سید محمدباقر صدر: تفاوت میان نسخه‌ها

| خویشاوندان سرشناس  = [[سید موسی صدر|امام موسی صدر]] • [[سید محمد صدر]] • [[بنت الهدی صدر]]، [[مقتدی صدر]]

| تاریخ تولد        = [[۱۰ اسفند]] [[سال ۱۳۱۳ هجری شمسی|۱۳۱۳ش]]

| تاریخ وفات        =  [[۱۹ فروردین]] [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]]

| استادان          = [[سید ابوالقاسم خویی]] • [[محمدرضا آل‌یاسین]] • [[صدرا بادکوبه‌ای]]

صدور [[فتوا|فتوای]] حرمت عضویت مسلمانان در حزب بعث عراق • برپایی راهپیمایی و تظاهرات در شهرهای [[عراق]]

'''سید محمدباقر صدر''' <small>(زادهٔ [[سال ۱۳۵۳ هجری قمری|۱۳۵۳ق]]/[[سال ۱۳۱۳ هجری شمسی|۱۳۱۳ش]] و درگذشتهٔ [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]/[[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]])</small> [[فقیه]] و متفکر شیعه [[عراق|عراقی]] بود که علوم دینی را نزد [[سید ابوالقاسم خویی]] و برخی از علمای [[نجف]] آموخت و به تدریس [[علوم دینی]] پرداخت. [[سید محمد صدر]]، [[سید محمدباقر حکیم]]، [[سید کاظم حسینی حائری]] و [[سید محمود هاشمی شاهرودی]] از شاگردان اویند.

سید محمدباقر صدر در دانش‌هایی چون [[اصول]]، [[فقه]]، فلسفه سیاست و معرفت‌شناسی نظریه‌های جدیدی ارائه داده است. برخی از نظریه‌های مشهور وی عبارت است از: نظریه حق الطاعه، توالد ذاتی معرفت و [[منطقة الفراغ]]. او کتاب‌های فراوانی نیز نوشته است که [[فلسفتنا (کتاب)|فلسفتنا]]، [[اقتصادنا (کتاب)|اقتصادنا]]، [[دروس فی علم الاصول|دروسٌ فی علم الاصول]](مشهور به حلقات) و [[الاسس المنطقیه للاستقراء]] از مهم‌ترین آنها است.

سید محمدباقر صدر در [[۱۰ اسفند]] [[سال ۱۳۱۳ هجری شمسی|۱۳۱۳ش]]/[[۲۵ ذی‌القعده]] [[سال ۱۳۵۳ هجری قمری|۱۳۵۳ق]])، در شهر [[کاظمین]] به دنیا آمد.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۳.</ref> پدرش سید حیدر صدر عاملی و مادرش دختر عبدالحسین آل‌ یاسین است.<ref>اابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷.</ref>  

پدربزرگش [[سید اسماعیل صدر]] از [[مراجع تقلید]] شیعه در نیمه اول قرن چهارده قمری بود.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۵۸.</ref> تبار او از فرزندان [[امام کاظم(ع)]] و از عالمان دینی بوده‌اند که در [[ایران]]، [[لبنان]] و [[عراق]] زندگی می‌کردند.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷تا۱۱.</ref>  

محمد باقر در سه سالگی پدرش را از دست داد<ref>ابوزید العاملی، محمد باقر الصدر، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷۹.</ref> و زیر نظر مادر و برادرش سیداسماعیل صدر، فقیه و مدرس قرار گرفت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۰۵.</ref> اسماعیل [[سال ۱۳۸۸ هجری قمری|۱۳۸۸ق]] در ۴۸ سالگی درگذشت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۷۹و۸۰.</ref> [[بنت الهدی صدر]] خواهر او، شاعر و نویسنده بود.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۸۱.</ref>

محمدباقر صدر در [[ ۲۲ جمادی‌الاول]] [[سال ۱۴۰۰ هجری قمری|۱۴۰۰ق]]/[[۱۹ فروردین]] [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹ش]])، همراه بنت‌الهدی صدر به‌دست نیروهای [[صدام حسین]] کشته شد.<ref>نعمانی، آیت الله العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۱۳۸۸ش، ص۵۶۰.</ref> چند روز پیش از آن، در [[۱۶ فروردین]]/۵ آوریل ۱۹۸۰م دولت بعثی عراق پس از ۹ماه محاصره خانگی، صدر را دستگیر کرد.<ref>نعمانی، آیت الله العظمی شهید سیدمحمدباقر صدر، ۱۳۸۸ش، ص۵۰۳.</ref> از او خواسته شد، این موارد را بپذیرد:

* از [[حزب الدعوه]] برائت جسته و فتوا به حرمت آن دهد.

شهید صدر دوره ابتدایی را در مدت سه سال را به پایان رساند و به فراگیری دروس حوزوی دینی پرداخت.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۲۲.</ref> او کتاب المنطق [[محمد رضا مظفر]] و [[معالم الاصول (کتاب)|معالم الاصول]] را نزد برادرش سید اسماعیل فراگرفت. وی کتاب‌های دوره سطح حوزه را در مدتی کوتاه به پایان رساند. اساتید دوره سطح او محمّد تقی جواهری، عبّاس شامی، سید باقر شخص، صدرا بادکوبی و سید محمد روحانی بودند. پس از آن در [[درس خارج]] فقه و اصول [[سید ابوالقاسم خویی]] و شیخ محمدرضا آل یاسین شرکت کرد.<ref>ابوزید العاملی، السیره و المسیره، ۲۰۰۷م، ج۱، ص۱۴۶تا۱۵۲.</ref>

گفته شده محمدباقر صدر از بیست سالگی با تدریس کتاب [[کفایة الاصول]]، تدریس را آغاز کرد. او چند سال بعد به تدریس [[درس خارج| اصول و فقه]] آغاز کرد.<ref>صدر، مباحث الاصول، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۴.</ref> شاگردان مشهور او به این شرح است:

* بحوث فی شرح [[عروة الوثقی|العروه‌الوثقی]]

* بحث حول [[مهدی|المهدی(ع)]]

* الاسلام یقود الحیاة ([[اسلام|اسلام]] راهنمای زندگی)

[[سید محمدحسین فضل‌الله|محمدحسین فضل‌الله]] از فقیهان [[لبنان]]، چند دلیل را برای جلب نظر و مراجعه گروه‌هایی از مردم [[عراق]] و لبنان به محمدباقر صدر شمرده است: سابقه علمی، پرداختن به مباحث روز، فعالیت سیاسی در [[حزب الدعوة الاسلامیة]]، مخالفت آشکار با حزب بعث و حمایت ابوالقاسم خویی.<ref>فضل الله، «شهیدصدر در بستر اندیشه وعمل»، ص۱۳و۱۴.</ref>

سید محمد باقر صدر با [[جماعة العلماء فی النجف الاشرف]] که عالمانی همچون [[شیخ مرتضی آل‌یاسین]]، [[شیخ محمدرضا مظفر]] و [[سید مهدی حکیم]] در آن عضو بودند، نیز همکاری داشته است. وی به جهت جوان‌بودن، عضو جماعه العلماء نبود، اما با آنان همکاری جدی داشت و برخی از بیانیه‌های جماعة العلماء و مقاله‌های [[مجله الاضواء]] را او می‌نوشت.<ref>المؤمن، سنوات الجمر، ۲۰۰۴م، ص۵۳و۵۴.</ref>