پرش به محتوا

میر محمدصالح خاتون‌آبادی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
(( در حال تکمیل))
(( در حال تکمیل))


خاتون آبادى، ميرمحمدصالح ، خاتون آبادى، ميرمحمدصالح بن عبدالواسع، فقيه، محدّث و عالم امامى قرن يازدهم. در 1058 در خانوادهاى مشهور در اصفهان به دنيا آمد. فقه و حديث را نزد محمدبن حسن شِروانى، معروف به ملاميرزا (متوفى 1098) فراگرفت. بيست سال نزد آقاحسين خوانسارى(متوفى 1098) درس خواند و شرح اشارات، شفا و شرح لمعه را از او فراگرفت. سى سال نيز نزد محمدباقر مجلسى (متوفى 1110) تلمذ كرد و از او اجازه نقل حديث داشت.(رجوع کنید به محمدصالح خاتونآبادى، گ (232ـ 234)؛ حسينى اشكورى، ص 111)
'''مير محمدصالح خاتون آبادى'''(1058ق ـ 1126ق)؛ فقيه، محدّث و عالم امامى قرن يازدهم.  
 
 
==ولادت و نسب==
 
میر محمدصالح فرزند عبدالواسع در 1058ق در خانواده اى مشهور در اصفهان به دنيا آمد.
 
 
==مقام علمی==
 
===اساتید===
 
خاتون آبادی فقه و حديث را نزد محمدبن حسن شِروانى، معروف به ملاميرزا (متوفى 1098) فراگرفت. بيست سال نزد آقاحسين خوانسارى(متوفى 1098) درس خواند و شرح اشارات، شفا و شرح لمعه را از او فراگرفت. سى سال نيز نزد محمدباقر مجلسى(متوفى 1110ق) شاگردی و از او اجازه نقل حديث داشت.(رجوع کنید به محمدصالح خاتونآبادى، گ (232ـ 234)؛ حسينى اشكورى، ص 111)


خاتون آبادى به گفته خود ابتدا به حكمت و علوم عقلى گرايش داشت، اما بعدها با تأثيرپذيرى از علامه محمدباقر مجلسى، بيشتر به تحصيل و تحقيق در فقه و حديث روى آورد(رجوع کنید به محمدصالح خاتون آبادى، گ (233ـ 234)) و در كلام و تفسير قرآن نيز تبحر يافت.(موسوعة طبقات الفقهاء، ج 12، ص 384)
خاتون آبادى به گفته خود ابتدا به حكمت و علوم عقلى گرايش داشت، اما بعدها با تأثيرپذيرى از علامه محمدباقر مجلسى، بيشتر به تحصيل و تحقيق در فقه و حديث روى آورد(رجوع کنید به محمدصالح خاتون آبادى، گ (233ـ 234)) و در كلام و تفسير قرآن نيز تبحر يافت.(موسوعة طبقات الفقهاء، ج 12، ص 384)


برخى از شاگردانش عبارت اند از:
===شاگردان===
 
*فرزندش ميرمحمدحسين خاتونآبادى
*فرزندش ميرمحمدحسين خاتونآبادى
*خواهرزاده اش ابوالحسن بن محمدطاهر فتونى(متوفى 1138 يا 1139)
*خواهرزاده اش ابوالحسن بن محمدطاهر فتونى(متوفى 1138 يا 1139)
خط ۱۲: خط ۲۵:
*احمد علوى خاتون آبادى(متوفى 1161؛ امين، ج 2، ص480؛ حسينى اشكورى، ص 12ـ13، 111؛ موسوعة طبقات الفقهاء، همانجا).
*احمد علوى خاتون آبادى(متوفى 1161؛ امين، ج 2، ص480؛ حسينى اشكورى، ص 12ـ13، 111؛ موسوعة طبقات الفقهاء، همانجا).


خاتون آبادى، داماد محمدباقر مجلسى و بسيار مورد احترام و اعتماد او بود.(خوانسارى، ج 2، ص 364؛ نورى، ص 148) چنانچه هنگام وفات مجلسى، هشت مجلد از بحارالانوار به صورت مُسَوَّده و بدون توضيح باقى مانده بود، و مجلسى، اتمام آن را به ميرمحمدصالح وصيت كرد. همچنين مجلسى از وى خواسته بود شرح ناتمام او بر كافى، با نام مرآةالعقول را به پايان رساند (رجوع کنید به محمدصالح خاتونآبادى، گ ( 233)؛ آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 4، ص 415).
===آثار علمی===
 
خاتون آبادى پس از درگذشت مجلسى، با وجود عالمان بزرگى مانند فاضل هندى (متوفى 1137) و آقاجمال الدين خوانسارى(متوفى 1122)، امام جمعه و سرپرست حوزه علمى اصفهان شد(خوانسارى، ج 2، ص 364؛ حبيبآبادى، ج 2، ص 315، 318ـ319؛ قس امين، ج 9، ص 253 كه پسر او محمدحسين را نخستين امام جمعه اصفهان از خاندان خاتون آبادى دانسته است) و پس از وفات جعفربن عبداللّه كَمَرِه اى(شيخ الاسلام اصفهان) در 1115، شيخ الاسلام شهر شد(عبدالحسين خاتونآبادى، تتميم، ص 553ـ555)؛ اما پس از مدتى مناسبات او با شاه سلطان حسين (حك : 1105ـ1135)، كه از ابتدا نيز رغبت چندانى به انتصاب او در اين سِمَت نداشت، تيره گشت و در ربيع الآخر 1124ق عزل شد ولى بار ديگر در 1125، با وساطت مريم بيگم عمه شاه، به اين سمت منصوب شد.(همان، تتميم، ص 565)
 
سال وفاتِ خاتون آبادى، در پاره اى منابع (براى نمونه رجوع کنید به نورى، همانجا؛ آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 48) 1116ق ذكر شده، اما در تتميم وقايع السنين و الاعوام، در ذكر رويدادهاى سالهاى 1124 تا 1126 از او نام برده شده (رجوع کنید به عبدالحسين خاتون آبادى، ص 565ـ567) و بنابراين به نظر مى رسد كه تاريخ وفات او 1126ق است و سال فوت ميراسماعيل خاتون آبادى، از عموزادگان او، 1116ق بوده است. (رجوع کنید به خاتونآبادى*، خاندان). ميرمحمدصالح در اصفهان درگذشت و در نجفاشرف به خاك سپرده شد (آقابزرگ طهرانى، 1372ش، ص 368؛ حسينى اشكورى، ص 111).
 
مهمترين تأليفات خاتون آبادى كه حوزه هاى گوناگون علوم اسلامى را دربرمى گيرند عبارتاند از:


آثار حديثى و فقهى شامل
====آثار حديثى و فقهى====


*شرح كتاب مَن لايَحضُرُه الفقيه
*شرح كتاب مَن لايَحضُرُه الفقيه
خط ۲۸: خط ۳۵:
*چندين رساله درباره رؤيت هلال(رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 48، ج 4، ص 516، ج 6، ص 272، ج 11، ص160، 230، 309، ج 13، ص 84، ج 14، ص 94، ج 25، ص 239)
*چندين رساله درباره رؤيت هلال(رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 48، ج 4، ص 516، ج 6، ص 272، ج 11، ص160، 230، 309، ج 13، ص 84، ج 14، ص 94، ج 25، ص 239)


آثار تفسيرى شاملِ
====آثار تفسيرى====


*تفسير سورةالاخلاص
*تفسير سورةالاخلاص
*تفسير سورةالفاتحه(رجوع کنید به همان، ج 4، ص 335، 339)
*تفسير سورةالفاتحه(رجوع کنید به همان، ج 4، ص 335، 339)


آثار كلامى از جمله
====آثار كلامى====


*الايمان و الكفر
*الايمان و الكفر
خط ۳۹: خط ۴۶:
*رسالةٌ فى عصمة الانبياء(رجوع کنید به همان، ج 2، ص 197ـ198، 515ـ516، ج 5، ص28، ج 15، ص 273).
*رسالةٌ فى عصمة الانبياء(رجوع کنید به همان، ج 2، ص 197ـ198، 515ـ516، ج 5، ص28، ج 15، ص 273).


متفرقه
====متفرقه====


*حدائق المقرّبين را درباره ملائكه و سرگذشت انبيا
*حدائق المقرّبين را درباره ملائكه و سرگذشت انبيا
خط ۴۶: خط ۵۳:
*ذريعةالنجاح درباره ادعيه(رجوع کنید به همان، ج 6، ص 289، ج10، ص 32ـ33، ج 11، ص 256)
*ذريعةالنجاح درباره ادعيه(رجوع کنید به همان، ج 6، ص 289، ج10، ص 32ـ33، ج 11، ص 256)
*التقويم الشرعى يا منتخب تقويم المؤمنين؛ كه يكى از مباحث آن، روزهاى خوش يُمن و بد يُمن سال است.(رجوع کنید به همان، ج 4، ص 397، 403، ج 22، ص 387ـ 388؛ براى ديگر آثار او رجوع کنید به همان، ج 1، ص 306، ج 2، ص 440، ج 3، ص 447، ج 7، ص 107، 242، ج 11، ص 41ـ42، ج 20، ص 319).
*التقويم الشرعى يا منتخب تقويم المؤمنين؛ كه يكى از مباحث آن، روزهاى خوش يُمن و بد يُمن سال است.(رجوع کنید به همان، ج 4، ص 397، 403، ج 22، ص 387ـ 388؛ براى ديگر آثار او رجوع کنید به همان، ج 1، ص 306، ج 2، ص 440، ج 3، ص 447، ج 7، ص 107، 242، ج 11، ص 41ـ42، ج 20، ص 319).
==داماد علامه مجلسی==
خاتون آبادى، داماد محمدباقر مجلسى و بسيار مورد احترام و اعتماد او بود.(خوانسارى، ج 2، ص 364؛ نورى، ص 148) چنانچه هنگام وفات مجلسى، هشت مجلد از بحارالانوار به صورت مُسَوَّده و بدون توضيح باقى مانده بود، و مجلسى، اتمام آن را به ميرمحمدصالح وصيت كرد. همچنين مجلسى از وى خواسته بود شرح ناتمام او بر كافى، با نام مرآةالعقول را به پايان رساند (رجوع کنید به محمدصالح خاتونآبادى، گ ( 233)؛ آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 4، ص 415).
==مناصب==
خاتون آبادى پس از درگذشت مجلسى، با وجود عالمان بزرگى مانند فاضل هندى (متوفى 1137) و آقاجمال الدين خوانسارى(متوفى 1122)، امام جمعه و سرپرست حوزه علمى اصفهان شد(خوانسارى، ج 2، ص 364؛ حبيب آبادى، ج 2، ص 315، 318ـ319؛ قس امين، ج 9، ص 253 كه پسر او محمدحسين را نخستين امام جمعه اصفهان از خاندان خاتون آبادى دانسته است) و پس از وفات جعفربن عبداللّه كَمَرِه اى(شيخ الاسلام اصفهان) در 1115ق، شيخ الاسلام شهر شد(عبدالحسين خاتونآبادى، تتميم، ص 553ـ555)؛ اما پس از مدتى مناسبات او با شاه سلطان حسين (حك : 1105ـ1135)، كه از ابتدا نيز رغبت چندانى به انتصاب او در اين سِمَت نداشت، تيره گشت و در ربيع الآخر 1124ق عزل شد ولى بار ديگر در 1125، با وساطت مريم بيگم عمه شاه، به اين سمت منصوب شد.(همان، تتميم، ص 565)
==درگذشت==
سال وفاتِ میر محمدصالح خاتون آبادى، در پاره اى منابع (براى نمونه رجوع کنید به نورى، همانجا؛ آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 48) 1116ق ذكر شده، اما در تتميم وقايع السنين و الاعوام، در ذكر رويدادهاى سالهاى 1124ق تا 1126ق از او نام برده شده(رجوع کنید به عبدالحسين خاتون آبادى، ص 565ـ567) و بنابراين به نظر مى رسد كه تاريخ وفات او 1126ق است و سال فوت ميراسماعيل خاتون آبادى، از عموزادگان او، 1116ق بوده است. (رجوع کنید به خاتونآبادى*، خاندان). ميرمحمدصالح در اصفهان درگذشت و در نجفاشرف به خاك سپرده شد (آقابزرگ طهرانى، 1372ش، ص 368؛ حسينى اشكورى، ص 111).




خط ۶۲: خط ۸۴:
{{راست‌چین}}
{{راست‌چین}}


منابع:
*محمدمحسن آقابزرگ طهرانى، الذريعة الى تصانيفالشيعة، چاپ علىنقى منزوى و احمدمنزوى، بيروت 1403/1983؛
(1) محمدمحسن آقابزرگ طهرانى، الذريعة الى تصانيفالشيعة، چاپ علىنقى منزوى و احمدمنزوى، بيروت 1403/1983؛
*همو، طبقات اعلامالشيعة: الكواكب المنتشرة فىالقرن الثانى بعدالعشرة، چاپ علىنقى منزوى، تهران 1372ش؛
(2) همو، طبقات اعلامالشيعة: الكواكب المنتشرة فىالقرن الثانى بعدالعشرة، چاپ علىنقى منزوى، تهران 1372ش؛
*امين؛
(3) امين؛
(4) محمدعلى حبيبآبادى، مكارم الآثار، ج 2، اصفهان 1362ش؛
(4) محمدعلى حبيبآبادى، مكارم الآثار، ج 2، اصفهان 1362ش؛
(5) احمد حسينىاشكورى، تلامذةالعلامة المجلسى و المجازون منه، چاپ محمود مرعشى، قم 1410؛
(5) احمد حسينىاشكورى، تلامذةالعلامة المجلسى و المجازون منه، چاپ محمود مرعشى، قم 1410؛
کاربر ناشناس