز]] شد. رسول خدا(ص) با [[امام علی(ع)]] و فاطمه(س) و دو فرزندش [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]]، کنار سفرهٔ [[فاطمه(س)]] نشستند. پیامبر(ص) کسای خیبری ([[عبا|عبایی]]، بافته مردم منطقه [[خیبر]]) را بر سر داماد و دختر و فرزندانش کشید و با دست راست به آسمان اشاره کرد و فرمود: «خدایا! اینان [[اهل بیت(ع)]] من هستند. پس هرگونه پلیدی را از آنها دور کن و کاملاً پاکشان گردان!» آن‌گاه [[جبرئیل]] امین، نازل شد و [[آیه تطهیر]] را خواند:{{متن قرآن|{{قلم رنگ۱|سیاه| إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا ﴿۳۳﴾}}|ترجمه=...خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر ]بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.|سوره=[[سوره احزاب|احزاب]]|آیه=۳۳}} [[ام سلمه]] جلو آمد و عرض کرد: آیا من در شمار اهل بیت نیستم؟ [[پیامبر(ص)]] خدا فرمود: تو در راه خیر و نیکی هستی، تو از [[همسران پیامبر]] خدایی.<ref> محمدی ری‌شهری، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۸.</ref> | ||
==مکان و زمان ماجرا== | ==مکان و زمان ماجرا== | ||
وقوع ماجرای کساء را در پی نزول [[آیه تطهیر]]<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۹.</ref> و بنابر قول مشهور در خانه [[ام سلمه]] دانسته‌اند.<ref>مجلسى، لوامع صاحبقرانى، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۶۸۴.</ref> به گفته [[علامه حلی]]، نازل شدن آیه تطهیر در خانه ام سلمه از مطالبی است که | وقوع ماجرای کساء را در پی نزول [[آیه تطهیر]]<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۹.</ref> و بنابر قول مشهور در خانه [[ام سلمه]] دانسته‌اند.<ref>مجلسى، لوامع صاحبقرانى، ۱۴۱۴ق، ج۸، ص۶۸۴.</ref> به گفته [[علامه حلی]]، نازل شدن آیه تطهیر در خانه ام سلمه از مطالبی است که امت اسلام بر آن [[اجماع]] دارد و به‌صورت [[متواتر]] از [[ائمه(ع)]] و بسیاری از اصحاب نقل شده است.<ref>علامه حلی، نهج الحق، ۱۹۸۲م، ص۱۷۴.</ref> ابن حجر نیز بر آن است این [[آیه]] در خانه ام سلمه نازل شده است.<ref>ابن حجر، صواعق المحرقه، ۱۳۸۵ق، ص۱۴۴.</ref> یوسفی غروی اخبار مرتبط با این حادثه را در حد [[خبر مستفیض|استفاضه]] دانسته است. <ref>الیوسفی، موسوعة التاريخ الاسلامي، ناشر: مجمع الفکرالاسلامی، ج۲، ص۵۳۵.</ref> [[شیخ مفید]] از [[اصحاب حدیث]] نقل کرده که درباره این آیه از [[عایشه]] سؤال شد، او در پاسخ گفت: «این آیه در خانه خواهرم امّ سلمه نازل شده است، پس در این‌باره از او بپرسید که از من آگاه‌تر است».<ref>مفید، الفصول المختارة، ۱۳۷۷ش، ص۱۲۲.</ref> [[سیوطی]] نیز در «دُرُّ المنثور» از [[ابن مردویه]] نقل کرده که [[ام سلمه]] گفت: آیه «انما یرید الله...» در خانه من نازل شد.<ref>سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۲۱ق، ج۵، ص۳۷۶.</ref> | ||
[[سید جعفر مرتضی عاملی]]، از تاریخ‌پژوهان شیعه در قرن ۱۴ قمری، زمان حدیث کساء را مدتی پس از ولادت [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] دانسته است.<ref>عاملی، اهل بیت در آیه تطهیر، ۱۳۷۲ش، ص۱۴۹.</ref> بر اساس روایتی در کتاب [[الامالی (شیخ طوسی)|امالی شیخ طوسی]]، از حدیث‌شناسان شیعه در قرن پنجم قمری، ماجرای حدیث کساء پس از نزول [[آیه تطهیر]] و برای تعیین مصداق آن نازل شد.<ref>طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۶۱.</ref> و گفته می‌شود آیه تطهیر در ماه [[ذی‌الحجة|ذی‌حجه]] نازل شده است.<ref>مجلسى، لوامع صاحبقرانى، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۵۷.</ref> | [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، از تاریخ‌پژوهان شیعه در قرن ۱۴ قمری، زمان حدیث کساء را مدتی پس از ولادت [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] دانسته است.<ref>عاملی، اهل بیت در آیه تطهیر، ۱۳۷۲ش، ص۱۴۹.</ref> بر اساس روایتی در کتاب [[الامالی (شیخ طوسی)|امالی شیخ طوسی]]، از حدیث‌شناسان شیعه در قرن پنجم قمری، ماجرای حدیث کساء پس از نزول [[آیه تطهیر]] و برای تعیین مصداق آن نازل شد.<ref>طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۶۱.</ref> و گفته می‌شود آیه تطهیر در ماه [[ذی‌الحجة|ذی‌حجه]] نازل شده است.<ref>مجلسى، لوامع صاحبقرانى، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۲۵۷.</ref> | ||