۱۶٬۵۵۴
ویرایش
حدیث ریان بن شبیب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| مؤید روایی = | | مؤید روایی = | ||
}} | }} | ||
'''حدیث رَیّان بن شَبِیب''' [[حدیث|حدیثی]] | '''حدیث رَیّان بن شَبِیب''' [[حدیث|حدیثی]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] به نقل [[ریان بن شبیب]] درباره [[محرم (ماه)|ماه محرم]]، و [[گریه بر حسین(ع)|گریه]] و [[سوگواری محرم|عزاداری بر امام حسین(ع)]]. | ||
در این حدیث به اعمال [[۱ محرم|روز اول محرم]]، شکستن حرمت محرم با شهادت امام حسین(ع) در آن ماه، سفارش به گریه برای امام حسین و [[زیارت امام حسین(ع)|زیارت آن حضرت]]، [[لعن]] قاتلان امام حسین و شاد بودن در شادی [[اهل‌بیت(ع)]] و اندوهگین بودن در غم ایشان و پذیرش ولایت آنان اشاره شده است. در فرازی از حدیث، امام رضا(ع) به ریّان سفارش می‌کند که اگر خواستی برای چیزی گریه کنی، برای [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] گریه کن که او را مانند گوسفند ذبح کردند. در این حدیث، | در این حدیث به اعمال [[۱ محرم|روز اول محرم]]، شکستن حرمت محرم با شهادت امام حسین(ع) در آن ماه، سفارش به گریه برای امام حسین و [[زیارت امام حسین(ع)|زیارت آن حضرت]]، [[لعن]] قاتلان امام حسین و شاد بودن در شادی [[اهل‌بیت(ع)]] و اندوهگین بودن در غم ایشان و پذیرش [[ولایت]] آنان اشاره شده است. | ||
در فرازی از حدیث، امام رضا(ع) به ریّان سفارش می‌کند که اگر خواستی برای چیزی گریه کنی، برای [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] گریه کن که او را مانند گوسفند ذبح کردند. در این حدیث، [[گناه|آمرزش گناهان]]، ثواب گریه بر امام حسین(ع) و زیارت آن حضرت بیان شده است. | |||
این روایت در [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]] و [[الامالی (شیخ صدوق)|الاَمالی]] اثر [[شیخ صدوق]] آمده و کتاب‌های دیگر مانند [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|الاِقبال]]، [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] و [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] از آن دو کتاب نقل کرده‌اند. | این روایت در [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]] و [[الامالی (شیخ صدوق)|الاَمالی]] اثر [[شیخ صدوق]] آمده و کتاب‌های دیگر مانند [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|الاِقبال]]، [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] و [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] از آن دو کتاب نقل کرده‌اند. | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۷: | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]| نویسنده = | نقل قول = يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ كُنْتَ بَاكِياً لِشَيْءٍ فَابْكِ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع فَإِنَّهُ ذُبِحَ كَمَا يُذْبَحُ الْكَبْشُ<br> | {{جعبه نقل قول | عنوان = [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]]| نویسنده = | نقل قول = يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ كُنْتَ بَاكِياً لِشَيْءٍ فَابْكِ لِلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع فَإِنَّهُ ذُبِحَ كَمَا يُذْبَحُ الْكَبْشُ<br> | ||
اى پسر شبیب! اگر می‌خواهى [[بکاء|گریه]] کنى، بر [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] گریه کن؛ به راستی او را همچون گوسفند ذبح کردند.| منبع = منبع (اختیاری) | تراز = چپ| پس‌زمینه = | عرض = 230px | حاشیه = | اندازه قلم = 13px }} | اى پسر شبیب! اگر می‌خواهى [[بکاء|گریه]] کنى، بر [[امام حسین علیه‌السلام|حسین بن علی(ع)]] گریه کن؛ به راستی او را همچون گوسفند ذبح کردند.| منبع = منبع (اختیاری) | تراز = چپ| پس‌زمینه = | عرض = 230px | حاشیه = | اندازه قلم = 13px }} | ||
حدیث ریان بن شبیب، که آن را از مشهورترین احادیث درباره [[سوگواری|عزاداری]] دانسته‌اند،<ref>عمرانی، «بررسی سندی و دلایلی حدیث ریان بن شبیب پیرامون عزاداری»، ص۹۵.</ref> حدیثی | حدیث ریان بن شبیب، که آن را از مشهورترین احادیث درباره [[سوگواری|عزاداری]] دانسته‌اند،<ref>عمرانی، «بررسی سندی و دلایلی حدیث ریان بن شبیب پیرامون عزاداری»، ص۹۵.</ref> حدیثی درباره [[محرم (ماه)|ماه محرم]] و [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]] و ثوابِ [[گریه بر حسین(ع)|گریه]] و [[سوگواری محرم|عزاداری]] برای [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] است. | ||
*اعمال روز [[۱ محرم|اول محرم]]: در این حدیث به [[روزه]] اول محرم و [[استجابت دعا]] مانند اجابت دعای [[زکریا (پیامبر)|زکریا(ع)]]{{یاد| | |||
*شکسته‌شدن حرمت ماه محرم: | موضوعاتی که در این حدیث مطرح شده است<ref>نگاه کنید به: «[https://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=7835 بیان جامع امام رضا(ع) در گرامی‌داشت ایام محرم، عزاداری، ثواب گریه بر امام حسین(ع)]»، وبگاه مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی‌عصر.</ref> عبارتند از: | ||
*اعمال روز [[۱ محرم|اول محرم]]: در این حدیث به [[روزه]] اول محرم و [[استجابت دعا]] مانند اجابت دعای [[زکریا (پیامبر)|زکریا(ع)]]{{یاد|خداوند دعای زکریا برای فرزندارشدن را مستجاب کرد و به ملائكه دستور داد او را به يحيى مژده دهند.([[شیخ صدوق]]، [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون أخبار الرضا عليه السلام]]، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹)}} در این روز اشاره شده است.<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۵۳.</ref> [[سید ابن طاووس]] با استناد به این روایت و روایات دیگر، روزه را از اعمال [[۱ محرم|روز اول محرم]] و این روز را از ایام اجابت دعا دانسته است.<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۵۳.</ref> | |||
*شکسته‌شدن حرمت ماه محرم: در این حدیث آمده است که حرمت پیامبر(ص) را حفظ نکردند، ذریه او را کشتند و زنانشان را اسیر کردند در حالی که در [[جاهلیت|زمان جاهلیت]] حرمت ماه محرم را حفظ نموده و از ظلم و جنگ پرهیز می‌کردند. <ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹.</ref> | |||
*دستور به گریه بر امام حسین(ع): در فرازی از حدیث خطاب به ریّان آمده است اگر خواستی برای چیزی گریه کنی، برای حسین بن علی(ع) گریه کن که او را مانند گوسفند ذبح کردند. همچنین برای [[شهادت]] او، آسمان‌ها و زمین‌ها گریه کردند و آسمان خون و خاک سرخ بارید.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹و۳۰۰.</ref> | *دستور به گریه بر امام حسین(ع): در فرازی از حدیث خطاب به ریّان آمده است اگر خواستی برای چیزی گریه کنی، برای حسین بن علی(ع) گریه کن که او را مانند گوسفند ذبح کردند. همچنین برای [[شهادت]] او، آسمان‌ها و زمین‌ها گریه کردند و آسمان خون و خاک سرخ بارید.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹و۳۰۰.</ref> | ||
*فضیلت [[گریه بر حسین(ع)|گریه بر امام حسین(ع)]]: در این حدیث، بخشیدن شدن همه [[گناه|گناهان]]، ثواب گریه و جاری شدن اشک بر گونه در عزای امام حسین(ع) ذکر شده است.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> | *فضیلت [[گریه بر حسین(ع)|گریه بر امام حسین(ع)]]: در این حدیث، بخشیدن شدن همه [[گناه|گناهان]]، ثواب گریه و جاری شدن اشک بر گونه در عزای امام حسین(ع) ذکر شده است.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول | عنوان = امام رضا(ع) | نویسنده = | نقل قول = يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ سَرَّكَ أَنْ يَكُونَ لَكَ مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا لِمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَقُلْ مَتَى ذَكَرْتَهُ يا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً<br> اى پسر شبيب! اگر دوست دارى ثوابى مانند ثواب كسانى كه همراه حسين بن علىّ(ع) شهيد شدند، داشته باشى، هر گاه به ياد او افتادى بگو: «اى كاش با آنان می‌بودم و به فوز عظيم می‌رسیدم». | منبع = | تراز = چپ | پس‌زمینه = #d3fdfd | عرض = 230px | حاشیه = | اندازه قلم = 14px }} | {{جعبه نقل قول | عنوان = امام رضا(ع) | نویسنده = | نقل قول = يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ سَرَّكَ أَنْ يَكُونَ لَكَ مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا لِمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع فَقُلْ مَتَى ذَكَرْتَهُ يا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً<br> اى پسر شبيب! اگر دوست دارى ثوابى مانند ثواب كسانى كه همراه حسين بن علىّ(ع) شهيد شدند، داشته باشى، هر گاه به ياد او افتادى بگو: «اى كاش با آنان می‌بودم و به فوز عظيم می‌رسیدم». | منبع = | تراز = چپ | پس‌زمینه = #d3fdfd | عرض = 230px | حاشیه = | اندازه قلم = 14px }} | ||
*سفارش به زیارت | *سفارش به زیارت امام حسین: امام رضا(ع) به ریّان سفارش کرد که اگر دوست دارد پاک و بدون گناه خدا را ملاقات کند، به [[زیارت امام حسین(ع)]] برود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> | ||
*[[لعن]] قاتلان حسین(ع): در حدیث آمده است ای پسر شبیب! اگر دوست داری در غرفه‌های [[بهشت]] همراه پیامبر(ص) باشی، قاتلان حسین(ع) را [[لعن]] کن.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> | *[[لعن]] قاتلان حسین(ع): در حدیث آمده است ای پسر شبیب! اگر دوست داری در غرفه‌های [[بهشت]] همراه پیامبر(ص) باشی، قاتلان حسین(ع) را [[لعن]] کن.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> | ||
*به یاری آمدن چهار هزار فرشته: طبق حدیث، چهار هزار [[فرشته]] برای یاری امام حسین(ع) به زمین آمدند؛ اما به آنها اذن داده نشد. پس آنان پریشان و غبارآلود تا [[ظهور امام زمان|قیام امام زمان(عج)]] نزد قبرش هستند و با شعار «[[یا لثارات الحسین]]» جزو یاوران او خواهند بود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹.</ref> | *به یاری آمدن چهار هزار فرشته: طبق حدیث، چهار هزار [[فرشته]] برای یاری امام حسین(ع) به زمین آمدند؛ اما به آنها اذن داده نشد. پس آنان پریشان و غبارآلود تا [[ظهور امام زمان|قیام امام زمان(عج)]] نزد قبرش هستند و با شعار «[[یا لثارات الحسین]]» جزو یاوران او خواهند بود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹.</ref> | ||
*سفارش به شادی و غم در شادی و غم اهل‌بیت(ع): در فرازهای پایانی حدیث نقل شده که ای فرزند شبیب! اگر دوست داری در درجات عالی بهشت همراه با اهل‌بیت(ع) باشی، در غم و اندوه ما اهل‌بیت، اندوهگین و در شادی ما شاد باش و ولایت ما را بپذیر؛ زیرا در قیامت کسی که سنگی را دوست داشته باشد، با آن محشور می‌شود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> | *سفارش به شادی و غم در شادی و غم [[اهل‌بیت(ع)]]: در فرازهای پایانی حدیث نقل شده که ای فرزند شبیب! اگر دوست داری در درجات عالی بهشت همراه با اهل‌بیت(ع) باشی، در غم و اندوه ما اهل‌بیت، اندوهگین و در شادی ما شاد باش و ولایت ما را بپذیر؛ زیرا در قیامت کسی که سنگی را دوست داشته باشد، با آن محشور می‌شود.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> | ||
حدیث ریّان را موجب امیدواری معتقدان به ولایت اهل‌بیت(ع) و نشان از لطف خداوند نسبت به شیعیان و محبان اهل‌بیت(ع) به سبب عطای ثواب و اجر فراوان در ازای اعمال و عبادات جزیی (گریه و عزاداری بر امام حسین) دانسته‌اند.<ref>میرجهانی طباطبایی، البکاء للحسین علیه‌السلام، ص۷۲.</ref> | حدیث ریّان را موجب امیدواری معتقدان به ولایت اهل‌بیت(ع) و نشان از لطف خداوند نسبت به شیعیان و محبان اهل‌بیت(ع) به سبب عطای ثواب و اجر فراوان در ازای اعمال و عبادات جزیی (گریه و عزاداری بر امام حسین) دانسته‌اند.<ref>میرجهانی طباطبایی، البکاء للحسین علیه‌السلام، ص۷۲.</ref> | ||
==منابع و اعتبار== | ==منابع و اعتبار== | ||
[[پرونده:بخشی از حدیث ریان بن شبیب بر روی پرچم نصب شده در حرم امام رضا.jpg|200px|بندانگشتی|چپ|بخشی از حدیث ریان بن شبیب بر روی پرچم نصب شده در حرم امام رضا(ع).]] | [[پرونده:بخشی از حدیث ریان بن شبیب بر روی پرچم نصب شده در حرم امام رضا.jpg|200px|بندانگشتی|چپ|بخشی از حدیث ریان بن شبیب بر روی پرچم نصب شده در حرم امام رضا(ع).]] | ||
[[شیخ صدوق]] در کتاب [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]]<ref name=":0">شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹و۳۰۰.</ref> و [[الامالی (شیخ صدوق)|الامالی]]<ref name=":1">شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۹ و ۱۳۰.</ref> این حدیث را از محمد بن علی ماجیلَوَیْه از [[علی بن ابراهیم قمی]] از پدرش [[ابراهیم بن هاشم قمی|ابراهیم بن هاشم]] از [[ریان بن شبیب|رَیّان بن شَبیب]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] نقل کرده است. کتاب‌های دیگر مانند [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|الاقبال]] اثر [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]]،<ref name=":2">سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۴۵.</ref> [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] اثر [[شیخ حر عاملی]]<ref name=":3">حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۶۹، ج۱۴، ص۵۰۲.</ref> | [[شیخ صدوق]] در کتاب [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]]<ref name=":0">شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا عليه السلام، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۹و۳۰۰.</ref> و [[الامالی (شیخ صدوق)|الامالی]]<ref name=":1">شیخ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۹ و ۱۳۰.</ref> این حدیث را از محمد بن علی ماجیلَوَیْه از [[علی بن ابراهیم قمی]] از پدرش [[ابراهیم بن هاشم قمی|ابراهیم بن هاشم]] از [[ریان بن شبیب|رَیّان بن شَبیب]] از [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] نقل کرده است. کتاب‌های دیگر مانند [[الاقبال بالاعمال الحسنة فیما یعمل مرة فی السنة (کتاب)|الاقبال]] اثر [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]]،<ref name=":2">سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۴۵.</ref> [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] اثر [[شیخ حر عاملی]]،<ref name=":3">حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۶۹، ج۱۴، ص۵۰۲.</ref> [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] اثر [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]]<ref name=":4">مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۲۸۵ و ج۹۸، ص۱۰۲.</ref> و عوالم العلوم و المعارف اثر عبدالله بحرانی اصفهانی (درگذشت ۱۱۴۸ق)<ref>بحرانی اصفهانی، عوالم العلوم و المعارف، ۱۴۱۳ق، ج۱۷، ص۵۳۸.</ref> آن را از عیون و الامالی نقل قول کرده‌اند. | ||
[[محمدتقی مجلسی]]<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۵، ص۳۸۳.</ref> این روایت را [[حدیث حسن|حَسَن]] و عالمانی چون [[یوسف بن احمد بحرانی|صاحب حدائق]]<ref>بحرانی، الحدائق الناضرة، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۳۷۶.</ref> و [[سید محمدسعید حکیم]]<ref>حکیم، مصباح المنهاج، ۱۴۲۵ق، ص۴۰۶.</ref> آن را [[حدیث صحیح|صحیح]] دانسته‌اند. در کتاب «موسوعة احادیث اهل‌بیت» نیز روایت، معتبرة الاِسْناد (رویاتی که سندش معتبر است) خوانده شده است.<ref>نجفی، موسوعة احادیث اهل‌بیت(ع)، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۷۸.</ref> [[حسین وحید خراسانی|آیت‌الله وحید خراسانی]]<ref>«[http://wahidkhorasani.com/فارسی/صوتی-و-تصویری/محتوا/81_در-عظمت-مصیبت-واقعه-عاشورا در عظمت مصیبت واقعه عاشورا]»، سایت رسمی دفتر آیت‌الله العظمی وحید خراسانی.</ref> و برخی از محققان،<ref>خدامیان، الصحیح فی بکاء الحسینی، ۱۴۳۲ق، ص۵۴-۵۹؛ خدامیان، الصحیح فی فضل الزیارة الحسینیة، ۱۴۳۲ق، ص۱۴۸ و ۱۴۹؛عمرانی، «بررسی سندی و دلایلی حدیث ریان بن شبیب پیرامون عزاداری»، ص۸۳ و ۸۴. </ref> راویان حدیث را [[ثقه]] و [[امامیه|شیعه امامی]] دانسته و ازاین‌رو، حدیث را معتبر شمرده‌اند. از دیگر دلایل اعتبار این حدیث، وجود آن در کتاب النوادر اثر ابراهیم بن هاشم دانسته شده است؛ وجود حدیث در کتاب‌های معتبر، دلیلی بر اعتبار آن حدیث محسوب می‌شد.<ref>خدامیان، الصحیح فی بکاء الحسینی، ۱۴۳۲ق، ص۵۹ و ۶۰.</ref> | |||
==تک‌نگاری و اشعار== | ==تک‌نگاری و اشعار== | ||
کتاب «فابک للحسین: تحلیلی کوتاه از سفارشات امام رضا(ع)به ریان بن شبیب» از سید محمدباقر هاشمی شاهرودی از سوی انتشارات بنیاد فقه و معارف اهل‌بیت(ع) در سال ۱۳۹۷ش منتشر شده است. | |||
{{شعر | {{شعر | ||
|در هر مصیبت و محنی فَابکِ لِلحُسَین\\در هر عزای دل‌شکنی فَابکِ لِلحُسَین | |در هر مصیبت و محنی فَابکِ لِلحُسَین\\در هر عزای دل‌شکنی فَابکِ لِلحُسَین | ||