پرش به محتوا

مسجدالنبی: تفاوت میان نسخه‌ها

اصلاح متن
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح متن)
خط ۱۹: خط ۱۹:
| وبگاه            =  
| وبگاه            =  
}}
}}
'''مسجدُ النّبی''' یا '''مسجد نبوی'''، مسجدی در [[مدینه|شهر مدینه]] در کشور [[عربستان سعودی]] است که مرقد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام‌(ص)]] نیز در آن جای دارد. این مسجد پس از [[مسجدالحرام]] دومین مسجد مقدس [[جهان اسلام]] است که توسط پیامبر اکرم(ص) در [[سال ۱ هجری قمری|سال اول هجری]] ساخته شد و در دوره‌های مختلف توسعه یافته است. خانه پیامبر(ص) و خانه [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] نیز در کنار این مسجد بوده که در توسعه‌های مسجد، به آن ملحق شده است. مسجدالنبی از مهمترین زیارتگاه‌های مسلمانان است و نزد شیعیان جایگاه ویژه‌ای دارد.
'''مسجدُالنّبی''' یا '''مسجد نبوی'''، مسجدی در [[مدینه|شهر مدینه]] در کشور [[عربستان سعودی]] است که مرقد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام‌(ص)]] نیز در آن جای دارد. این مسجد پس از [[مسجدالحرام]] دومین مسجد مقدس [[جهان اسلام]] است که توسط پیامبر اکرم(ص) در [[سال ۱ هجری قمری|سال اول هجری]] ساخته شد و در دوره‌های مختلف توسعه یافته است. خانه پیامبر(ص) و خانه [[علی(ع)]] و [[فاطمه(س)]] نیز در کنار این مسجد بوده که در توسعه‌های مسجد، به آن ملحق شده است. مسجدالنبی از مهمترین زیارتگاه‌های مسلمانان است و نزد شیعیان جایگاه ویژه‌ای دارد.


==نام‌های مسجد==
==نام‌های مسجد==
خط ۴۰: خط ۴۰:
[[مهدی عباسی]]، در سال ۱۶۱ یا ۱۶۲ هجری قمری، ۲۴۵۰ متر بر مسجد افزود، شمار ستون‌های مسجد را بیشتر کرد و بر تعداد درهای آن افزود. در این زمان مسجد بیست در داشت؛ چهار درِ شمالی، هشت درِ غربی و هشت درِ شرقی. در این بازسازی شمار زیادی از خانه‌های اطراف مسجد که هر کدام به نام [[صحابه]] ساکن در آنها شهرت داشت، تخریب و به مسجد افزوده شد؛ از جمله آنها خانه [[عبدالله بن مسعود]]، شُرَحْبیل بن حَسنة و مِسْور بن مَخْرمه بود.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۰۹.</ref>
[[مهدی عباسی]]، در سال ۱۶۱ یا ۱۶۲ هجری قمری، ۲۴۵۰ متر بر مسجد افزود، شمار ستون‌های مسجد را بیشتر کرد و بر تعداد درهای آن افزود. در این زمان مسجد بیست در داشت؛ چهار درِ شمالی، هشت درِ غربی و هشت درِ شرقی. در این بازسازی شمار زیادی از خانه‌های اطراف مسجد که هر کدام به نام [[صحابه]] ساکن در آنها شهرت داشت، تخریب و به مسجد افزوده شد؛ از جمله آنها خانه [[عبدالله بن مسعود]]، شُرَحْبیل بن حَسنة و مِسْور بن مَخْرمه بود.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۰۹.</ref>


=== آتش گرفتن مسجد ===
===آتش گرفتن مسجد===
در سال ۶۵۴ هجری، سه سال پیش از سقوط [[عباسیان]]، مسجد النبی آتش گرفت و صدمات زیادی بر آن وارد شد. در این دوره ممالیک [[مصر]] معمارانی را برای بازسازی مسجد فرستادند و پس از آن، محمد بن قلاوون از ممالیک، سقف‌هایی در قسمت‌های غربی و شرقی مسجد زد. در سال‌های ۷۰۵ و ۷۰۶ قمری، رواق‌های دیگری نیز برای مسجد ساخته شد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۰.</ref>
در سال ۶۵۴ هجری، سه سال پیش از سقوط [[عباسیان]]، مسجد النبی آتش گرفت و صدمات زیادی بر آن وارد شد. در این دوره ممالیک [[مصر]] معمارانی را برای بازسازی مسجد فرستادند و پس از آن، محمد بن قلاوون از ممالیک، سقف‌هایی در قسمت‌های غربی و شرقی مسجد زد. در سال‌های ۷۰۵ و ۷۰۶ قمری، رواق‌های دیگری نیز برای مسجد ساخته شد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۰.</ref>


خط ۷۱: خط ۷۱:
*ورود [[جنب]]، [[عادت ماهیانه|حائض]] و [[نفاس|نُفَساء]] به مسجد النبی [[حرام]] است، اگر چه از یک در وارد و از در دیگر خارج شوند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۵.</ref>
*ورود [[جنب]]، [[عادت ماهیانه|حائض]] و [[نفاس|نُفَساء]] به مسجد النبی [[حرام]] است، اگر چه از یک در وارد و از در دیگر خارج شوند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۵.</ref>


== اماکن و اجزاء مسجد ==
==اماکن و اجزاء مسجد==
===حجره و مرقد پیامبر(ص) ===
===حجره و مرقد پیامبر(ص)===
[[پرونده:نقشه هوایی مسجد النبی.jpg|بندانگشتی|۳۵۰px|نقشه هوایی مسجد النبی.]]
[[پرونده:نقشه هوایی مسجد النبی.jpg|بندانگشتی|۳۵۰px|نقشه هوایی مسجد النبی.]]
حجره و مرقد پیامبر در بناهای اولیه خارج از مسجد بود اما بعد به مسجد ملحق شد و دیوار پنج ضلعی گرد آن کشیده شد. گفته‌اند که انتخاب پنج ضلعی از آن روی بود که شبیه [[کعبه]] نباشد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref> در سال ۵۵۷ق، در زیر زمین اطراف مرقد، به دلیل احتمال نفوذ صلیبی‌ها، سُرب ریخته شد تا مانع از دسترسی آنان به قبر پیامبر شود. پس از آن در سال ۶۶۸ق و ۶۹۴ق توسط برخی از سلاطین مقصوره‌های چوبی برای حجره ساخته شد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۸.</ref>
حجره و مرقد پیامبر در بناهای اولیه خارج از مسجد بود اما بعد به مسجد ملحق شد و دیوار پنج ضلعی گرد آن کشیده شد. گفته‌اند که انتخاب پنج ضلعی از آن روی بود که شبیه [[کعبه]] نباشد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۷-۲۱۸.</ref> در سال ۵۵۷ق، در زیر زمین اطراف مرقد، به دلیل احتمال نفوذ صلیبی‌ها، سُرب ریخته شد تا مانع از دسترسی آنان به قبر پیامبر شود. پس از آن در سال ۶۶۸ق و ۶۹۴ق توسط برخی از سلاطین مقصوره‌های چوبی برای حجره ساخته شد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۱۸.</ref>
خط ۹۳: خط ۹۳:
پیامبر اکرم(ص)در آغاز، هنگام سخنرانی در مسجد مدینه به درخت خرما تکیه می‌­داد. در سال هفتم یا هشتم هجری [[منبر|منبری]] برای ایشان ساخته شد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۲.</ref> این منبر دو پله و جایی برای نشستن داشت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ج۱، ص۲۳۵.</ref>و روایاتی از پیامبر(ص) در فضیلت آن در منابع ذکر شده است.<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۳۶۱ش، ص۱۹۷.</ref> این منبر بعد از وفات پیامبر(ص) و تا زمان [[معاویه]] مورد استفاده بود. معاویه برای کسب اعتبار، قصد داشت این منبر را از مدینه به [[شام]] ببرد، اما مردم مدینه مانع شدند. در سال ۶۵۴ق مسجد نبوی آتش گرفت و منبر اصلی سوخت. در سال ۶۶۴ق منبر جدیدی توسط حاکم مصر برای مسجد نبوی فرستاده شد. این منبر در قرن‌های مختلف تعویض می‌شد. تا اینکه در سال ۹۹۸ق منبری توسط سلطان مراد عثمانی فرستاده شد و تا امروز باقی مانده است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۲۱.</ref>
پیامبر اکرم(ص)در آغاز، هنگام سخنرانی در مسجد مدینه به درخت خرما تکیه می‌­داد. در سال هفتم یا هشتم هجری [[منبر|منبری]] برای ایشان ساخته شد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۲.</ref> این منبر دو پله و جایی برای نشستن داشت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، انتشارات فرهنگ و اندیشه، ج۱، ص۲۳۵.</ref>و روایاتی از پیامبر(ص) در فضیلت آن در منابع ذکر شده است.<ref>بیهقی، دلائل النبوة، ۱۳۶۱ش، ص۱۹۷.</ref> این منبر بعد از وفات پیامبر(ص) و تا زمان [[معاویه]] مورد استفاده بود. معاویه برای کسب اعتبار، قصد داشت این منبر را از مدینه به [[شام]] ببرد، اما مردم مدینه مانع شدند. در سال ۶۵۴ق مسجد نبوی آتش گرفت و منبر اصلی سوخت. در سال ۶۶۴ق منبر جدیدی توسط حاکم مصر برای مسجد نبوی فرستاده شد. این منبر در قرن‌های مختلف تعویض می‌شد. تا اینکه در سال ۹۹۸ق منبری توسط سلطان مراد عثمانی فرستاده شد و تا امروز باقی مانده است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ص۲۲۱.</ref>


=== محراب‌ها===
===محراب‌ها===
در مسجد النبی چند [[محراب]] وجود داشته یا دارد که مشهورترین آنها عبارتند از:
در مسجد النبی چند [[محراب]] وجود داشته یا دارد که مشهورترین آنها عبارتند از:
*محراب پیامبر؛ پیامبر در مسجد [[محراب|محرابی]] نداشته، اما بعدها در محلی که پیامبر نماز می‌گزارد، محرابی ساخته شد که نزد مسلمانان قداست دارد احترام و قداست این محراب به همین سبب است. این محراب به احتمال در زمان [[عمر بن عبدالعزیز]] ساخته شده است.<ref>سمهودی، وفاءالوفاء، ۲۰۰۶م، ج۱، ص۲۸۲.</ref>
*محراب پیامبر؛ پیامبر در مسجد [[محراب|محرابی]] نداشته، اما بعدها در محلی که پیامبر نماز می‌گزارد، محرابی ساخته شد که نزد مسلمانان قداست دارد احترام و قداست این محراب به همین سبب است. این محراب به احتمال در زمان [[عمر بن عبدالعزیز]] ساخته شده است.<ref>سمهودی، وفاءالوفاء، ۲۰۰۶م، ج۱، ص۲۸۲.</ref>
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:
آثار درباره مسجد النبی را می‌توان دو دسته دانست، آثاری که به گونه مستقل به معرفی این مسجد پرداخته‌اند و آثاری که ضمن پرداختن به موضوعاتی دیگر مانند شهر مدینه، مباحثی را نیز به مسجدالنبی اختصاص داده‌اند.
آثار درباره مسجد النبی را می‌توان دو دسته دانست، آثاری که به گونه مستقل به معرفی این مسجد پرداخته‌اند و آثاری که ضمن پرداختن به موضوعاتی دیگر مانند شهر مدینه، مباحثی را نیز به مسجدالنبی اختصاص داده‌اند.


* ''اخبار المدینة'' نوشته ابن زَباله(م.حدود۲۰۰ق.)، به ظاهر، نخستین کتابی است که در بخش‌هایی به معرفی مسجدالنبی پرداخته است. ابن زباله در این کتاب، گزارش‌هایی را از تاریخ مسجد و ساخت‌و‌ساز آن نقل کرده است. او همچنین مساحت مسجد و شرحی از وضعیت بناها و خانه‌های پیرامونی آن را نوشته است.
*''اخبار المدینة'' نوشته ابن زَباله(م.حدود۲۰۰ق.)، به ظاهر، نخستین کتابی است که در بخش‌هایی به معرفی مسجدالنبی پرداخته است. ابن زباله در این کتاب، گزارش‌هایی را از تاریخ مسجد و ساخت‌و‌ساز آن نقل کرده است. او همچنین مساحت مسجد و شرحی از وضعیت بناها و خانه‌های پیرامونی آن را نوشته است.
* ''تاریخ المدینة المنورة'' نوشته ابن شبّه(م ۲۶۲ق). مؤلف در این کتاب به معرفی شهر مدینه در سه دوره حیات پیامبر(ص)، خلیفه دوم و خلیفه سوم پرداخته است.<ref>ابن شبّه، تاریخ مدینه منوره، ۱۳۸۰ش، ص۲.</ref> ابن شبه در ذیل مباحث مربوط به شهر مدینه، به معرفی مسجد النبی و آداب مربوط به آن نیز پرداخته است.
*''تاریخ المدینة المنورة'' نوشته ابن شبّه(م ۲۶۲ق). مؤلف در این کتاب به معرفی شهر مدینه در سه دوره حیات پیامبر(ص)، خلیفه دوم و خلیفه سوم پرداخته است.<ref>ابن شبّه، تاریخ مدینه منوره، ۱۳۸۰ش، ص۲.</ref> ابن شبه در ذیل مباحث مربوط به شهر مدینه، به معرفی مسجد النبی و آداب مربوط به آن نیز پرداخته است.
*''آثار اسلامی مکه و مدینه'' نوشته [[رسول جعفریان]].
*''آثار اسلامی مکه و مدینه'' نوشته [[رسول جعفریان]].
*''تاریخ المسجد النبوی الشریف'' نوشته محمد الیاس عبدالغنی. مؤلف در این کتاب به طور مستقل مسجد النبی را مورد بررسی قرار داده است.
*''تاریخ المسجد النبوی الشریف'' نوشته محمد الیاس عبدالغنی. مؤلف در این کتاب به طور مستقل مسجد النبی را مورد بررسی قرار داده است.


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


confirmed، protected، templateeditor
۹۷۹

ویرایش