عبور بنی‌اسرائیل از دریا: تفاوت میان نسخه‌ها

خداوند به موسی [[وحی]] کرد تا [[عصای موسی|عصای خود]] را به دریا بزند. موسی(ع) عصا را به آب زد، بخش‌هایی از دریا از هم جدا شد. موسی به همراه بنی‌اسرائیل وارد دریا شدند در حالی که زمین خشک بود و آب از دو جهت آن‌ها را احاطه کرده بود. در نهایت موسی و همه افرادی که همراه او بودند از آب عبور کردند. فرعون و سپاهیانش نیز برای تعقیب بنی‌اسرائیل وارد دریا شده بودند، همگی غرق شدند و جسدهای آنان روی آب قرار گرفت.

خداوند به [[موسی (پیامبر)|موسی(ع)]] دستور داد شب هنگام به همراه [[بنی‌اسرائیل]] از [[مصر]] خارج شوند.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۹۸.</ref> [[فرعون]] پس از اطلاع از خروج بنی‌اسرائیل، افرادی را برای جمع‌آوری نیروها به شهرها فرستاد تا سپاهیان را جمع کنند.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۹۸.</ref> فرعون، برای ایجاد زمینه روانی در بسیج عمومی،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۲۳۷.</ref> سپاهیان خود را گروهی آماده خواند و بنی‌اسرائیل را گروهی اندک که موجب [[خشم]] آنان گشته‌اند، توصیف کرد.<ref>سوره شعراء، آیه ۵۴- ۵۶.</ref> در نهایت فرعون به همراه نیروهایش به دنبال بنی‌اسرائیل رفت تا آنها را باز گرداند.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۵، ص۴۹۸.</ref> آنان در زمان طلوع خورشید به بنی‌اسرائیل رسیدند. بنی‌اسرائیل خود را در محاصره دیدند؛ در یک طرف آنها دریا و در سمت دیگر سپاه فرعون بود. به همین جهت ترسیدند و خود را گرفتار خواندند.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۲۷۷.</ref> موسی(ع) گفت: ««چنین نیست، زیرا پروردگارم با من است و به زودی مرا راهنمایی خواهد کرد».<ref>سوره شعراء، آیه۶۲.</ref> مقصود از این تعبیر را چنین گفته‌اند که خداوند به موسی وعده پیروزی و سلامتی داده است.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۲۷۷.</ref>{{نقل قول یک طبقه|'''قرآن''': «چون دو گروه، همدیگر را دیدند، یاران موسی گفتند: بی‏گمان ما گرفتار شده‌ایم.(سوره شعراء، آیه۶۱)

'''تورات''': «به مُشه (موسی) گفتند: آیا در مصر قبر نیست که ما را آوردی تا در این بیابان بمیریم؟ این چه کاری است که با ما کردی که ما را از مصر بیرون آوردی؟ مگر این همان سخنی نیست که در مصر با تو گفتیم. دست از ما بدار تا مصری‌ها را بندگی کنیم. زیرا بندگی مصری‌ها از مردن در بیابان برای ما بهتر است.»(تورات، خروج، ۱۴: ۱۱-۱۲) | تست است

بر اساس [[آیه ۶۳ سوره شعراء]]، خداوند به موسی [[وحی]] کرد [[عصای موسی|عصای خود]] را به دریا بزند<ref>سوره شعراء، آیه ۶۳.</ref> تا راهی خشک در میان دریا گشوده شود. و عبور از آن بدون ترس از غرق‌شدن و تعقیب سپاهیان فرعون باشد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۲۵۷.</ref>

پس از آنکه موسی(ع) عصای خود را به آب زد، بخش‌هایی از دریا از هم جدا شدند.<ref>طباطبائی، المیزان

، ج‏۱۵، ص۲۷۷-۲۷۸.</ref> هر قطعه‌ی جدا شده از این دریا به مانند تکه‌ای بزرگ از کوه بود.<ref>فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۷، ص۱۱۹.</ref> موسی به همراه بنی‌اسرائیل وارد دریا شدند<ref>طباطبائی، المیزان، ج‏۱۵، ص۲۷۸.</ref> در حالی که زمین خشک بود و آب از دو جهت آن‌ها را احاطه کرده بود.<ref>فضل‌الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۷، ص۱۱۹.</ref> در نهایت موسی و همه افرادی که همراه او بودند از آب عبور کردند.<ref>تفسیر الصافی، ج‏4، ص۳۷.</ref> اما [[فرعون]] و سپاهیانش که برای تعقیب بنی‌اسرائیل وارد دریا شده بودند، همگی<ref>سوره اسراء، آیه ۱۰۳.</ref> غرق شدند.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۹۳.</ref>

ماجرای نجات بنی‌اسرائیل و غرق‌شدن فرعونیان در دریا در سوره‌های متعددی از قرآن از جمله [[سوره اعراف آیه ۱۳۶|اعراف آیه ۱۳۶]]، [[سوره انفال آیه ۵۴|انفال آیه ۵۴]]، اسراء آیه۱۰۳، شعراء آیه ۶۳ - ۶۶ و زخرف آیه ۵۵ آمده است،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۲۵۰.</ref> برخی مفسران از جمله [[فضل بن حسن طبرسی|فضل بن حسن طَبْرسی]]، مفسر شیعه در [[قرن ششم هجری قمری|قرن ششم]]، آورده است پس از زدن عصا به دریا، دوازده راه میان آب‌ها باز شد و برای هر کدام از [[نقبای بنی‌اسرائیل|قبیله‌های دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل]] یک راه نمایان گردید.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۲۲۹.</ref>  

برخی عالمان احتمالاتی طبیعی را برای بازشدن آب دریا ذکر کرده‌اند. [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] مفسر شیعه معتقد است با قبول مسئله معجزه هیچ لزومی برای این نوع توجیهات طبیعی وجود ندارد. وی معتقد است مانعی وجود ندارد که به فرمان خدا آب‌ها به سبب جاذبه‌ای خاص متراکم گردند و پس از مدتی این جاذبه خنثیٰ گردد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۵، ص۲۵۰.</ref>

پس از شکافته‌شدن دریا و عبور بنی‌اسرائیل از آن، [[فرعون]] و سپاهیانش نیز برای تعقیب آن‌ها وارد دریا شدند. اما دریا به حالت طبیعی بازگشت و فرعون و همراهانش غرق شدند.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۲۹۳.</ref> جسدهای لشکریان فرعون روی آب قرار گرفت و بنی‌اسرائیل آن‌ها را دیدند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۲۵۲.</ref> [[قرآن]] در [[سوره بقره]] این واقعه را چنین می‌گوید: «و هنگامی که دریا را برای شما شکافتیم و شما را نجات بخشیدیم و فرعونیان را در حالی که شما نظاره می‏کردید غرق کردیم».<ref>سوره بقره، آیه ۵۰.</ref>

در [[آیه ۹۲ سوره یونس]] تعبیر «نُنَجِّیکَ بِبَدَنِکَ؛ بدنت را نجات می‏دهیم» برای فرعون استفاده شده است.<ref>سوره یونس، آیه ۹۲.</ref> مشهور مفسران مقصود از این تعبیر را جسم بی‌جان فرعون دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۷۷.</ref> به‌دستور [[خدا|خداوند]] جنازه فرعون از آب بیرون آمد<ref>حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۲۳۱.</ref> تا دیگران بدن او را ببینند.<ref>فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۱۷.</ref> برخی مقصود از بدن را زره دانسته‌اند که خداوند فرعون را با زره مخصوصش از آب بیرون آورد تا شناخته شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۷۷.</ref> [[قرآن]]، نجات جسم بی‌جان فرعون را نشانه و عبرت برای دیگران دانسته است. برخی مفسران این عبرت را برای [[بنی‌اسرائیل]] دانسته‌اند که خبر کشته‌شدن فرعون را نمی‌پذیرفتند.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۱۶.</ref>

[[محمدجواد مغنیه]]، مفسر شیعه، اعتقاد بسیاری از مفسران را بر این می‌داند؛ دریایی که برای بنی‌اسرائیل باز شد و فرعونیان در آن غرق شدند، دریایی بوده که امروزه دریای سرخ نامیده می‌شود.<ref>مغنیه، تفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> برخی مفسران مانند [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع‌البیان]] مقصود از این را رود نیل دانسته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۲۶.</ref>

قرآن آبی که برای بنی‌اسرائیل باز شد را با دو تعبیر «یَم»<ref>سوره اعراف، آیه ۱۳۶.</ref> به معنای دریا<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۲، ص۶۴۷؛ فیومی، المصباح المنیر، قم، ج۲، ص۶۸۱.</ref> و «بحر»<ref>سوره اعراف، آیه ۱۳۸؛ سوره شعراء، آیه ۶۳.</ref> به معنای دریا و آب وسیع‏<ref>قرشی، قاموس قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۶۲.</ref> یاد کرده است. در قرآن کلمه «یم» برای آبی که موسی(ع) در دوران کودکی در آن قرار داده شد نیز به‌کار رفته که آن‌را [[رود نیل]] دانسته‌اند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۸، ص۱۳۱.</ref>

* فضل‌الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعة و النشر، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.