پرش به محتوا

سید صدرالدین صدر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:
'''سید محمدعلی بن اسماعیل صدر''' مشهور به '''سید صدرالدین صدر''' (۱۲۹۹ - ۱۳۷۳ق) از [[فهرست مراجع تقلید شیعه |مراجع تقلید]] [[شیعه]] و متخصص در [[اصول فقه|اصول]]، [[علم رجال |رجال]] و [[ تفسیر قرآن|تفسیر]].
'''سید محمدعلی بن اسماعیل صدر''' مشهور به '''سید صدرالدین صدر''' (۱۲۹۹ - ۱۳۷۳ق) از [[فهرست مراجع تقلید شیعه |مراجع تقلید]] [[شیعه]] و متخصص در [[اصول فقه|اصول]]، [[علم رجال |رجال]] و [[ تفسیر قرآن|تفسیر]].


او وصی [[عبدالکریم حائری یزدی]] بود و پس از وفات استاد خود، به همراه [[سید محمد حجت کوه‌کمری |سید محمد حجت]] و [[سید محمد تقی خوانساری]]، سرپرستی [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] را بر عهده داشت و در حفظ حوزه کوشید. وی پدر [[امام موسی صدر]] و [[سید رضا صدر]] است.
او وصی [[عبدالکریم حائری یزدی]] بود و پس از وفات استاد خود، به همراه [[سید محمد حجت کوه‌کمری |سید محمد حجت]] و [[سید محمدتقی خوانساری]]، سرپرستی [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] را بر عهده داشت و در حفظ حوزه کوشید. وی پدر [[امام موسی صدر]] و [[سید رضا صدر]] است.


==نسب و تحصیلات==
==نسب و تحصیلات==
خاندان صدر اصالتاً از مردم [[جبل‌عامل |جَبَل عامِل]] لبنان هستند. نسب آن‌ها از طریق جناب [[ابراهیم اصغر]] به [[امام کاظم]](ع) می‌رسد.<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش٬ ج۳-۴، ص۴۲۶</ref> بنا به نقل [[سید حسن صدر]] اجداد آن‌ها بدون استثناء [[مجتهد|فقیه]] و [[مجتهد]] بوده‌اند.<ref>صدر، تكملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق٬ ج‏۶، ص۴۱۶</ref>
خاندان صدر اصالتاً از مردم [[جبل‌عامل |جَبَل عامِل]] لبنان هستند. نسب آن‌ها از طریق جناب [[ابراهیم اصغر]] به [[امام کاظم]](ع) می‌رسد.<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش٬ ج۳-۴، ص۴۲۶</ref> بنا به نقل [[سید حسن صدر]] اجداد آن‌ها بدون استثناء [[مجتهد|فقیه]] و [[مجتهد]] بوده‌اند.<ref>صدر، تكملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق٬ ج‏۶، ص۴۱۶</ref>
نام اصلی سید صدر الدین صدر٬ محمدعلی، کنیه‌اش ابوالرضا و لقبش صدرالدین بود. با این حال به نام لقبش شهرت یافت و خود نیز همه جا خویش را «صدرالدین» می‌خواند. در [[کاظمین]] به دنیا آمد. پدرش [[آیت الله]] [[سید اسماعیل صدر]] است. او در کودکی به همراه پدر خود علامه سید صالح کبیر(متوفای۱۲۲۷ق)٬ به خاطر ظلم‌های سلاطین عثمانی٬ نسبت به شیعیان از لبنان به عراق مهاجرت کرد.<ref>صدر، تكملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق٬ ج‏۶، ص۴۱۷</ref>
نام اصلی سید صدر الدین صدر٬ محمدعلی، کنیه‌اش ابوالرضا و لقبش صدرالدین بود. با این حال به نام لقبش شهرت یافت و خود نیز همه جا خویش را «صدرالدین» می‌خواند. در [[کاظمین]] به دنیا آمد. پدرش [[سید اسماعیل صدر]] است. او در کودکی به همراه پدر خود علامه سید صالح کبیر (متوفای۱۲۲۷ق)٬ به خاطر ظلم‌های سلاطین عثمانی٬ نسبت به شیعیان از لبنان به عراق مهاجرت کرد.<ref>صدر، تكملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق٬ ج‏۶، ص۴۱۷</ref> صفیه، مادر سید صدرالدین دختر [[سید هادی صدر]] بود. سید صدر الدین دوران کودکی و نوجوانی را کنار پدر و خانواده در [[سامرا]] سپری کرد. ریاضیات، ادبیات، منطق و اغلب دروس سطح [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] را در همان جا نزد اساتید برادر بزرگترش، سید مهدی، فراگرفت. هنگامی که پدرش سید اسماعیل صدر در سال ۱۳۱۴ق به [[کربلا]] هجرت کرد، او نیز به این شهر رفت و به بهره‌گیری از پدر و دیگر استادان کربلا پرداخت. سپس به سفارش پدرش، برای تکمیل تحصیلات، رهسپار [[نجف]] شد و دروس دوره سطح و [[درس خارج|خارج]] را آنجا آموخت.<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۲، ص۴۶۶؛ امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۵۰.</ref>
صفیه، مادر سید صدر الدین٬ دختر [[سید هادی صدر]] بود. سید صدر الدین دوران کودکی و نوجوانی را کنار پدر و خانواده در [[سامرا]] سپری کرد. ریاضیات، ادبیات، منطق و اغلب دروس سطح [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] را در همان جا نزد اساتید برادر بزرگترش، سید مهدی، فراگرفت. هنگامی که پدرش سید اسماعیل صدر در سال ۱۳۱۴ [[سال هجری قمری |هجری قمری]] به [[کربلا]] هجرت کرد، او نیز به این شهر رفت و به بهره‌گیری از پدر و دیگر استادان کربلا پرداخت. سپس به سفارش پدرش، برای تکمیل تحصیلات، رهسپار [[نجف]] شد و دروس دوره سطح و [[درس خارج|خارج]] را آنجا آموخت.<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۲، ص۴۶۶؛ امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۵۰.</ref>


==اساتید==
==اساتید==
خط ۵۶: خط ۵۵:


==شاگردان==
==شاگردان==
آیت الله صدر یکی از مدرسان حوزه بود و شاگردانی تربیت کرد. نام برخی از شاگردان وی :
سید صدر یکی از مدرسان حوزه بود و شاگردانی تربیت کرد. نام برخی از شاگردان وی :
{{ستون-شروع|۴}}
{{ستون-شروع|۴}}
* جعفر صبوری قمی
* جعفر صبوری قمی
خط ۹۰: خط ۸۹:


==مرجعیت==
==مرجعیت==
صدرالدین صدر مورد توجه آیت الله حائری بود. موسس [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] [[عبدالکریم حائری یزدی]] در دوران کهنسالی خود نگران آینده حوزۀ تازه تاسیس بود. او به منظور تقویت حوزه علمیه قم و تامین آینده آن، از صدر برای اقامت در [[قم]] دعوت کرد. وی با اعزام گروهی به مشهد او را به قم فرا خواند. صدر علاوه بر تدریس سطوح عالی، از مشاوران حائری شمرده می‌شد و در امور حوزه نیز به او کمک می‌کرد. آیت الله حائری، صدر را وصی خود قرار داد و به پیشنهاد صدر، [[سید محمد حجت]] نیز به وصایت وی برگزیده شد.<ref>امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۴۹-۵۰.</ref>
صدرالدین صدر مورد توجه آیت‌الله حائری بود. مؤسس [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] [[عبدالکریم حائری یزدی]] در دوران کهنسالی خود نگران آینده حوزۀ تازه تاسیس بود. او به منظور تقویت حوزه علمیه قم و تامین آینده آن، از صدر برای اقامت در [[قم]] دعوت کرد. وی با اعزام گروهی به مشهد او را به قم فرا خواند. صدر علاوه بر تدریس سطوح عالی، از مشاوران حائری شمرده می‌شد و در امور حوزه نیز به او کمک می‌کرد. آیت الله حائری، صدر را وصی خود قرار داد و به پیشنهاد صدر، [[سید محمد حجت]] نیز به وصایت وی برگزیده شد.<ref>امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۴۹-۵۰.</ref>


پس از وفات [[عبدالکریم حائری یزدی]]، [[مرجع تقلید|مرجعیت]] و زعامت حوزه به آیات عظام حجت، خوانساری و صدر رسید و این سه معروف به [[مراجع ثلاث]] شدند. این مدیریت ده سال طول کشید.<ref>امین٬ طبقات أعلام الشيعة، ۱۴۳۰ق٬ ج‏۱۵، ص۱۱۶۷</ref>  
پس از وفات [[عبدالکریم حائری یزدی]]، [[مرجع تقلید|مرجعیت]] و زعامت حوزه به آیات عظام حجت، خوانساری و صدر رسید و این سه معروف به [[مراجع ثلاث]] شدند. این مدیریت ده سال طول کشید.<ref>امین٬ طبقات أعلام الشيعة، ۱۴۳۰ق٬ ج‏۱۵، ص۱۱۶۷</ref>  


هنگامی که آیت الله [[سید حسین طباطبایی بروجردی |سید حسین بروجردی]] برای معالجه به [[تهران]] آمد، صدر، از وی خواست به قم بیاید. پس از ورود او جایگاه [[نماز جماعت]] خود در [[حرم حضرت معصومه]] را به آیت الله بروجردی واگذار کرد؛ از ریاست حوزه فاصله گرفت و به پشتیبانی گسترده از آیت الله بروجردی بسنده کرد. او در تبیین فلسفه این کار، این آیه [[قرآن]] را ذکر می‌کرد: {{قرآن جدید|قصص|۸۳}} {{قرآن جدید|قصص|۸۳|نوع=فولادوند|منبع=نه}} <ref>امین، سید حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۵۰؛ هزار، علیرضا، دانشوران قم، ص۱۴۹.</ref>
هنگامی که [[سید حسین طباطبایی بروجردی |آیت‌الله بروجردی]] برای معالجه به [[تهران]] رفت، صدر، از وی خواست به قم بیاید. پس از ورود او جایگاه [[نماز جماعت]] خود در [[حرم حضرت معصومه(س)|حرم حضرت معصومه]] را به آیت الله بروجردی واگذار کرد؛ از ریاست حوزه فاصله گرفت و به پشتیبانی گسترده از آیت‌الله بروجردی بسنده کرد. او در تبیین فلسفه این کار، این [[آیه ۸۳ سوره قصص]] را تلاوت می‌کرد: {{قرآن جدید|قصص|۸۳}} {{قرآن جدید|قصص|۸۳|نوع=فولادوند|منبع=نه}} <ref>امین، مستدرکات اعیان الشیعه، ص۵۰؛ هزار، دانشوران قم، ص۱۴۹.</ref>


[[آیت الله سید حسین قمی]]٬  که به صدر [[اجازه اجتهاد]] داده بود٬ در احتیاطات مقلدینش را به او ارجاع می داد.<ref>امین٬ طبقات أعلام الشيعة، ۱۴۳۰ق٬ ج‏۱۵، ص۹۴۵</ref>
[[سید حسین طباطبایی قمی|سید حسین قمی]]، به صدر [[اجازه اجتهاد]] داده بود و در احتیاطات مقلدانش را به او ارجاع می داد.<ref>امین٬ طبقات أعلام الشيعة، ۱۴۳۰ق٬ ج‏۱۵، ص۹۴۵</ref>


==فرزندان==
==فرزندان==
[[پرونده:امام صدر و پدر و برادرش (سید رضا صدر).jpg|بندانگشتی|۳۰۰px|از راست: [[امام موسی صدر]]، برادرش [[سید رضا صدر]] و آیت الله صدرالدین صدر]]
[[پرونده:امام صدر و پدر و برادرش (سید رضا صدر).jpg|بندانگشتی|۳۰۰px|از راست: [[امام موسی صدر]]، برادرش [[سید رضا صدر]] و آیت الله صدرالدین صدر]]
اولین همسر آیت الله صدر، دخترخاله‌اش بود که در جوانی در [[عراق]] درگذشت. وی پس از بازگشت به [[ایران]]، در حوالی سال ۱۳۳۹ هجری قمری در مشهد با بی‌بی صفیه قمی دختر [[سید حسین طباطبایی قمی]] (از [[مراجع تقلید]]) [[ازدواج]] کرد و صاحب ده فرزند (سه پسر و هفت دختر) شد:
اولین همسر آیت‌الله صدر، دخترخاله‌اش بود که در جوانی در [[عراق]] درگذشت. وی پس از بازگشت به [[ایران]]، در حوالی سال ۱۳۳۹ق در مشهد با بی‌بی صفیه قمی دختر [[سید حسین طباطبایی قمی]] (از [[مراجع تقلید]]) [[ازدواج]] کرد و صاحب ده فرزند (سه پسر و هفت دختر) شد:
*[[سید رضا صدر]]، که از مدرسان [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] بود.
*[[سید رضا صدر]]، از مدرسان [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]].
*[[سید موسی صدر]]
*[[امام موسی صدر|سید موسی صدر]]
*[[سیدعلی صدر]]
*سید علی صدر
*صدیقه صدر، همسر [[سید محمدباقر سلطانی طباطبایی]]. صاحب چهار فرزند شد: ۱) صادق طباطبایی، ۲) فاطمه طباطبایی، که با [[سید احمد خمینی]] [[ازدواج]] کرد ۳) مرتضی طباطبایی ۴) عبدالحسین طباطبایی
*صدیقه صدر، همسر [[سید محمدباقر سلطانی طباطبایی]]. چهار فرزند داشت: ۱) صادق طباطبایی، ۲) فاطمه طباطبایی، که با [[سید احمد خمینی]] [[ازدواج]] کرد ۳) مرتضی طباطبایی ۴) عبدالحسین طباطبایی
*طاهره صدر، همسر شهید [[سید مهدی صدر عاملی]]
*طاهره صدر، همسر شهید [[سید مهدی صدر عاملی]]
*بتول صدر، همسر هادی عبادی
*بتول صدر، همسر هادی عبادی
*زهرا خانم، همسر حاج مصطفی فیروزان
*زهرا همسر مصطفی فیروزان
*منصوره صدر، همسر [[علی اکبر صادقی]] و مادر زهره صادقی (همسر [[سید محمد خاتمی]])
*منصوره صدر، همسر [[علی‌اکبر صادقی]] و مادر زهره صادقی (همسر [[سید محمد خاتمی]])
*فاطمه صدر، همسر [[سید محمد باقر صدر]]
*فاطمه صدر، همسر [[سید محمد باقر صدر]]
*رباب صدر<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۱، ص۳۳۲.</ref>
*رباب صدر<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۱، ص۳۳۲.</ref>
خط ۱۴۴: خط ۱۴۳:
سید صدرالدین صدر در [[۵ دی]] [[سال ۱۳۳۲ هجری شمسی|۱۳۳۲ش]]<ref>روزنامه اطلاعات، سال بیست و هشتم، شماره۸۶۶۸، شنبه ۵ دی ماه ۱۳۳۲ش</ref> برابر با [[۱۹ ربیع‌الثانی]] ۱۳۷۳ق درگذشت. [[آیت الله بروجردی]] بر پیکر وی [[نماز ميت|نماز]] گذارد و او را در کنار قبر [[شیخ عبدالکریم حائری]]، در [[حرم فاطمه معصومه]] به خاک سپردند.<ref>هزار، دانشوران قم، ص۱۴۹-۱۵۰.</ref>
سید صدرالدین صدر در [[۵ دی]] [[سال ۱۳۳۲ هجری شمسی|۱۳۳۲ش]]<ref>روزنامه اطلاعات، سال بیست و هشتم، شماره۸۶۶۸، شنبه ۵ دی ماه ۱۳۳۲ش</ref> برابر با [[۱۹ ربیع‌الثانی]] ۱۳۷۳ق درگذشت. [[آیت الله بروجردی]] بر پیکر وی [[نماز ميت|نماز]] گذارد و او را در کنار قبر [[شیخ عبدالکریم حائری]]، در [[حرم فاطمه معصومه]] به خاک سپردند.<ref>هزار، دانشوران قم، ص۱۴۹-۱۵۰.</ref>


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}