پرش به محتوا

حریم خصوصی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
'''حریم خصوصی''' بخشی از زندگی هر فرد که در آن بازخواست و کیفر حقوقی نمی‌شود و دیگران بدون رضایت او حق ورود، کسب اطلاع و مداخله در آن را ندارند. افراد در حریم خصوصی خود استقلال در تصمیم‌گیری دارند. محدوده حریم خصوصی با توجه به نوع فرهنگ و حاکمیت جامعه، محدود یا گسترده خواهد شد.
'''حریم خصوصی''' بخشی از زندگی هر فرد که در آن بازخواست و کیفر حقوقی نمی‌شود و دیگران بدون رضایت او حق ورود، کسب اطلاع و مداخله در آن را ندارند. افراد در حریم خصوصی خود استقلال در تصمیم‌گیری دارند. محدوده حریم خصوصی با توجه به نوع فرهنگ و حاکمیت جامعه، محدود یا گسترده خواهد شد.


عبارت حریم خصوصی اصطلاحی جدید است که در متون دینی وارد نشده، اما آموزه‌ها، احکام و قواعدی همچون نهی از [[تجسس]] در امور شخصی و اطلاعات دیگران، آبروی مؤمن را مانند خون او دانستن، [[غیبت|حرمت غیبت]]، [[حرمت اکل مال به باطل]]، [[سوء‌ظن|تقبیح سوءظن]]، [[اشاعه فحشا|منع اشاعه فحشا]]، ممنوعیت ورود به منازل بدون اجازه و... از جلوه‌های حمایت [[اسلام|شریعت اسلامی]] از حریم خصوصی افراد دانسته شده است.
عبارت حریم خصوصی اصطلاحی جدید است که در متون دینی وارد نشده، اما آموزه‌ها، احکام و قواعدی همچون نهی از [[تجسس]] در امور شخصی و اطلاعات دیگران، [[آبروی مؤمن]] را مانند خون او دانستن، [[غیبت|حرمت غیبت]]، [[حرمت اکل مال به باطل]]، [[سوء‌ظن|تقبیح سوءظن]]، [[اشاعه فحشا|منع اشاعه فحشا]]، ممنوعیت ورود به منازل بدون اجازه و... از جلوه‌های حمایت [[اسلام|شریعت اسلامی]] از حریم خصوصی افراد دانسته شده است.


پژوهشگران مسلمان و شیعه برای به رسمیت شناختن و حمایت از حریم خصوصی به چند مبنا از جمله حمایت از استقلال فردی، [[کرامت انسانی|کرامت انسان]]، جلوگیری از [[ظلم]] و حفظ آبروی مؤمن، اشاره کرده‌اند. در آموزه‌ها و منابع فقهی شیعه، راهکارهایی برای حمایت و جلوگیری از نقض حریم خصوصی تبیین شده است؛ از جمله تدابیر بازدارنده از نقض حریم خصوصی خود و دیگران مانند منع غیبت، [[استراق سمع]] و اشاعه فحشا، حمایت از حریم خصوصی به‌وسیله قواعدی چون [[قاعده احترام]]، [[قاعده لاضرر]]، [[قاعده عدم ولایت]]، و نیز تعیین مجازات برای ناقضان حریم خصوصی.
پژوهشگران مسلمان و شیعه برای به رسمیت شناختن و حمایت از حریم خصوصی به چند مبنا از جمله حمایت از استقلال فردی، [[کرامت انسانی|کرامت انسان]]، جلوگیری از [[ظلم]] و حفظ آبروی مؤمن، اشاره کرده‌اند. در آموزه‌ها و منابع فقهی شیعه، راهکارهایی برای حمایت و جلوگیری از نقض حریم خصوصی تبیین شده است؛ از جمله تدابیر بازدارنده از نقض حریم خصوصی خود و دیگران مانند منع غیبت، [[استراق سمع]] و اشاعه فحشا، حمایت از حریم خصوصی به‌وسیله قواعدی چون [[قاعده احترام]]، [[قاعده لاضرر]]، [[قاعده عدم ولایت]]، و نیز تعیین مجازات برای ناقضان حریم خصوصی.
خط ۱۱: خط ۱۱:
| منبع = | تراز = چپ| عرض = 250px | اندازه خط = 18px|رنگ پس‌زمینه=#F0FFFF | گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
| منبع = | تراز = چپ| عرض = 250px | اندازه خط = 18px|رنگ پس‌زمینه=#F0FFFF | گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}


به باور پژوهشگران مسلمان، اگرچه واژه حریم خصوصی در متون دینی ذکر نشده<ref>سرافرازی، نگرش فقهی حقوقی بر حریم‌های خصوصی، ۱۳۹۱ش، ص۴۳.</ref> و بخشی مدون و مستقل در منابع فقهی به آن اختصاص داده نشده است؛ ولی مصادیق حریم خصوصی از جمله مسکن، اموال، اسرار، اطلاعات شخصی و خانوادگی، ارتباطات و آبروی اشخاص در آموزه‌های دینی و در ابواب مختلف فقهی محترم شمرده شده‌اند.<ref>شهباز قهفرخی، «حریم خصوصی فیزکی افراد در آیینه فقه امامیه و حقوق ایران»،‌ ص۵۶؛ قنواتی و جاور، «حریم خصوصی؛ حق یا حکم»، ص۸-۹.</ref> بر این اساس، آموزه‌ها، احکام و قواعدی همچون نهی از [[تجسس]] در امور شخصی و اطلاعات دیگران،<ref>سوره حجرات، آیه ۱۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۲، ص۲۵۲.</ref> تلقی آبروی مؤمن به مثابه خون او،<ref>هاشمی خویی و دیگران، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۰ق، ج۸، ص۳۸۴؛ الدینوری، فیض الباری علی البخاری، ۱۴۲۹ق، ص۴۱۱.</ref> حرمت اهانت به مؤمن، [[غیبت|حرمت غیبت]]،<ref>انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref> [[حرمت اکل مال به باطل]]، [[اصل برائت]]، تقبیح [[سوء‌ظن|سوءظن]]، [[اشاعه فحشا|منع اشاعه فحشا]]،<ref>سوره نور، آیه ۱۹.</ref> ممنوعیت ورود به منازل بدون اجازه،<ref>سوره نور، آیه ۲۷-۲۸.</ref> نهی از افشای اسرار،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۶.</ref> و عدم ضمان در برابر جنایت بر ناقضِ حریم خصوصی<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref> از جلوه‌های حمایت شریعت اسلامی از حریم خصوصی افراد دانسته شده است.<ref>سرافرازی، نگرش فقهی حقوقی بر حریم‌های خصوصی، ۱۳۹۱ش، ص۴۳-۴۴؛ قنواتی و جاور، «حریم خصوصی؛ حق یا حکم»، ص۸-۹.</ref>
به باور پژوهشگران مسلمان، اگرچه واژه حریم خصوصی در متون دینی ذکر نشده<ref>سرافرازی، نگرش فقهی حقوقی بر حریم‌های خصوصی، ۱۳۹۱ش، ص۴۳.</ref> و بخشی مدون و مستقل در منابع فقهی به آن اختصاص داده نشده است؛ ولی مصادیق حریم خصوصی از جمله مسکن، اموال، اسرار، اطلاعات شخصی و خانوادگی، ارتباطات و آبروی اشخاص در آموزه‌های دینی و در ابواب مختلف فقهی محترم شمرده شده‌اند.<ref>شهباز قهفرخی، «حریم خصوصی فیزکی افراد در آیینه فقه امامیه و حقوق ایران»،‌ ص۵۶؛ قنواتی و جاور، «حریم خصوصی؛ حق یا حکم»، ص۸-۹.</ref> بر این اساس، آموزه‌ها، احکام و قواعدی همچون نهی از [[تجسس]] در امور شخصی و اطلاعات دیگران،<ref>سوره حجرات، آیه ۱۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۲، ص۲۵۲.</ref> تلقی [[آبروی مؤمن]] به مثابه خون او،<ref>هاشمی خویی و دیگران، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۰ق، ج۸، ص۳۸۴؛ الدینوری، فیض الباری علی البخاری، ۱۴۲۹ق، ص۴۱۱.</ref> حرمت اهانت به مؤمن، [[غیبت|حرمت غیبت]]،<ref>انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۳۴۲.</ref> [[حرمت اکل مال به باطل]]، [[اصل برائت]]، تقبیح [[سوء‌ظن|سوءظن]]، [[اشاعه فحشا|منع اشاعه فحشا]]،<ref>سوره نور، آیه ۱۹.</ref> ممنوعیت ورود به منازل بدون اجازه،<ref>سوره نور، آیه ۲۷-۲۸.</ref> نهی از افشای اسرار،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۲۶.</ref> و عدم ضمان در برابر جنایت بر ناقضِ حریم خصوصی<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۲۹۰-۲۹۱.</ref> از جلوه‌های حمایت شریعت اسلامی از حریم خصوصی افراد دانسته شده است.<ref>سرافرازی، نگرش فقهی حقوقی بر حریم‌های خصوصی، ۱۳۹۱ش، ص۴۳-۴۴؛ قنواتی و جاور، «حریم خصوصی؛ حق یا حکم»، ص۸-۹.</ref>


حقِ داشتن حریم خصوصی یا حق خلوت از پایه‌های تحقق حقوق بشر در نظام‌های مردم‌سالار دانسته شده که انسان را در مقابل تعرضات دیگران به زندگی خصوصی‌اش و نیز در برابر مداخلات دولت، مورد حمایت قرار می‌دهد.<ref>فتحی و شاهمرادی، «گستره و قلمرو حریم خصوصی در فضای مجازی»، ص۲۳۱؛ موسی‌زاده و مصطفی‌زاده، «نگاهی به مفهوم و مبانی حق بر حریم خصوصی در نظام حقوقی عرفی»، ص۴۶.</ref> این حق از ارزشمند‌ترین مفاهیم نظام‌های حقوقی محسوب شده که ارتباط تنگاتنگی با حفظ کرامت، حیثیت، آزادی، استقلال و تعیین سرنوشت انسان دارد و زمینه همزیستی مسالمت‌آمیز در جامعه را فراهم می‌آورد.<ref>انصاری، «حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام، تطبیقی و ایران»، ص۲؛ موسی‌زاده و مصطفی‌زاده، «نگاهی به مفهوم و مبانی حق بر حریم خصوصی در نظام حقوقی عرفی»، ص۴۶.</ref>
حقِ داشتن حریم خصوصی یا حق خلوت از پایه‌های تحقق حقوق بشر در نظام‌های مردم‌سالار دانسته شده که انسان را در مقابل تعرضات دیگران به زندگی خصوصی‌اش و نیز در برابر مداخلات دولت، مورد حمایت قرار می‌دهد.<ref>فتحی و شاهمرادی، «گستره و قلمرو حریم خصوصی در فضای مجازی»، ص۲۳۱؛ موسی‌زاده و مصطفی‌زاده، «نگاهی به مفهوم و مبانی حق بر حریم خصوصی در نظام حقوقی عرفی»، ص۴۶.</ref> این حق از ارزشمند‌ترین مفاهیم نظام‌های حقوقی محسوب شده که ارتباط تنگاتنگی با حفظ کرامت، حیثیت، آزادی، استقلال و تعیین سرنوشت انسان دارد و زمینه همزیستی مسالمت‌آمیز در جامعه را فراهم می‌آورد.<ref>انصاری، «حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام، تطبیقی و ایران»، ص۲؛ موسی‌زاده و مصطفی‌زاده، «نگاهی به مفهوم و مبانی حق بر حریم خصوصی در نظام حقوقی عرفی»، ص۴۶.</ref>
confirmed، protected، templateeditor
۴٬۰۲۸

ویرایش