رضاشاه: تفاوت میان نسخهها
←قانون نظام اجباری
خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
=== قانون نظام اجباری === | === قانون نظام اجباری === | ||
قانون نظام اجباری که در [[سال ۱۳۰۶ هجری شمسی|سال ۱۳۰۴ش]]، با حمایت فقهایی چون [[میرزا یحیی خویی|امام جمعه خویی]] و [[سید حسن مدرس]]،<ref>آریابخشایش، «نظام اجباری»، ص۴۸–۵۲.</ref> توسط مجلس شورای ملی به تصویب رسید؛ برای نخستین بار توانست همه افراد جامعه فراتر از تقسیمبندیهای قومی و نژادی و صنفی در چارچوب ارتش متمرکز کند.<ref>نیازی، «نظام خدمت اجباری و ملتسازی رضاخان»، مندرج در پایگاه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> این اقدام دولت با واکنشهای متفاوتی از سوی مردم و علما مواجه شد.<ref>راجی و احمدی، مواضع فقها در قبال تصویب و اجرای قانون خدمت نظام اجباری»، ص۵۱۷.</ref> سربازگیری عمومی در ایران به اقدامات عباس میرزا و میرزا تقیخان [[امیرکبیر]] برمیگردد؛<ref>کرونین، ارتش و حکومت پهلوی، ۱۳۷۷ش، ص۴۵۱؛ قائممقامی، «ورقی از تاریخ ارتش ایران: تاریخچه سربازگیری در ایران»، ص۶۹.</ref> ولی به صورت یک قانون رسمی در زمان سلطنت رضاشاه و با فشار او عملی شد.<ref>قائممقامی، «ورقی از تاریخ ارتش ایران: تاریخچه سربازگیری در ایران»، ص۸۹؛ راجی و احمدی، مواضع فقها در قبال تصویب و اجرای قانون خدمت نظام اجباری»، ص۵۳۰.</ref> طبق این قانون تمام | قانون نظام اجباری که در [[سال ۱۳۰۶ هجری شمسی|سال ۱۳۰۴ش]]، با حمایت فقهایی چون [[میرزا یحیی خویی|امام جمعه خویی]] و [[سید حسن مدرس]]،<ref>آریابخشایش، «نظام اجباری»، ص۴۸–۵۲.</ref> توسط مجلس شورای ملی به تصویب رسید؛ برای نخستین بار توانست همه افراد جامعه فراتر از تقسیمبندیهای قومی و نژادی و صنفی در چارچوب ارتش متمرکز کند.<ref>نیازی، «نظام خدمت اجباری و ملتسازی رضاخان»، مندرج در پایگاه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> این اقدام دولت با واکنشهای متفاوتی از سوی مردم و علما مواجه شد.<ref>راجی و احمدی، مواضع فقها در قبال تصویب و اجرای قانون خدمت نظام اجباری»، ص۵۱۷.</ref> سربازگیری عمومی در ایران به اقدامات عباس میرزا و میرزا تقیخان [[امیرکبیر]] برمیگردد؛<ref>کرونین، ارتش و حکومت پهلوی، ۱۳۷۷ش، ص۴۵۱؛ قائممقامی، «ورقی از تاریخ ارتش ایران: تاریخچه سربازگیری در ایران»، ص۶۹.</ref> ولی به صورت یک قانون رسمی در زمان سلطنت رضاشاه و با فشار او عملی شد.<ref>قائممقامی، «ورقی از تاریخ ارتش ایران: تاریخچه سربازگیری در ایران»، ص۸۹؛ راجی و احمدی، مواضع فقها در قبال تصویب و اجرای قانون خدمت نظام اجباری»، ص۵۳۰.</ref> طبق این قانون تمام اَتباع ذکور ایران (مردان ایرانی)که به سن ۲۱ سالگی میرسیدند باید به خدمت سربازی میرفتند؛ مگر اینکه بر طبق قانون استثنا شده باشند.<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/91073 «ماده اول، قانون خدمت نظام اجباری، مصوب سال ۱۳۰۴ش»]، مندرج در پایگاه مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.</ref> با وجود تصویب قانون نظام اجباری، اجرای این قانون با مشکلاتی مواجه بود که اجرای کامل آن را تا سال ۱۳۱۰ش به تعویق انداخت.<ref>آریابخشایش، «نظام اجباری»، ص ۵۴؛ نیازی، [https://psri.ir/?id=grjk7owz «نظام خدمت اجباری و ملتسازی رضاخان»]، مندرج در پایگاه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> | ||
به بر اساس گزارش منابع تاریخی، قانون نظام اجباری به دلیل تضاد با ساختارهای اجتماعی جامعه ایران و همچنین احساس خطر روحانیون، واکنشهای شدیدی را در پی داشت<ref>هدایت، خاطرات و خطرات، ۱۳۲۹ش، ص۴۷۹؛ نیازی، [https://psri.ir/?id=grjk7owz «نظام خدمت اجباری و ملتسازی رضاخان»]، مندرج در پایگاه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> که از جمله سران عشایر و روحانیونی مانند [[نورالله نجفی اصفهانی|آقا نورالله نجفی اصفهانی]] به این قانون اعتراض کردند. آقا نورالله برای نشان دادن اعتراض به [[قم]] مهاجرت کرد و به دعوت او بیش از ۶۰۰ نفر از علمای دیگر مناطق نیز به قم آمدند؛<ref>مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ۱۳۶۲، ج۴، ۳۹۷–۳۹۸.</ref> ولی با مرگ او این اعتراضات بدون نتیجه خاتمه یافت.<ref>مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ۱۳۶۲، ج۴، ۴۱۵–۴۱۸.</ref> | به بر اساس گزارش منابع تاریخی، قانون نظام اجباری به دلیل تضاد با ساختارهای اجتماعی جامعه ایران و همچنین احساس خطر روحانیون، واکنشهای شدیدی را در پی داشت<ref>هدایت، خاطرات و خطرات، ۱۳۲۹ش، ص۴۷۹؛ نیازی، [https://psri.ir/?id=grjk7owz «نظام خدمت اجباری و ملتسازی رضاخان»]، مندرج در پایگاه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.</ref> که از جمله سران عشایر و روحانیونی مانند [[نورالله نجفی اصفهانی|آقا نورالله نجفی اصفهانی]] به این قانون اعتراض کردند. آقا نورالله برای نشان دادن اعتراض به [[قم]] مهاجرت کرد و به دعوت او بیش از ۶۰۰ نفر از علمای دیگر مناطق نیز به قم آمدند؛<ref>مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ۱۳۶۲، ج۴، ۳۹۷–۳۹۸.</ref> ولی با مرگ او این اعتراضات بدون نتیجه خاتمه یافت.<ref>مکی، تاریخ بیست ساله ایران، ۱۳۶۲، ج۴، ۴۱۵–۴۱۸.</ref> |