Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۹۹
ویرایش
قبیله خثعم: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←پس از وفات پیامبر(ص)
بدون خلاصۀ ویرایش |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==علت نامگذاری== | ==علت نامگذاری== | ||
درباره علت نامگذاری این قبیله دلایل مختلفی گفته شده است. | درباره علت نامگذاری این قبیله دلایل مختلفی گفته شده است. | ||
* خثعم، نامِ شتری از این قبیله بود و خود قبیله نیز به این نام خوانده شد. | *خثعم، نامِ شتری از این قبیله بود و خود قبیله نیز به این نام خوانده شد. | ||
* همچنین گفته شده است که خثعمه به معنای به خون آغشتن است و چون این قبیله شتری کشتند و دستانشان را به خونش آغشتند و بدینوسیله هم پیمان شدند، خثعم نام گرفتند. | *همچنین گفته شده است که خثعمه به معنای به خون آغشتن است و چون این قبیله شتری کشتند و دستانشان را به خونش آغشتند و بدینوسیله هم پیمان شدند، خثعم نام گرفتند. | ||
* برخی نیز خثعم را نام کوهی در سَرات (در غرب [[عربستان]]) دانسته‌اند.<ref>ر.ک: خلیل بن احمد، ذیل مادّه؛ ابن درید، ج۲، ص۵۱۵، ۵۲۰؛ ابن عبدالبَرّ، ص۹۳، ۹۵؛ بکری، ج۲، ص۴۸۹.</ref> به هر صورت، جد این قبیله خثعم خوانده می‌شد که نام اصلی او اقیل/ افتل بود.<ref>ر.ک:ابن کلبی، نسب مَعَدّ و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۴۳، ۳۵۶؛ ابن حزم، ص۳۷۸.</ref> | *برخی نیز خثعم را نام کوهی در سَرات (در غرب [[عربستان]]) دانسته‌اند.<ref>ر.ک: خلیل بن احمد، ذیل مادّه؛ ابن درید، ج۲، ص۵۱۵، ۵۲۰؛ ابن عبدالبَرّ، ص۹۳، ۹۵؛ بکری، ج۲، ص۴۸۹.</ref> به هر صورت، جد این قبیله خثعم خوانده می‌شد که نام اصلی او اقیل/ افتل بود.<ref>ر.ک:ابن کلبی، نسب مَعَدّ و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۴۳، ۳۵۶؛ ابن حزم، ص۳۷۸.</ref> | ||
==مکان حضور== | ==مکان حضور== | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==در روزگار جاهلیت== | ==در روزگار جاهلیت== | ||
* قبیله خثعم در روزگار [[جاهلیت]]، [[بت]] [[ذوالخلصة]] را که در [[تباله]] قرار داشت، می‌پرستیدند.<ref>ابن کلبی، ۱۳۳۲، ص۳۴ـ۳۵.</ref> | *قبیله خثعم در روزگار [[جاهلیت]]، [[بت]] [[ذوالخلصة]] را که در [[تباله]] قرار داشت، می‌پرستیدند.<ref>ابن کلبی، ۱۳۳۲، ص۳۴ـ۳۵.</ref> | ||
* آنان [[حج]] به جای نمی‌آوردند و حرمتی برای [[کعبه|حرم الهی]] قائل نبودند. | *آنان [[حج]] به جای نمی‌آوردند و حرمتی برای [[کعبه|حرم الهی]] قائل نبودند. | ||
* آنان همچون [[قبیله طی|قبیله طَی]]، از معدود قبایل عرب بودند که در [[ماههای حرام|ماههای حرام]] می‌جنگیدند و حرمت این ماه‌ها را نگه نمی‌داشتند.<ref>ابن هشام، ج۴، ص۲۳۵؛ ابن حبیب، المُنَمَّق فی اخبار قریش، ص۶۸؛ ازرقی، ج۱، ص۱۸۴؛ جوهری، ذیل «حرم ».</ref> | *آنان همچون [[قبیله طی|قبیله طَی]]، از معدود قبایل عرب بودند که در [[ماههای حرام|ماههای حرام]] می‌جنگیدند و حرمت این ماه‌ها را نگه نمی‌داشتند.<ref>ابن هشام، ج۴، ص۲۳۵؛ ابن حبیب، المُنَمَّق فی اخبار قریش، ص۶۸؛ ازرقی، ج۱، ص۱۸۴؛ جوهری، ذیل «حرم ».</ref> | ||
* از توجه عمومی خثعم به [[زیارت]] دیر [[نجران]] یا کعبه نجران در [[یمن]]<ref>ر.ک: یاقوت حموی، ذیل «دیر نجران ».</ref> می‌توان به رواج اعتقاد به [[مسیحیت]] در میان خثعم پی برد.<ref>ر.ک: شیخو، ص۹۳۸.</ref> | *از توجه عمومی خثعم به [[زیارت]] دیر [[نجران]] یا کعبه نجران در [[یمن]]<ref>ر.ک: یاقوت حموی، ذیل «دیر نجران ».</ref> می‌توان به رواج اعتقاد به [[مسیحیت]] در میان خثعم پی برد.<ref>ر.ک: شیخو، ص۹۳۸.</ref> | ||
* نام خثعم در برخی جنگ‌های زمان جاهلیت (ایام العرب) ذکر شده است.<ref>ر.ک: ابن حبیب، ۱۳۶۱، ص۴۶۲.</ref> | *نام خثعم در برخی جنگ‌های زمان جاهلیت (ایام العرب) ذکر شده است.<ref>ر.ک: ابن حبیب، ۱۳۶۱، ص۴۶۲.</ref> | ||
==پس از هجرت== | ==پس از هجرت== | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
در [[سال ۱۱ هجری قمری|سال یازدهم ق]]، پس از وفات [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، چون خثعم راه [[ارتداد]] پیش گرفت. [[جریر بن عبدالله بجلی]] در مأموریتی از طرف [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، با مرتدان خثعم و [[بجیله (قبیله)|بجیله]] که به هواخواهی از ذوالخَلَصه برخاسته بودند، جنگ کرد و شماری از آنان را کشت.<ref>طبری، ج۳، ص۳۲۰، ۳۲۲.</ref> | در [[سال ۱۱ هجری قمری|سال یازدهم ق]]، پس از وفات [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، چون خثعم راه [[ارتداد]] پیش گرفت. [[جریر بن عبدالله بجلی]] در مأموریتی از طرف [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، با مرتدان خثعم و [[بجیله (قبیله)|بجیله]] که به هواخواهی از ذوالخَلَصه برخاسته بودند، جنگ کرد و شماری از آنان را کشت.<ref>طبری، ج۳، ص۳۲۰، ۳۲۲.</ref> | ||
در دوران نخستین خلفا، گروه هایی از خثعم در فتوحات [[ایران]] و | در دوران نخستین خلفا، گروه هایی از خثعم در [[فتوحات مسلمانان|فتوحات]] ([[ایران|فتح ایران]] و شام)، از جمله جنگ‌های [[قادسیه]] و [[یرموک]] در کنار دیگر [[اسلام|مسلمان‌ها]] حضور یافتند.<ref>ر.ک: ابن کلبی، نسب مَعَدّ و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۶۰؛ طبری، ج۳، ص۴۶۴؛ ابن حجر عسقلانی، ج۶، ص۴۹۹.</ref> | ||
پس از تأسیس [[کوفه]] در [[سال ۱۷ هجری قمری|سال ۱۷ق]]، شماری از خثعمیان در این شهر اسکان یافتند.<ref>طبری، ج۴، ص۴۸.</ref> چون [[عمر بن خطاب|عمر]] دیوان [[شام]] را تأسیس کرد، سپاهیان حبشی را (به سبب عهد اخوتی که میان بلال و [[ابورویحه خثعمی]] برقرار بود) در زمره قبیله خثعم قرار داد.<ref>ابن هشام، ج۲، ص۱۵۳؛ ابن سعد، ج۳، ص۲۳۴؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۴ـ۱۱۵.</ref> | پس از تأسیس [[کوفه]] در [[سال ۱۷ هجری قمری|سال ۱۷ق]]، شماری از خثعمیان در این شهر اسکان یافتند.<ref>طبری، ج۴، ص۴۸.</ref> چون [[عمر بن خطاب|عمر]] دیوان [[شام]] را تأسیس کرد، سپاهیان حبشی را (به سبب عهد اخوتی که میان بلال و [[ابورویحه خثعمی]] برقرار بود) در زمره قبیله خثعم قرار داد.<ref>ابن هشام، ج۲، ص۱۵۳؛ ابن سعد، ج۳، ص۲۳۴؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۱۴ـ۱۱۵.</ref> | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==شخصیت‌های منسوب به این قبیله== | ==شخصیت‌های منسوب به این قبیله== | ||
تعدادی از شخصیت‌های منسوب به خثعم که در تاریخ [[اسلام]] مشهورند، عبارت‌اند از: | تعدادی از شخصیت‌های منسوب به خثعم که در تاریخ [[اسلام]] مشهورند، عبارت‌اند از: | ||
# [[سوید بن عمرو|سُوَید بن عَمرو]] از اصحاب [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] که در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید. | #[[سوید بن عمرو|سُوَید بن عَمرو]] از اصحاب [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] که در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید. | ||
# [[اسماء دختر عمیس|اَسماء بنت عُمَیس]] همسر [[جعفر بن ابیطالب|جعفر بن ابیطالب]] | #[[اسماء دختر عمیس|اَسماء بنت عُمَیس]] همسر [[جعفر بن ابیطالب|جعفر بن ابیطالب]] | ||
# خواهر اسماء به نام سَلمی همسر [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزة بن عبدالمطلب]] | #خواهر اسماء به نام سَلمی همسر [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزة بن عبدالمطلب]] | ||
# [[لبابه بنت الحارث|ام الفضل لُبابه بنت الحارث]] همسر [[عباس بن عبدالمطلب]]<ref>ر.ک: ابن کلبی، نسب مَعَدّ و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۵۷ـ۳۵۹؛ ابن سعد، ج۸، ص۱۵۸، ۲۷۷.</ref> | #[[لبابه بنت الحارث|ام الفضل لُبابه بنت الحارث]] همسر [[عباس بن عبدالمطلب]]<ref>ر.ک: ابن کلبی، نسب مَعَدّ و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۵۷ـ۳۵۹؛ ابن سعد، ج۸، ص۱۵۸، ۲۷۷.</ref> | ||
# [[مالک بن عبدالله]] از سرداران فتوح در روزگار [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه بن ابی سفیان]]، [[یزید بن معاویه]] و [[عبدالملک اموی]]<ref>ابن کلبی، نسب مَعَدّ و الیمن الکبیر،، ج۱، ص۳۵۹.</ref> | #[[مالک بن عبدالله]] از سرداران فتوح در روزگار [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه بن ابی سفیان]]، [[یزید بن معاویه]] و [[عبدالملک اموی]]<ref>ابن کلبی، نسب مَعَدّ و الیمن الکبیر،، ج۱، ص۳۵۹.</ref> | ||
# [[ابن دمینه|ابن دُمَینه]] شاعر<ref>ابوالفرج اصفهانی، ج۱۷، ص۹۳.</ref> | #[[ابن دمینه|ابن دُمَینه]] شاعر<ref>ابوالفرج اصفهانی، ج۱۷، ص۹۳.</ref> | ||
# [[مصعب بن مقدام|مصعب بن مِقدام]] محدّث کوفی.<ref>سمعانی، ج۲، ص۳۲۶.</ref> | #[[مصعب بن مقدام|مصعب بن مِقدام]] محدّث کوفی.<ref>سمعانی، ج۲، ص۳۲۶.</ref> | ||
# [[عبدالله بن عزره خثعمی]]، قاتل [[جعفر بن عقیل]] و از تیراندازان [[لشکر عمر بن سعد|سپاه عمر بن سعد]] در [[واقعه کربلا]].<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۴۷؛ ابن‌سعد، طبقات، ج۵، ص۴۷۷؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۷۵؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۲۰۰.</ref> | #[[عبدالله بن عزره خثعمی]]، قاتل [[جعفر بن عقیل]] و از تیراندازان [[لشکر عمر بن سعد|سپاه عمر بن سعد]] در [[واقعه کربلا]].<ref>طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۴۷؛ ابن‌سعد، طبقات، ج۵، ص۴۷۷؛ ابن‌اثیر، الکامل، ج۴، ص۷۵؛ بلاذری، انساب‌الاشراف، ج۳، ص۲۰۰.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۸۵ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۵ـ۱۹۶۷، چاپ افست بیروت، بی‌تا. | * ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۸۵ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۵ـ۱۹۶۷، چاپ افست بیروت، بی‌تا. | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [https://rch.ac.ir/article/Details?id=8449 دانشنامه جهان اسلام] | *منبع مقاله: [https://rch.ac.ir/article/Details?id=8449 دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{خاندان‌های شیعه}} | {{خاندان‌های شیعه}} | ||
[[رده:قبیله‌های عرب]] | [[رده:قبیله‌های عرب]] | ||
[[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | [[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | ||