شرط‌بندی: تفاوت میان نسخه‌ها

شرط‌بندی قراردادی است بین دو طرف که یک طرف موضوعی معین را اثبات و دیگری نفی می‌کند و متعهد می‌شوند که هر یک درست گفته باشد دیگری مال معینی<ref>فرخی‌نیا، و خالقی، «ابعاد فقهی و جرم شناختی شرط‌بندی در فضای مجازی»، ص۹.</ref> یا شیء دیگری که دارای ارزش مالی است را به او بدهد؛ یا آنکه بازنده عملی را که ارزش مالی دارد برای برنده، به‌طور مجانی انجام دهد.<ref>سیستانی، «[https://www.sistani.org/persian/book/26576/5972/ توضیح المسائل]»، سایت رسمی دفتر حضرت آیت‌الله سیستانی.</ref> مطابق این معنا طرف‌های [[قمار]] یا مسابقه یا مانند آن قرار می‌گذارند هر کس بازنده شد چیزی را به برنده بدهد.<ref>فرهادی، و نیازی، «احکام مسابقات و برد و باخت در آنها، فقه، حقوق و علوم جزا» ص۹۰؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۶۴۲.</ref> برخی دیگر نیز گفته‌اند شرط‌بندی قراردادن امتیازی است بین برنده و بازنده یا بین اشخاص ثالث که بازنده یا شخص ثالث به دیگری می‌دهد.<ref>بابایی، «مبانی فقهی جرم انگاری قمار در حقوق ایران»، ص۶۹.</ref> شرط‌بندی دایره‌ای وسیع‌تر از [[قمار]] دارد، زیرا محدود به آلات قمار نیست.<ref>بابایی، «مبانی فقهی جرم‌انگاری قمار در حقوق ایران»، ص۶۹.</ref> برخی نیز شرط‌بندی با غیر آلات قمار را مصداق قمار می‌دانند.<ref>انصاری، مکاسب، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۸۷؛ بابایی، «مبانی فقهی جرم انگاری قمار در حقوق ایران»، ص۷۱.</ref> به شرط‌بندی گروبندی نیز می‌گویند<ref>یعقوبی، «احکام فقهی مسابقه‌ها از نظر آقا جمال و سید احمد خوانساری»، ص۳۷۳.</ref> و در لغت عرب از آن به رِهان تعبیر می‌شود.<ref>فرخی‌نیا، و خالقی، «ابعاد فقهی و جرم شناختی شرط‌بندی در فضای مجازی»، ص۹؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۶۴۲.</ref> از احکام آن در باب تجارت و [[سبق و رمایه]] در کتب فقهی سخن گفته‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۶۴۲.</ref>

شرط‌بندی نزد فقیهان [[حرام]] دانسته شده است.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، قم، ج۲، ص۱۳؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۳۷؛ خوئی، منهاج الصالحین، مؤسسة الخوئی الإسلامیة. ج۲، ص۷.</ref> شرط‌بندی بین دو یا چند طرف در مسابقه‌ها، بازی‌ها و مواردی که در آن برد و باخت و رقابت مطرح است، حرام می‌باشد.<ref>سیستانی، «[https://www.sistani.org/persian/book/26576/5972/ توضیح المسائل]»، سایت رسمی دفتر حضرت آیت الله سیستانی.</ref> گفته شده در هر موردی که شرط شود برنده چیزی را از بازنده بگیرد حرام است.<ref>منتظری، رساله استفتائات، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۳۲۷.</ref> شرط‌بندی در بازی و مسابقه خواه با آلات قمار یا آلاتی دیگر<ref>مدرسی، احکام عمومی عقود و قراردادها، ۱۳۸۵ش، ص۱۵۶؛ بابایی، «مبانی فقهی جرم انگاری قمار در حقوق ایران»، ص۷۱.</ref> مانند بازی با گردو را حرام دانسته‌اند.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۶۴۲؛ مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۷.</ref> مالی که از این راه به دست می‌آید باطل و تصرف در آن حرام و ضمان‌آور است.<ref>خوئی، منهاج الصالحین، مؤسسة الخوئی الإسلامیة. ج۲، ص۷.</ref> مسابقه بدون شرطبندی جایز دانسته‌اند.<ref>یعقوبی، «احکام فقهی مسابقه‌ها از نظر آقا جمال و سید احمد خوانساری»، ص۳۷۸.</ref> تجارت به وسیله شرط‌بندی و گِرو قرار دادن در قمار و غیر آن حرام است؛ و کسی که برنده می‌شود حق تصرف در گرو را ندارد.<ref>حکیم، توضیح المسائل: عبادات و معاملات، ۱۳۹۱ش، ص۳۴۶.</ref> همچنین حرام است اگر تماشاگران یک بازی یا مسابقه باهم شرط‌بندی کنند.<ref>فرهادی، و نیازی، «احکام مسابقات و برد و باخت در آنها»، ص۹۰.</ref> شرط‌بندی در سایت‌های شرط‌بندی نیز حرام است.<ref>«[https://www.leader.ir/fa/faq?s=1002 پرسش و پاسخ <small>(ورزش، مسابقات و تفریحات)</small>]<small>»،</small> پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری.</ref>

فقیهان شرط‌بندی در اسب‌دوانی<ref>حکیم، توضیح المسائل، ۱۳۹۱ش، ص۳۴۶؛ مدرسی، احکام معاملات، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۷.</ref> و سوارکاری با چارپایانی مانند شتر و قاطر<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۸، ص۲۱۸؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۶۴۲.</ref> و تیراندازی<ref>منتظری، رساله توضیح المسائل، ۱۳۸۱ش، ص۴۴۷؛ محمدی گیلانی، «بلیط بخت آزمایی اسناد فقهی: امام خمینی» ص۲۷۲.</ref> را جایز دانسته‌اند.<ref>انصاری، المکاسب، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۱۸۷.</ref> شرط‌بندی در این مسابقه‌ها را عقدی دانسته‌اند که با هدف تمرین و کسب آمادگی در امور جنگ تشریع شده است.<ref>علی‌نوری، کلیات فقه اسلامی، قم، ص۱۱۸.</ref> برخی نیز گفته‌اند شرط‌بندی در کبوتربازی جایز است.<ref>یعقوبی، «احکام فقهی مسابقه‌ها از نظر آقا جمال و سید احمد خوانساری»، ص۳۷۳.</ref> روایات زیادی دربارهٔ جواز این بازی‌ها با شرط‌بندی آمده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۳۷۲ش، ج۱۳، ص۳۴۵؛ منتظری، مبانی فقهی حکومت اسلامی، ۱۳۷۹ش، ج۵، ص۳۰۵ تا ۳۰۹.</ref> مانند روایتی<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۳۷۲ش، ج۱۳، ص۳۴۹.</ref> که شرط‌بندی فقط در شتردوانی و اسب‌دوانی و تیراندازی را جایز می‌داند.<ref>یعقوبی، «احکام فقهی مسابقه‌ها از نظر آقا جمال و سید احمد خوانساری»، ص۳۷۳.</ref> از این دسته روایات، فقیهان فصل جداگانه‌ای در فقه گشوده و نام آن را السَبق (سوارکاری) و الرِمایه (تیراندازی) گذاشته‌اند.<ref>بابایی، «مبانی فقهی جرم انگاری قمار در حقوق ایران»، ص۷۱؛ یعقوبی، «احکام فقهی مسابقه‌ها از نظر آقا جمال و سید احمد خوانساری»، ص۳۷۳.</ref>  سبق و رمایه را از توابع جهاد نیز دانسته‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۸۸ش، ج۲۰، ص۱۰۴.</ref>  

*فرهادی، مهناز، نیازی، قدرت‌الله، «احکام مسابقات و برد و باخت در آنها»، فقه، حقوق و علوم جزا، شماره ۶، زمستان ۱۳۹۶.