Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۰۶۱
ویرایش
روح القدس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''رُوح‌ُ القُدُس''' به‌معنای روح پاک، موجودی منزه از عیب‌ها و نقص‌ها است. موجوداتی چون [[جبرئیل]]، موجودی از [[عالم امر]]، نیروی غیبی، [[عقل فعال]]، روح‌الارواح و بزرگ فرشتگان از مصادیق روح القدس معرفی شده‌اند. در منابع اسلامی وظایفی همچون رساندن [[وحی]] به [[پیامبران]]، یاری رساندن به [[مؤمنان]]، مبدأ علم [[پیامبران]]، منشأ القاء حکم و علم به [[ | '''رُوح‌ُ القُدُس''' به‌معنای روح پاک، موجودی منزه از عیب‌ها و نقص‌ها است. موجوداتی چون [[جبرئیل]]، موجودی از [[عالم امر]]، نیروی غیبی، [[عقل فعال]]، روح‌الارواح و بزرگ فرشتگان از مصادیق روح القدس معرفی شده‌اند. در منابع اسلامی وظایفی همچون رساندن [[وحی]] به [[پیامبران]]، یاری رساندن به [[مؤمن|مؤمنان]]، مبدأ علم [[پیامبران]]، منشأ القاء حکم و علم به [[اهل‌بیت(ع)]] و [[شفاعت]] در [[قیامت|روز قیامت]] به روح‌القدس نسبت داده شده است. | ||
روح‌القدس در ادبیات مسیحی اُقنوم سوم از اقنوم‌های سه‌گانه (پدر، پسر و روح‌القدس) است؛ البته برخی از متکلمان مسیحی، الوهیتش را نپذیرفته‌اند. واژه روح القدس در [[قرآن]]، کتب مقدس و در ادبیات فارسی و عربی استفاده شده است. کتاب «تحلیل فلسفی و عرفانی روح‌القدس در متون دینی» اثر فاطمه علی‌پور به تبیین جایگاه روح‌القدس در [[زرتشت|آئین زرتشت]]، [[یهود]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] پرداخته است. | روح‌القدس در ادبیات مسیحی اُقنوم سوم از اقنوم‌های سه‌گانه (پدر، پسر و روح‌القدس) است؛ البته برخی از متکلمان مسیحی، الوهیتش را نپذیرفته‌اند. واژه روح القدس در [[قرآن]]، کتب مقدس و در ادبیات فارسی و عربی استفاده شده است. کتاب «تحلیل فلسفی و عرفانی روح‌القدس در متون دینی» اثر فاطمه علی‌پور به تبیین جایگاه روح‌القدس در [[زرتشت|آئین زرتشت]]، [[یهود]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] پرداخته است. | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| متن = فیض روح‌القدس ار باز مدد فرماید\\دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref>}} | | متن = فیض روح‌القدس ار باز مدد فرماید\\دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد<ref>دیوان حافظ، غزلیات حافظ، عزل ۱۴۳.</ref>}} | ||
== روح‌القدس کیست؟== | ==روح‌القدس کیست؟== | ||
درباره حقیقت روح‌القدس احتمالات مختلفی ذکر شده است: | درباره حقیقت روح‌القدس احتمالات مختلفی ذکر شده است: | ||
* جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روح‌القدس را [[جبرئیل]] دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> نامیدن جبرئیل به روح‌القدس به روحانیت و قداست او و نیز نقشش در زنده نگه داشتن دین اشاره دارد.<ref>نگاه کنید به: ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۸۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | *جبرئیل: تعدادی از [[مفسران]] روح‌القدس را [[جبرئیل]] دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> نامیدن جبرئیل به روح‌القدس به روحانیت و قداست او و نیز نقشش در زنده نگه داشتن دین اشاره دارد.<ref>نگاه کنید به: ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۸۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | ||
* موجودی از [[عالم امر]]: [[علامه طباطبایی]] روح‌القدس را موجودی از عالم امر و غیر از [[ملائکه]] می‌داند که آنان را در رساندن [[وحی]] به [[انبیا]] همراهی می‌کرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref> | *موجودی از [[عالم امر]]: [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] روح‌القدس را موجودی از عالم امر و غیر از [[فرشته|ملائکه]] می‌داند که آنان را در رساندن [[وحی]] به [[پیامبران|انبیا]] همراهی می‌کرده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۳، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref> | ||
* بزرگ فرشتگان: در روایتی از [[امام صادق(ع)]]، روح القدس فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده که همراه [[پیامبر اکرم(ص)]] بوده و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۷۹.</ref> در برخی از روایات روح‌القدس، همان روح دانسته شده که در قرآن<ref>سوره قدر، آيه۴.</ref> از نزول او به همراه ملائکه در [[شب قدر]] سخن گفته شده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.</ref> | *بزرگ فرشتگان: در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، روح القدس فرشته‌ای بزرگ‌تر از جبرئیل و [[میکائیل]] معرفی شده که همراه [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] بوده و پس از پیامبر(ص)، همراه [[امامان شیعه]] است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۷۹.</ref> در برخی از روایات روح‌القدس، همان روح دانسته شده که در قرآن<ref>سوره قدر، آيه۴.</ref> از نزول او به همراه ملائکه در [[شب قدر]] سخن گفته شده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۱۴.</ref> | ||
* نیروی غیبی: روح‌القدس اسم اعظم<ref>ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۸۱.</ref> یا نیروی غیبی<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده می‌کرد. این نیرو به صورت ضعیف‌تر در وجود همه مؤمنان قرار دارد و آنها را یاری می‌کند و از [[گناه]] بازمی‌دارد.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | *نیروی غیبی: روح‌القدس اسم اعظم<ref>ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۴۸۱.</ref> یا نیروی غیبی<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> که [[عیسی مسیح]] با آن مردگان را زنده می‌کرد. این نیرو به صورت ضعیف‌تر در وجود همه مؤمنان قرار دارد و آنها را یاری می‌کند و از [[گناه]] بازمی‌دارد.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | ||
*صادر نخستین: به گفته [[سید حیدر آملی]]، حکما اتفاق‌نظر دارند که صادر نخستین عقل است؛ البته آن را با نام‌های مختلفی از جمله روح‌القدس و [[عقل فعال]] خوانده‌اند.<ref>آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ج۱، ص۶۸۸.</ref> | *صادر نخستین: به گفته [[سید حیدر آملی]]، حکما اتفاق‌نظر دارند که صادر نخستین عقل است؛ البته آن را با نام‌های مختلفی از جمله روح‌القدس و [[عقل فعال]] خوانده‌اند.<ref>آملی، جامع الاسرار، ۱۳۴۷ش، ج۱، ص۶۸۸.</ref> | ||
*روح الارواح: در برخی از آثار [[عرفا]]، از روح‌القدس به عنوان روح‌الارواح یاد شده که مخلوق خدا نیست؛ بلکه وجهی از وجوه خدا است که روح مخلوقات به آن قائم است.<ref> جیلی، الانسان الکامل فی معرفة الاواخر و الاوائل، ۱۴۱۸ق، ص۱۵۰.</ref> | *روح الارواح: در برخی از آثار [[عرفا]]، از روح‌القدس به عنوان روح‌الارواح یاد شده که مخلوق خدا نیست؛ بلکه وجهی از وجوه خدا است که روح مخلوقات به آن قائم است.<ref> جیلی، الانسان الکامل فی معرفة الاواخر و الاوائل، ۱۴۱۸ق، ص۱۵۰.</ref> | ||
== وظایف == | ==وظایف== | ||
در [[قرآن کریم]] و [[احادیث]] وظایفی به روح‌القدس نسبت داده شده است. | در [[قرآن کریم]] و [[احادیث]] وظایفی به روح‌القدس نسبت داده شده است. | ||
* ابلاغ وحی به [[پیامبران]]: بنابر اینکه روح القدس [[جبرئیل]] باشد انتقال و ابلاغ پیام خدا به پیامبران از وظایف او است. | *ابلاغ وحی به [[پیامبران]]: بنابر اینکه روح القدس [[جبرئیل]] باشد انتقال و ابلاغ پیام خدا به پیامبران از وظایف او است. | ||
* مؤید و کمک‌کننده پیامبران و اولیای الهی: در آیاتی از قرآن که سخن از تأیید [[عیسی مسیح]] به وسیله روح القدس به میان آمده، بنابر نظر [[مفسران]] تأیید به معنای تقویت و کمک است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> برخی نیز در اینجا [[انجیل]] را مصداق روح‌القدس دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | *مؤید و کمک‌کننده پیامبران و اولیای الهی: در آیاتی از قرآن که سخن از تأیید [[عیسی مسیح]] به وسیله روح القدس به میان آمده، بنابر نظر [[مفسران]] تأیید به معنای تقویت و کمک است.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۵۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۰۷.</ref> برخی نیز در اینجا [[انجیل]] را مصداق روح‌القدس دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۳۹؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۳۴۰.</ref> | ||
* مبدأ علم [[انبیا]]: در برخی از روایات از وجود پنج روح در وجود انبیا و اوصیا نام برده شده که روح‌القدس از جمله آنهاست و به وسیله آن پیامبران اشیاء را می‌شناسند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> | *مبدأ علم [[انبیا]]: در برخی از روایات از وجود پنج روح در وجود انبیا و اوصیا نام برده شده که روح‌القدس از جمله آنهاست و به وسیله آن پیامبران اشیاء را می‌شناسند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۷۲.</ref> | ||
* القا حکم الهی به [[اهل‌بیت(ع)]]: بر پایه روایات، اهل‌بیت بر اساس حکم خدا، [[داود نبی]] و چیزی که روح‌القدس بر قلبشان القا می‌کند، قضاوت می‌کنند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸.</ref> | *القا حکم الهی به [[اهل‌بیت(ع)]]: بر پایه روایات، اهل‌بیت بر اساس حکم خدا، [[داود نبی]] و چیزی که روح‌القدس بر قلبشان القا می‌کند، قضاوت می‌کنند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸.</ref> | ||
* [[شفاعت]] در قیامت: بر پایه حدیثی از [[پیامبر اسلام(ص)]] نخستین شفاعت‌کننده در [[روز قیامت]] روح‌القدس است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، ج۴، ص۴۹۶-۴۹۸.</ref> | *[[شفاعت]] در قیامت: بر پایه حدیثی از [[پیامبر اسلام(ص)]] نخستین شفاعت‌کننده در [[روز قیامت]] روح‌القدس است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، ج۴، ص۴۹۶-۴۹۸.</ref> | ||
* یاری‌رسانی به [[مؤمنان]]: بر اساس روایات روح‌القدس تا زمانی که مؤمنان پیامبر(ص) و [[اهل بیت(ع)]] را حمایت کنند، آنان را یاری می‌کند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۲.</ref> به گزارش ابن اَثیر تاریخ‌نگار اسلامی، پیامبر(ص) از خدا خواست [[حسان بن ثابت]] شاعر عرب در [[جاهلیت|دوره جاهلیت]] که در دفاع از پیامبر(ص) و هجو دشمنان اسلام شعر می‌سرود، را تا زمانی که از پیامبر(ص) پشتیانی می‌کند، مورد تأیید روح‌القدس قرار دهد.<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۸۲.</ref> | *یاری‌رسانی به [[مؤمنان]]: بر اساس روایات روح‌القدس تا زمانی که مؤمنان پیامبر(ص) و [[اهل بیت(ع)]] را حمایت کنند، آنان را یاری می‌کند.<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۰۲.</ref> به گزارش ابن اَثیر تاریخ‌نگار اسلامی، پیامبر(ص) از خدا خواست [[حسان بن ثابت]] شاعر عرب در [[جاهلیت|دوره جاهلیت]] که در دفاع از پیامبر(ص) و هجو دشمنان اسلام شعر می‌سرود، را تا زمانی که از پیامبر(ص) پشتیانی می‌کند، مورد تأیید روح‌القدس قرار دهد.<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۸۲.</ref> | ||
== الوهیت== | ==الوهیت== | ||
در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقنوم‌های سه‌گانه (پدر، پسر و روح‌القدس) است.<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۹۴ش، ص۴۲۴.</ref> در [[کتاب مقدس]] حیات به او نسبت داده شده است.<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۹۴ش، ص۴۲۴.</ref> بر اساس کتاب مقدس، مؤمنان در هنگام [[توبه]] روح‌القدس را در می‌یابند و او آنها را از آلودگی‌های [[گناه]] پاک می‌کند؛<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۹۴ش، ص۴۲۴.</ref> البته متکلمان مسیحی درباره الوهیت روح‌القدس اختلاف‌نظر دارند. بعضی از آنان شخصیت الهی روح‌القدس را انکار کرده و او را [[فرشته]] می‌دانند.<ref>مک‌گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> برخی دیگر بر این باورند که روح‌القدس موجود مستقلی نیست؛ بلکه تجلی خداوند است و به الوهیتش معتقدند.<ref> سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> | در ادبیات [[مسیحی]] روح‌القدس، اقنوم سوم از اقنوم‌های سه‌گانه (پدر، پسر و روح‌القدس) است.<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۹۴ش، ص۴۲۴.</ref> در [[کتاب مقدس]] حیات به او نسبت داده شده است.<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۹۴ش، ص۴۲۴.</ref> بر اساس کتاب مقدس، مؤمنان در هنگام [[توبه]] روح‌القدس را در می‌یابند و او آنها را از آلودگی‌های [[گناه]] پاک می‌کند؛<ref>هاکس، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۹۴ش، ص۴۲۴.</ref> البته متکلمان مسیحی درباره الوهیت روح‌القدس اختلاف‌نظر دارند. بعضی از آنان شخصیت الهی روح‌القدس را انکار کرده و او را [[فرشته]] می‌دانند.<ref>مک‌گراث، درآمدی بر الهیات مسیحی، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۹-۳۱۰.</ref> برخی دیگر بر این باورند که روح‌القدس موجود مستقلی نیست؛ بلکه تجلی خداوند است و به الوهیتش معتقدند.<ref> سلیمانی اردستانی، درآمد بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> | ||
== تک‌نگاری== | ==تک‌نگاری== | ||
کتاب «تحلیل فلسفی و عرفانی روح‌القدس در متون دینی» اثر فاطمه علی‌پور به تبیین جایگاه روح‌القدس در [[زرتشت|آئین زرتشت]]، [[یهود]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] پرداخته است. همچنین در این کتاب نظریات فلسفی و عرفانی اندیشمندان مسلمان تحلیل و ارزیابی شده است.<ref> [https://hawzah.net/fa/News/View/72622 «تحلیل فلسفی و عرفانی روح‌القدس در متون دینی، منتشر شد»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | کتاب «تحلیل فلسفی و عرفانی روح‌القدس در متون دینی» اثر فاطمه علی‌پور به تبیین جایگاه روح‌القدس در [[زرتشت|آئین زرتشت]]، [[یهود]]، [[مسیحیت]] و [[اسلام]] پرداخته است. همچنین در این کتاب نظریات فلسفی و عرفانی اندیشمندان مسلمان تحلیل و ارزیابی شده است.<ref> [https://hawzah.net/fa/News/View/72622 «تحلیل فلسفی و عرفانی روح‌القدس در متون دینی، منتشر شد»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[روح]] | *[[روح]] | ||
* [[جبرئیل]] | *[[جبرئیل]] | ||
* [[عقل فعال]] | *[[عقل فعال]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*قرآن. | *قرآن. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://coth.ui.ac.ir/article_15671.html روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام]. | *[http://coth.ui.ac.ir/article_15671.html روح‌القدس در آموزه‌های مسیحی و اسلام]. | ||
* [https://rch.ac.ir/article/Details?id=14165 «روح‌القدس در دانشنامه جهان اسلام»] | *[https://rch.ac.ir/article/Details?id=14165 «روح‌القدس در دانشنامه جهان اسلام»] | ||
{{عالم غیب}} | {{عالم غیب}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | <onlyinclude>{{درجه‌بندی | ||