پرش به محتوا

صفات سلبیه خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۸: خط ۸:


==فهرست صفات سلبی==
==فهرست صفات سلبی==
بعضی دانشمندانِ [[کلام اسلامی|علم کلام]]، صفات سلبی را هفت مورد برشمرده‌اند: عدم جسمانیت، عدم جوهریت، عدم عَرَضیت، دیده نشدن، مکان نداشتن، حلول در غیر نداشتن و اتّحاد با چیزی نداشتن.<ref>سبحانی، الالهیات، ۱۴۱۳ق، ص۸۳.</ref>{{یاد|برخی این صفات را در شعری بدین شکل گنجانده‌اند: «نه مرکب بود و جسم، نه مَرئی نه محل / بی شریک است  و معانی، تو غنی دان خالق».<ref>مطهری، درس‌های الهیات شفا، ج۱، ص۸۴.</ref>}} معنای سلب این صفات هفتگانه را نیز در این دانسته‌اند که خدا بالاتر و برتر از آن است که با این صفات، معرفی گردد.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱، ص۳۰.</ref> جعفر سبحانی و مرتضی مطهری معتقدند که همه صفات سلبی به مفهوم «سلب هر نوع نقص» از خداوند برمی‌گردد و اینگونه نیست که بتوان فهرستی از صفات سلبی ارائه کرد.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱، ص۳۱؛ مطهری، درس‌های الهیات شفا، ۱۴۰۱ش، ج۱، ص۸۴</ref> به گفتۀ سبحانی چنانچه بخواهیم صفات سلبی الهی را بشماریم اصلی‌ترین صفت سلبی خداوند «جوهر جسم نبودن» و «عرض جسمانی نبودن» و «مکان نداشتن» است.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۲، ص۷۱</ref> از نظر این اندیشمندان، تکثر صفات سلبی به دلیل انتقاد از عقاید دیگر فرقه‌ها رخ داده است. مثلاً صفت «نفی حلول و اتحاد» ناظر به عقاید [[مسیحیت|مسیحیان]] است که خدا را با [[عیسی (پیامبر)|عیسی(ع)]] متحد می دانند و یا وصف «نامرئی» ناظر به عقاید [[اصحاب حدیث|اهل حدیث]] و [[اشاعره]] است که او را در روز قیامت مرئی می‌دانند.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱، ص۳۱؛ مطهری، درس‌های الهیات شفا، ۱۴۰۱ش، ج۱، ص۸۴.</ref>
بعضی دانشمندانِ [[کلام اسلامی|علم کلام]]، صفات سلبی را هفت مورد برشمرده‌اند: عدم جسمانیت، عدم جوهریت، عدم عَرَضیت، دیده نشدن، مکان نداشتن، حلول در غیر نداشتن و اتّحاد با چیزی نداشتن.<ref>سبحانی، الالهیات، ۱۴۱۳ق، ص۸۳.</ref>{{یاد|برخی این صفات را در شعری بدین شکل گنجانده‌اند: «نه مرکب بود و جسم، نه مَرئی نه محل / بی شریک است  و معانی، تو غنی دان خالق».<ref>مطهری، درس‌های الهیات شفا، ج۱، ص۸۴.</ref>}} معنای سلب این صفات هفتگانه را نیز در این دانسته‌اند که خدا بالاتر و برتر از آن است که با این صفات، معرفی گردد.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱، ص۳۰.</ref> جعفر سبحانی و مرتضی مطهری معتقدند که همه صفات سلبی به مفهوم «سلب هر نوع نقص» از خداوند برمی‌گردد و اینگونه نیست که بتوان فهرستی از صفات سلبی ارائه کرد.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱، ص۳۱؛ مطهری، درس‌های الهیات شفا، ۱۴۰۱ش، ج۱، ص۸۴</ref> به گفتۀ سبحانی چنانچه بخواهیم صفات سلبی الهی را بشماریم اصلی‌ترین صفت سلبی خداوند «جوهر جسم نبودن» و «عرض جسمانی نبودن» و «مکان نداشتن» است.<ref>سبحانی، منشور جاوید، ناشر مؤسسه امام صادق (عليه السلام)ـ قم ، ج۲، ص۷۱</ref> از نظر این اندیشمندان، تکثر صفات سلبی به دلیل انتقاد از عقاید دیگر فرقه‌ها رخ داده است. مثلاً صفت «نفی حلول و اتحاد» ناظر به عقاید [[مسیحیت|مسیحیان]] است که خدا را با [[عیسی (پیامبر)|عیسی(ع)]] متحد می دانند و یا وصف «نامرئی» ناظر به عقاید [[اصحاب حدیث|اهل حدیث]] و [[اشاعره]] است که او را در روز قیامت مرئی می‌دانند.<ref>سبحانی، منشور جاوید، قم، ج۱، ص۳۱؛ مطهری، درس‌های الهیات شفا، ۱۴۰۱ش، ج۱، ص۸۴.</ref>


==بازگشت صفات سلبی به صفات ایجابی==
==بازگشت صفات سلبی به صفات ایجابی==
۱۸٬۴۲۹

ویرایش