۵٬۲۴۲
ویرایش
خطبه ۱۱۵ نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها
←متن و ترجمه
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
خطبه استسقاء با تفاوت‌هایی توسط [[شیخ صدوق]] ([[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵]]-[[سال ۳۸۱ هجری قمری|۳۸۱ق]]) در [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۲۷-۵۳۵.</ref> و [[شیخ طوسی]] ([[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵]]-[[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]]) در [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۵۱-۱۵۴.</ref> و [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۲۷-۲۳۰.</ref> نقل شده است. به گفته [[سید عبدالزهرا حسینی خطیب|عبدالزهرا حسینی]] ([[سال ۱۳۳۸ هجری قمری|۱۳۳۸]]-[[سال ۱۴۱۴ هجری قمری|۱۴۱۴ق]]) در [[مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده (کتاب)|کتاب مصادر نهج البلاغه]]، اختلاف در نقل این خطبه نشان می‌دهد که شیخ صدوق، [[سید رضی]] ([[سال ۳۵۹ هجری قمری|۳۵۹]]-[[سال ۴۰۶ هجری قمری|۴۰۶ق]]) و شیخ طوسی هریک به منبع جداگانه‌ای برای این خطبه دسترسی داشته‌اند.<ref>حسینی، مصادر نهج البلاغة و أسانیده، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۵۲.</ref> به عقیده [[حبیب‌الله خویی]] ([[سال ۱۲۶۵ هجری قمری|۱۲۶۵]]-[[سال ۱۳۲۴ هجری قمری|۱۳۲۴ق]])، سید رضی این خطبه را از نقل شیخ صدوق گزینش کرده است.<ref>هاشمی خویی، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۰ق، ج۸، ص۷۲.</ref> از منابع اهل‌سنت، زمخشری ([[سال ۴۶۷ هجری قمری|۴۶۷]]-[[سال ۵۳۸ هجری قمری|۵۳۸ق]]) در ربیع الابرار<ref>زمخشری، ربيع الأبرار و نصوص الأخبار، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> و ابن‌اثیر ([[سال ۵۵۵ هجری قمری|۵۵۵]]-[[سال ۶۳۰ هجری قمری|۶۳۰ق]]) در نهایه<ref>ابن‌اثیر، النهايه في غريب الحديث والاثر، ۱۳۹۹ق، ج۱، ص۳۵۰ و ج۲، ص۱۷۳ و ج۲، ص۴۴۸.</ref> به بخش‌هایی از این خطبه اشاره کرده‌اند. | خطبه استسقاء با تفاوت‌هایی توسط [[شیخ صدوق]] ([[سال ۳۰۵ هجری قمری|۳۰۵]]-[[سال ۳۸۱ هجری قمری|۳۸۱ق]]) در [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۵۲۷-۵۳۵.</ref> و [[شیخ طوسی]] ([[سال ۳۸۵ هجری قمری|۳۸۵]]-[[سال ۴۶۰ هجری قمری|۴۶۰ق]]) در [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب]]<ref>شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۵۱-۱۵۴.</ref> و [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۲۷-۲۳۰.</ref> نقل شده است. به گفته [[سید عبدالزهرا حسینی خطیب|عبدالزهرا حسینی]] ([[سال ۱۳۳۸ هجری قمری|۱۳۳۸]]-[[سال ۱۴۱۴ هجری قمری|۱۴۱۴ق]]) در [[مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده (کتاب)|کتاب مصادر نهج البلاغه]]، اختلاف در نقل این خطبه نشان می‌دهد که شیخ صدوق، [[سید رضی]] ([[سال ۳۵۹ هجری قمری|۳۵۹]]-[[سال ۴۰۶ هجری قمری|۴۰۶ق]]) و شیخ طوسی هریک به منبع جداگانه‌ای برای این خطبه دسترسی داشته‌اند.<ref>حسینی، مصادر نهج البلاغة و أسانیده، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۵۲.</ref> به عقیده [[حبیب‌الله خویی]] ([[سال ۱۲۶۵ هجری قمری|۱۲۶۵]]-[[سال ۱۳۲۴ هجری قمری|۱۳۲۴ق]])، سید رضی این خطبه را از نقل شیخ صدوق گزینش کرده است.<ref>هاشمی خویی، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۰ق، ج۸، ص۷۲.</ref> از منابع اهل‌سنت، زمخشری ([[سال ۴۶۷ هجری قمری|۴۶۷]]-[[سال ۵۳۸ هجری قمری|۵۳۸ق]]) در ربیع الابرار<ref>زمخشری، ربيع الأبرار و نصوص الأخبار، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> و ابن‌اثیر ([[سال ۵۵۵ هجری قمری|۵۵۵]]-[[سال ۶۳۰ هجری قمری|۶۳۰ق]]) در نهایه<ref>ابن‌اثیر، النهايه في غريب الحديث والاثر، ۱۳۹۹ق، ج۱، ص۳۵۰ و ج۲، ص۱۷۳ و ج۲، ص۴۴۸.</ref> به بخش‌هایی از این خطبه اشاره کرده‌اند. | ||
==متن و ترجمه== | == متن و ترجمه خطبه ۱۱۵ نهج البلاغه == | ||
{{ | {{جعبه_دعا/شروع}} | ||
{{جعبه_دعا | |||
| | |||
اللَّهُمَّ قَدِ انْصَاحَتْ جِبَالُنَا وَ اغْبَرَّتْ أَرْضُنَا وَ هَامَتْ دَوَابُّنَا وَ تَحَيَّرَتْ فِي مَرَابِضِهَا وَ عَجَّتْ عَجِيجَ الثَّكَالَى عَلَى أَوْلَادِهَا وَ مَلَّتِ التَّرَدُّدَ فِي مَرَاتِعِهَا وَ الْحَنِينَ إِلَى مَوَارِدِهَا، اللَّهُمَّ فَارْحَمْ أَنِينَ الْآنَّةِ وَ حَنِينَ الْحَانَّةِ، اللَّهُمَّ فَارْحَمْ حَيْرَتَهَا فِي مَذَاهِبِهَا وَ أَنِينَهَا فِي مَوَالِجِهَا. اللَّهُمَّ خَرَجْنَا إِلَيْكَ حِينَ اعْتَكَرَتْ عَلَيْنَا حَدَابِيرُ السِّنِينَ وَ أَخْلَفَتْنَا مَخَايِلُ الْجُودِ فَكُنْتَ الرَّجَاءَ لِلْمُبْتَئِسِ وَ الْبَلَاغَ لِلْمُلْتَمِسِ، نَدْعُوكَ حِينَ قَنَطَ الْأَنَامُ وَ مُنِعَ الْغَمَامُ وَ هَلَكَ السَّوَامُ أَلَّا تُؤَاخِذَنَا بِأَعْمَالِنَا وَ لَا تَأْخُذَنَا بِذُنُوبِنَا، وَ انْشُرْ عَلَيْنَا رَحْمَتَكَ بِالسَّحَابِ الْمُنْبَعِقِ وَ الرَّبِيعِ الْمُغْدِقِ وَ النَّبَاتِ الْمُونِقِ سَحّاً وَابِلًا تُحْيِي بِهِ مَا قَدْ مَاتَ وَ تَرُدُّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ. | |||
| | |||
خداوندا كوه‌هاى ما از بى‌آبى شكاف خورده و زمين ما غبارآلود و دام‌هاى ما در آغل‌هاى خود سرگردانند و چون زنِ بچّه‌مرده فرياد مى‌كشند، و از رفت و آمد بى‌حاصل به سوى چراگاه‌ها و آبشخورها خسته شده‌اند. | |||
بار خدايا بر ناله گوسفندان و فرياد و آه شتران ماده رحمت آور، خدايا به سرگردانى آنها در راه‌ها و ناله‌هايشان در خوابگاه‌ها رحمت آور. | بار خدايا بر ناله گوسفندان و فرياد و آه شتران ماده رحمت آور، خدايا به سرگردانى آنها در راه‌ها و ناله‌هايشان در خوابگاه‌ها رحمت آور. | ||
بار خدايا هنگامى به سوى تو بيرون آمديم كه خشكسالى پياپى هجوم آورده، و ابرهاى پرباران به ما پشت كرده و خشک و نامهربان بدون بارش قطره‌اى باران گذشتند. | بار خدايا هنگامى به سوى تو بيرون آمديم كه خشكسالى پياپى هجوم آورده، و ابرهاى پرباران به ما پشت كرده و خشک و نامهربان بدون بارش قطره‌اى باران گذشتند. | ||
خدايا تو اميد هر بيچاره، و حل كننده مشكلات هر طلب كننده‌ای. خدايا تو را مى‌خوانيم، در اين هنگام كه همه نااميد شده‌اند، و ابر رحمت بر ما نمى‌بارد و حيوانات ما نابود گرديده‌اند، ما را به كردار ما عذاب نكنى، و به گناهان ما كيفر ندهى. | خدايا تو اميد هر بيچاره، و حل كننده مشكلات هر طلب كننده‌ای. خدايا تو را مى‌خوانيم، در اين هنگام كه همه نااميد شده‌اند، و ابر رحمت بر ما نمى‌بارد و حيوانات ما نابود گرديده‌اند، ما را به كردار ما عذاب نكنى، و به گناهان ما كيفر ندهى. | ||
خدايا رحمت خود را با ابر پرباران و بهار پر آب و گياهان خوش‌منظر شاداب بر ما نازل فرما، بارانى درشت‌قطره بر ما فرو فرست كه مردگان را زنده و آنچه از دست ما رفته به ما باز گرداند.|اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ مُحْيِيَةً مُرْوِيَةً تَامَّةً عَامَّةً طَيِّبَةً مُبَارَكَةً هَنِيئَةً [مَريِئَةً] مَرِيعَةً زَاكِياً نَبْتُهَا ثَامِراً فَرْعُهَا نَاضِراً وَرَقُهَا تُنْعِشُ بِهَا الضَّعِيفَ مِنْ عِبَادِكَ وَ تُحْيِي بِهَا الْمَيِّتَ مِنْ بِلَادِكَ. اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنَا وَ تَجْرِي بِهَا وِهَادُنَا وَ يُخْصِبُ بِهَا جَنَابُنَا وَ تُقْبِلُ بِهَا ثِمَارُنَا وَ تَعِيشُ بِهَا مَوَاشِينَا وَ تَنْدَى بِهَا أَقَاصِينَا وَ تَسْتَعِينُ بِهَا ضَوَاحِينَا مِنْ بَرَكَاتِكَ الْوَاسِعَةِ وَ عَطَايَاكَ الْجَزِيلَةِ عَلَى بَرِيَّتِكَ الْمُرْمِلَةِ وَ وَحْشِكَ الْمُهْمَلَةِ وَ أَنْزِلْ عَلَيْنَا سَمَاءً مُخْضِلَةً مِدْرَاراً هَاطِلَةً يُدَافِعُ الْوَدْقُ مِنْهَا الْوَدْقَ وَ يَحْفِزُ الْقَطْرُ مِنْهَا الْقَطْرَ غَيْرَ خُلَّبٍ بَرْقُهَا وَ لَا جَهَامٍ عَارِضُهَا وَ لَا قَزَعٍ رَبَابُهَا وَ لَا شَفَّانٍ ذِهَابُهَا حَتَّى يُخْصِبَ لِإِمْرَاعِهَا الْمُجْدِبُونَ وَ يَحْيَا بِبَرَكَتِهَا الْمُسْنِتُونَ، فَإِنَّكَ تُنْزِلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ تَنْشُرُ رَحْمَتَكَ وَ أَنْتَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ.|خدايا ما را با بارانى سيراب كن كه زنده‌كننده، سيراب‌سازنده، فراگير و به‌همه‌جارونده، پاكيزه و بابركت، گوارا و پرنعمت، گياه آن بسيار، شاخه‌هاى آن به بار نشسته و برگ‌هايش تازه و آبدار باشد تا با چنان بارانى بنده ناتوان را توان بخشى، و شهرهاى مرده‌ات را زنده سازى. | خدايا رحمت خود را با ابر پرباران و بهار پر آب و گياهان خوش‌منظر شاداب بر ما نازل فرما، بارانى درشت‌قطره بر ما فرو فرست كه مردگان را زنده و آنچه از دست ما رفته به ما باز گرداند.<ref>ترجمه [[محمد دشتی]]</ref> | ||
}} | |||
{{جعبه_دعا | |||
| | |||
اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ مُحْيِيَةً مُرْوِيَةً تَامَّةً عَامَّةً طَيِّبَةً مُبَارَكَةً هَنِيئَةً [مَريِئَةً] مَرِيعَةً زَاكِياً نَبْتُهَا ثَامِراً فَرْعُهَا نَاضِراً وَرَقُهَا تُنْعِشُ بِهَا الضَّعِيفَ مِنْ عِبَادِكَ وَ تُحْيِي بِهَا الْمَيِّتَ مِنْ بِلَادِكَ. اللَّهُمَّ سُقْيَا مِنْكَ تُعْشِبُ بِهَا نِجَادُنَا وَ تَجْرِي بِهَا وِهَادُنَا وَ يُخْصِبُ بِهَا جَنَابُنَا وَ تُقْبِلُ بِهَا ثِمَارُنَا وَ تَعِيشُ بِهَا مَوَاشِينَا وَ تَنْدَى بِهَا أَقَاصِينَا وَ تَسْتَعِينُ بِهَا ضَوَاحِينَا مِنْ بَرَكَاتِكَ الْوَاسِعَةِ وَ عَطَايَاكَ الْجَزِيلَةِ عَلَى بَرِيَّتِكَ الْمُرْمِلَةِ وَ وَحْشِكَ الْمُهْمَلَةِ وَ أَنْزِلْ عَلَيْنَا سَمَاءً مُخْضِلَةً مِدْرَاراً هَاطِلَةً يُدَافِعُ الْوَدْقُ مِنْهَا الْوَدْقَ وَ يَحْفِزُ الْقَطْرُ مِنْهَا الْقَطْرَ غَيْرَ خُلَّبٍ بَرْقُهَا وَ لَا جَهَامٍ عَارِضُهَا وَ لَا قَزَعٍ رَبَابُهَا وَ لَا شَفَّانٍ ذِهَابُهَا حَتَّى يُخْصِبَ لِإِمْرَاعِهَا الْمُجْدِبُونَ وَ يَحْيَا بِبَرَكَتِهَا الْمُسْنِتُونَ، فَإِنَّكَ تُنْزِلُ الْغَيْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ تَنْشُرُ رَحْمَتَكَ وَ أَنْتَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ. | |||
| | |||
خدايا ما را با بارانى سيراب كن كه زنده‌كننده، سيراب‌سازنده، فراگير و به‌همه‌جارونده، پاكيزه و بابركت، گوارا و پرنعمت، گياه آن بسيار، شاخه‌هاى آن به بار نشسته و برگ‌هايش تازه و آبدار باشد تا با چنان بارانى بنده ناتوان را توان بخشى، و شهرهاى مرده‌ات را زنده سازى. | |||
خدايا بارانى ده كه بسيار ببارد تا زمين‌هاى بلند ما پرگياه شود، و در زمين‌هاى پست روان گردد و نعمت‌هاى فراوان در اطراف ما گسترش يابد، تا با آن ميوه‌هاى ما بسيار، گلّه‌هاى ما زنده و فراوان، و سرزمين‌هاى دورتر از ما نيز بهرمند گردند، و روستاهاى ما از آن نيرومند شوند. اينها همه از بركات گسترده و بخشش‌هاى فراوان تو باشد كه بر سرزمين‌هاى فقر زده و حيوانات وحشى ما نازل مى‌گردد. | خدايا بارانى ده كه بسيار ببارد تا زمين‌هاى بلند ما پرگياه شود، و در زمين‌هاى پست روان گردد و نعمت‌هاى فراوان در اطراف ما گسترش يابد، تا با آن ميوه‌هاى ما بسيار، گلّه‌هاى ما زنده و فراوان، و سرزمين‌هاى دورتر از ما نيز بهرمند گردند، و روستاهاى ما از آن نيرومند شوند. اينها همه از بركات گسترده و بخشش‌هاى فراوان تو باشد كه بر سرزمين‌هاى فقر زده و حيوانات وحشى ما نازل مى‌گردد. | ||
خداوندا بارانى ده دانه‌درشت كه پياپى براى سيراب شدن گياهان ما ببارد، چنانكه قطرات آن يكديگر را برانند، و دانه‌هاى آن به شدّت بر هم كوبيده شوند؛ نه رعد و برقى بى‌باران، و ابرى بى‌ثمر، و كوچک و پراكنده، و نه دانه‌هاى ريز باران همراه با بادهاى سرد. | خداوندا بارانى ده دانه‌درشت كه پياپى براى سيراب شدن گياهان ما ببارد، چنانكه قطرات آن يكديگر را برانند، و دانه‌هاى آن به شدّت بر هم كوبيده شوند؛ نه رعد و برقى بى‌باران، و ابرى بى‌ثمر، و كوچک و پراكنده، و نه دانه‌هاى ريز باران همراه با بادهاى سرد. | ||
خدايا بارانى پرآب فرو فرست كه قحطى‌زدگان به نعمت‌هاى فراوان رسند و آثار خشكسالى از ميان برود كه همانا تويى خداوندى كه پس از نااميد شدن مردم باران را فرو مى‌فرستى و رحمت خود را همه جا گسترش مى‌دهى و تويى سرپرست نظام آفرينش كه به ستودن سزاوارى. | خدايا بارانى پرآب فرو فرست كه قحطى‌زدگان به نعمت‌هاى فراوان رسند و آثار خشكسالى از ميان برود كه همانا تويى خداوندى كه پس از نااميد شدن مردم باران را فرو مى‌فرستى و رحمت خود را همه جا گسترش مى‌دهى و تويى سرپرست نظام آفرينش كه به ستودن سزاوارى. | ||
}} | |||
{{پایان}} | |||
==محتوای خطبه== | ==محتوای خطبه== | ||