پرش به محتوا

ابوجهل: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۴۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ نوامبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۲: خط ۵۲:
عمرو بن هشام بن مغیره از مخالفان پیامبر(ص) بود. پدرش هشام بن مغیره از تیره [[بنی‌مخزوم]] بود و قریش مرگ او را مبدا تاریخ خود قرار داده بودند.<ref>ابن حبیب بغدادی، المحبر، ص۱۳۹.</ref> مادرش اسماء دختر مخربة بن جندل حنظلی از [[بنی‌تمیم]] بود.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، دارالمعرفه، ج۱، ص۶۲۳.</ref> از این رو او ابن‌حنظلیه نیز نامیده شده است.<ref> نگاه کنید به بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۹۱.</ref>  
عمرو بن هشام بن مغیره از مخالفان پیامبر(ص) بود. پدرش هشام بن مغیره از تیره [[بنی‌مخزوم]] بود و قریش مرگ او را مبدا تاریخ خود قرار داده بودند.<ref>ابن حبیب بغدادی، المحبر، ص۱۳۹.</ref> مادرش اسماء دختر مخربة بن جندل حنظلی از [[بنی‌تمیم]] بود.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، دارالمعرفه، ج۱، ص۶۲۳.</ref> از این رو او ابن‌حنظلیه نیز نامیده شده است.<ref> نگاه کنید به بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۹۱.</ref>  


کنیه ابوجهل ابوالحَکم بود.<ref>ابن عبدالبر، الاسیتعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۰۸۲.</ref> اما پیامبر(ص) او را ابوجهل نامید.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۱۲۵.</ref> دلیل این نامگذاری جهالت او و دشمنی‌اش با اسلام ذکر شده است.<ref>ابن درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۸.</ref> همچنین برپایه روایتی از پیامبر(ص) هر قومی فرعونی دارد و فرعون امت اسلام ابوجهل است.<ref>ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، ص۲۱۰.</ref>
کنیه ابوجهل ابوالحَکم بود اما پیامبر(ص) او را ابوجهل نامید.<ref> بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۱۲۵.</ref> دلیل این نامگذاری جهالت او و دشمنی‌اش با اسلام ذکر شده است.<ref>ابن درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۱۴۸.</ref> همچنین برپایه روایتی از پیامبر(ص) هر قومی فرعونی دارد و فرعون امت اسلام ابوجهل است.<ref>ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، ص۲۱۰.</ref>


[[عکرمة بن ابی‌جهل]] فرزند او بود که با پیامبر دشمنی می‌کرد اما پس از [[فتح مکه]] مسلمان شد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۵۵-۱۵۶.</ref>
[[عکرمة بن ابی‌جهل]] فرزند او بود که با پیامبر دشمنی می‌کرد اما پس از [[فتح مکه]] مسلمان شد.<ref> ابن‌جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۵۵-۱۵۶.</ref>
== عضویت در دارالندوره==
او در سی سالگی به عضویت [[دارالندوه]] درآمد، در حالی که به رسم آن روزگار، اعضای دارالندوه به جز بنی‌قصی می‌بایست افزون بر چهل سال می‌داشتند.<ref>ابن درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۵.</ref>


== مخالفت با اسلام(ص)==
== مخالفت با اسلام(ص)==
ابوجهل به اقدامات بسیاری برای جلوگیری از اشاعه [[اسلام]] دست زد. برخی اعمال او،‌ [[شان نزول]] بعضی آیات قرآنی دانسته شده است.<ref> طوسی، التبیان، ج۱، ص۵۹ و ج۹، ص۲۳۹؛  زمخشری، الکشاف، ج۱، ص۴۷ و ج۲، ص۲۰۸.</ref>
ابوجهل برای جلوگیری از گسترش [[اسلام]] اقدامات زیادی انجام داد. برخی از آنها عبارتند از:


===دشمنی با رسول خدا(ص)===
===طراحی نقشه قتل پیامبر(ص)===
مهم‌ترین اقدامات ابوجهل بر ضد پیامبر(ص) عبارتند از:
به گزارش عبدالملک بن هشام، مشرکان در [[دارالندوه]] برای تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با پیامبر گرد هم آمدند به پیشنهاد ابوجهل قرار شد که پیامبر(ص) کشته شود اما در قتل او همه قبایل مشارکت کنند تا بنی‌هاشم نتوانند با همه قبایل درگیر جنگ شوند و به خون‌بهای او رضایت دهند. از این رو در [[لیلة‌المبیت]] برای عملی کردن نقشه قتل پیامبر(ص) از هر قبیله یک نفر حاضر شد. ابوجهل نیز در میان حاضران بود و آنان را تشویق می‌کرد اما با خروج پیامبر(ص) و خوابیدن امام علی(ع) در جای او این نقشه عملی نشد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۴۸۲-۴۸۳.</ref> ابوجهل در سی سالگی به عضویت [[دارالندوه]] درآمد، در حالی که در آن زمان اعضای دارالندوه به جز بنی‌قصی می‌بایست بیش از چهل سال داشته باشند.<ref>ابن درید، الاشتقاق، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۵.</ref>  
#تلاش در قطع رابطه قریش با بنی‌هاشم که به شکست انجامید.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۵۳ـ۳۵۴.</ref>
#جلوگیری از حمایت [[ابولهب]] عموی پیامبر از او پس از مرگ [[ابوطالب]].<ref> حلبی، السیرة الحلبیة، ج۱، ص۲۵۳.</ref>
#طراحی نقشه قتل پیامبر(ص) با مشارکت طوایف مختلف؛ به گزارش ابن هشام، به پیشنهاد ابوجهل قرار شد در قتل پیامبر همه قبایل مشارکت کنند چراکه در این صورت بنی‌هاشم نمی‌توانند با همه قبایل درگیر جنگ شوند و به خون‌بهای او رضایت می‌دهند. از این رو در لیلة‌المبیبت برای عملی کردن نقشه قتل پیامبر از هر قبیله یک نفر حاضر شد. ابوجهل نیز در میان حاضران بود و آنان را تشویق می‌کرد اما با خروج پیامبر و خوابیدن امام علی(ع) در جای او این نقشه عملی نشد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، دار المعرفه، ج۱، ص۴۸۲-۴۸۳.</ref>


او همچنین تلاش می‌کرد که رابطه قریش با بنی‌هاشم را قطع کند.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، دارالمعرفه، ج۱، ص۳۵۳ـ۳۵۴.</ref> و مانع از رسیدن آذوقه به بنی‌هاشم در [[شعب ابی‌طالب]] می‌شد.<ref>ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۶۱.</ref>
===شکنجه تازه‌مسلمانان===
===شکنجه تازه‌مسلمانان===
ابوجهل مسلمانان را آزار و اذیت می‌کرد و مانع از پیوستن افراد به اسلام می‌شد.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۲۰.</ref> او عیاش بن ابی‌ربیعه برادر مادری‌اش که برای پیوستن به [[مهاجران]] عازم [[مدینه]] شده بود را از قبا به مکه بازگرداند و زندانی کرد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۹۶.</ref> همچنین کسانی را که به اسلام می‌پیوستند شکنجه می‌داد تا از اسلام دست بردارند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۵۰.</ref> از جمله این افراد [[بلال بن رباح]]<ref> ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> [[یاسر بن عامر]] و [[سمیه بنت خباط]] بودند.{{مدرک}} سمیه بر اثر شکنجه‌های ابوجهل به شهادت رسید.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۶۵.</ref>
ابوجهل مسلمانان را آزار و اذیت می‌کرد و مانع از پیوستن افراد به اسلام می‌شد.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۳۲۰.</ref> او عیاش بن ابی‌ربیعه برادر مادری‌اش که برای پیوستن به [[مهاجران]] عازم [[مدینه]] شده بود را از قبا به مکه بازگرداند و زندانی کرد.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۹۶.</ref> همچنین کسانی را که به اسلام می‌پیوستند شکنجه می‌داد تا از اسلام دست بردارند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به ابن‌حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۵۰.</ref> از جمله این افراد [[بلال حبشی]]<ref> ابن‌اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref> [[یاسر بن عامر]] و [[سمیه بنت خباط]] بودند.{{مدرک}} سمیه بر اثر شکنجه‌های ابوجهل به شهادت رسید.<ref>ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۸۶۵.</ref>
==نقش ابوجهل در شکل‌گیری جنگ بدر==
==نقش ابوجهل در شکل‌گیری جنگ بدر==
{{اصلی|غزوه بدر}}
{{اصلی|غزوه بدر}}
خط ۷۴: خط ۷۰:


پیامبر(ص) با شنیدن خبر کشته شدن ابوجهل (که او را رأس پیشوایان کفر و فرعون امت نامیده بود،<ref> واقدی، المغازی، ج‌۱، ص‌۹۵.</ref>) گفت: «خدایا! وعده خود را محقق ساختی پس نعمتت را بر من تمام گردان.»<ref> واقدی، المغازی، ج‌۱، ص‌۹۱.</ref> ابوجهل به دست [[معاذ ‌بن عمرو]] و معوذ بن عفراء کشته شد و [[عبدالله‌ بن مسعود]]، سر او را از تن جدا کرد.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۷۱۰.</ref>
پیامبر(ص) با شنیدن خبر کشته شدن ابوجهل (که او را رأس پیشوایان کفر و فرعون امت نامیده بود،<ref> واقدی، المغازی، ج‌۱، ص‌۹۵.</ref>) گفت: «خدایا! وعده خود را محقق ساختی پس نعمتت را بر من تمام گردان.»<ref> واقدی، المغازی، ج‌۱، ص‌۹۱.</ref> ابوجهل به دست [[معاذ ‌بن عمرو]] و معوذ بن عفراء کشته شد و [[عبدالله‌ بن مسعود]]، سر او را از تن جدا کرد.<ref> ابن‌هشام، السیرة النبویه، دار المعرفة، ج۱، ص۷۱۰.</ref>
== آيات مرتبط==
در کتاب‌های تفسیری شان نزول برخی از آیات قرآن ابوجهل و رفتارهای او دانسته شده است.<ref> طوسی، التبیان، ج۱، ص۵۹ و ج۹، ص۲۳۹؛  زمخشری، الکشاف، ج۱، ص۴۷ و ج۲، ص۲۰۸.</ref>
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
خط ۷۹: خط ۷۸:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
*ابن درید، محمد بن حسن، الاشتقاق، تحقیق و شرح: عبدالسلام محمد هارون، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
*ابن‌اثیر، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
*ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
*ابن‌اسحاق، محمد بن اسحاق، سیره ابن اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، بی‌تا.
*ابن‌اسحاق، محمد بن اسحاق، سیره ابن اسحاق، مکتب دراسات التاریخ و المعارف الاسلامیه، بی‌تا.
*ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی‏، المنتظم،‏ محقق: عطا، محمد عبد القادر، عطا، مصطفی عبد القادر، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
*ابن‌حبیب، محمد، المحبَر، به کوشش ایلزه لیشتن اشتنر، حیدرآباد دکن، ۱۳۶۱ق/۱۹۴۲م.
*ابن‌حبیب، محمد، المحبَر، به کوشش ایلزه لیشتن اشتنر، حیدرآباد دکن، ۱۳۶۱ق/۱۹۴۲م.
*ابن‌درید، محمد بن حسن، الاشتقاق، تحقیق و شرح: عبدالسلام محمد هارون، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.
*ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
*ابن‌سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
*ابن‌عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.
*ابن‌عبدربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، به کوشش احمد امین و دیگران، قاهره، ۱۳۶۷ق/۱۹۴۸م.
*ابن‌عبدربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، به کوشش احمد امین و دیگران، قاهره، ۱۳۶۷ق/۱۹۴۸م.
*ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۵م.
*ابن‌هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۵م.
خط ۹۱: خط ۹۲:
*طوسی، محمد بن حسن، التبیان، بیروت، دارالکتاب العربی.
*طوسی، محمد بن حسن، التبیان، بیروت، دارالکتاب العربی.
*واقدی، محمد بن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
*واقدی، محمد بن عمر، المغازی، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
* ابن‌اثیر، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م
{{پایان}}
{{پایان}}
==پیوند به بیرون ==
==پیوند به بیرون ==