فاطمه دختر امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
غنی سازی محتوا و منابع
جز (ویکی سازی) |
(غنی سازی محتوا و منابع) |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
فاطمه دختر [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] از [[ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی|ام‌اسحاق]] است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۹۱؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص ۲۱۴.</ref> تاریخ دقیق تولد او مشخص نیست؛ ولی چون مادرش، | فاطمه دختر [[امام حسین علیه السلام|امام حسین(ع)]] از [[ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی|ام‌اسحاق]] است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۹۱؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص ۲۱۴.</ref> تاریخ دقیق تولد او مشخص نیست؛ ولی چون مادرش، نخست، همسر [[امام حسن(ع)]] بود و بعد از شهادت ایشان ([[سال ۴۹ قمری|۴۹]] یا [[سال ۵۰ قمری|۵۰ق]])، به همسری امام حسین(ع) درآمد، تولد وی پس از سال [[سال ۵۰ هجری قمری|۵۰ق]] بوده است از این رو برخی احتمال داده‌اند که در [[سال ۵۱ قمری]] به دنیا آمده باشد.<ref>محمدی‌ری شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۳۵۱.</ref> فاطمه را بزرگ‌ترین دختر امام حسین(ع) دانسته‌اند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۹۶۷م، ج۵، ص۴۶۴.</ref> نقل شده است امام حسین(ع) از میان دو دخترش (فاطمه و [[سکینه دختر امام حسین (ع)|سکینه]])، فاطمه را شبیه‌تر به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه بنت رسول‌الله]] خواند. این هنگامی بود که [[حسن مثنی|حسن مُثَنّی]] فرزند امام حسن(ع) فاطمه را از امام حسین(ع) خواستگاری کرد.<ref>نگاه کنید به شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۵؛ اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۳۸۵ق، ص۱۲۲.</ref> او پیش از [[واقعه کربلا]] با فاطمه ازدواج کرد.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۲۱ق، ج۷۰، ص۱۷؛ ابن قتیبه، المعارف ، ۱۳۹۰ق، ص۲۱۳؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص ۴۷۳.</ref> | ||
<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه امام حسین}}</div> | <div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه امام حسین}}</div> | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
===انتقال ودایع امامت=== | ===انتقال ودایع امامت=== | ||
بنابر حدیثی از [[امام باقر(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] | بنابر حدیثی از [[امام باقر(ع)]]، [[امام حسین(ع)]] پبش از شهادت، [[ودایع امامت]] و وصایای مکتوب خود را به فاطمه سپرد و او بعدها آنها را به [[امام سجاد(ع)]] تحویل داد.<ref>صفّار قمی، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۸۵؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص ۳۰۳.</ref> | ||
===روایت حدیث=== | ===روایت حدیث=== | ||
فاطمه از [[ | فاطمه از طبقه چهارم راویان [[حدیث]] و در زمره [[تابعین]] ثقه شمرده می‌شود.<ref> عسقلانی، تقریب التهذیب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۶۵۷</ref> او از پدرش [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]]، [[عبدالله بن عباس]] و [[اسماء دختر عمیس|اسماء بنت عُمَیس]] روایت نقل کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۲۱ق، ج۷۰، ص ۱۰؛ مزّی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج ۳۵، ص۲۵۴-۲۵۵.</ref> نقل شده که وی از [[حضرت فاطمه(س)]]، به‌صورت [[مرسل]] روایت کرده است. او همچنین از پدرش [[حسین بن علی(ع)]]، عمه‌اش [[حضرت زینب(س)]]، برادرش [[امام سجاد(ع)]]، [[عبدالله بن عباس]]، [[عایشه]]، [[اسما بنت عمیس]] و [[بلال]] نیز به‌گونه [[مرسل]]، روایت کرده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ۱۴۲۱ق، ج۷۰، ص۱۰؛ مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج۳۵، ص۲۵۴؛</ref> | ||
==خطبه در کوفه== | ==خطبه در کوفه== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۵: | ||
گفته شده فاطمه پس از درگذشت حسن مُثَنّی، یک سال بر مزار او به سوگ نشست و روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها به عبادت می‌پرداخت.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۴۶؛ مفید، الارشاد ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۶.</ref> | گفته شده فاطمه پس از درگذشت حسن مُثَنّی، یک سال بر مزار او به سوگ نشست و روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها به عبادت می‌پرداخت.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۴۶؛ مفید، الارشاد ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۶.</ref> | ||
فاطمه پس از درگذشت [[حسن مثنی]]، با [[عبدالله بن عمرو بن عثمان بن عفان]] ازدواج کرد.<ref>مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج۳۵، ص۲۵۶؛ اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۳۸۵ق، ص۱۶۷.</ref> پس از مرگ عبدالله، [[عبدالرحمان بن ضحاک]]، والی [[مدینه]]، از فاطمه خواستگاری کرد که او نپذیرفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص ۴۷۴.</ref> | فاطمه پس از درگذشت [[حسن مثنی]]، با [[عبدالله بن عمرو بن عثمان بن عفان]] ازدواج کرد.<ref>مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج۳۵، ص۲۵۶؛ اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۳۸۵ق، ص۱۶۷.</ref> پس از مرگ عبدالله، [[عبدالرحمان بن ضحاک]]، والی [[مدینه]]، از فاطمه خواستگاری کرد که او نپذیرفت.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۰۵ق، ج۸، ص ۴۷۴.</ref> عبدالرحمان فاطمه را تهدید کرد که آبروی او را با شلاق زدن فرزندش عبدالله به جرم شرابخواری خواهد برد.<ref name=":0">طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۱۲-۱۴.</ref> فاطمه شکایت به خلیفه وقت برد و خلیفه، عبدالرحمان را عزل، زندان، شکنجه و جریمه کرد.<ref name=":0" /> | ||
فاطمه از حسن مثنی، چهار فرزند به نام‌های [[عبدالله محض|عبدالله]]، ابراهیم، حسن و زینب داشت<ref>مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج۳۵، ص۲۵۶؛ بیهقی، لباب الانساب،۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۸۵؛</ref> و از همسر دومش [[عبدالله بن عمرو بن عثمان]]، دارای سه فرزند به نام‌های محمد دیباج، قاسم و رقیه شد.<ref> مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج۳۵، ص۲۵۶؛ ابن قتیبه، المعارف ،۱۳۹۰ق، ص ۱۹۹</ref> بیشتر فرزندان و نوادگان وی، در مبارزه با خلفای [[بنی عباس]] به [[شهادت]] رسیدند یا زندانی شدند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۵۳۶.</ref> | فاطمه از حسن مثنی، چهار فرزند به نام‌های [[عبدالله محض|عبدالله]]، ابراهیم، حسن و زینب داشت<ref>مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج۳۵، ص۲۵۶؛ بیهقی، لباب الانساب،۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۸۵؛</ref> و از همسر دومش [[عبدالله بن عمرو بن عثمان]]، دارای سه فرزند به نام‌های محمد دیباج، قاسم و رقیه شد.<ref> مزی، تهذیب الکمال، ۱۴۰۵ق، ج۳۵، ص۲۵۶؛ ابن قتیبه، المعارف ،۱۳۹۰ق، ص ۱۹۹</ref> بیشتر فرزندان و نوادگان وی، در مبارزه با خلفای [[بنی عباس]] به [[شهادت]] رسیدند یا زندانی شدند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۵۳۶.</ref> | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۲: | ||
* صفار قمی، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص)، به تصحیح محسن کوچه‌باغی، قم، مکتبه نجفی، ۱۴۰۴ق. | * صفار قمی، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص)، به تصحیح محسن کوچه‌باغی، قم، مکتبه نجفی، ۱۴۰۴ق. | ||
* طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، تحقیق ابراهیم بهادری، قم، نشر اسوه، ۱۴۱۶ق. | * طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، تحقیق ابراهیم بهادری، قم، نشر اسوه، ۱۴۱۶ق. | ||
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۹۶۷م. | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ الطبری)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. | ||
* علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه وفاء، ۱۴۰۳ق. | * علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه وفاء، ۱۴۰۳ق. | ||
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به تحقیق و تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق. | * کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به تحقیق و تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق. | ||