محدثه (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
[[File:لقب محدثه.jpg|thumb|نصب عبارت «السلام علیک ایتها التقیه النقیه المحدّثه العلیمه» به خط ثلث جلی در [[ایام فاطمیه]]، در باب‌القبله [[حرم امام حسین(ع)]]]] | [[File:لقب محدثه.jpg|thumb|نصب عبارت «السلام علیک ایتها التقیه النقیه المحدّثه العلیمه» به خط ثلث جلی در [[ایام فاطمیه]]، در باب‌القبله [[حرم امام حسین(ع)]]]] | ||
'''مُحَدَّثه''' از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب حضرت فاطمه(س)]]، به‌معنای زنی است که [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند. این لقب، در روایات، درباره زنان دیگری همچون [[حضرت مریم(س)|مریم(س)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است. | '''مُحَدَّثه''' از [[فهرست کنیه‌ها و لقب‌های حضرت فاطمه(س)|القاب حضرت فاطمه(س)]]، به‌معنای زنی است که [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند. این لقب، در روایات، درباره زنان دیگری همچون [[حضرت مریم(س)|مریم(س)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است. گفته شده فرشتگان در موضوعاتی مانند ابراز تسلیت، اخبار مومنان و آینده با حضرت زهرا(س) سخن گفته‌اند. | ||
امکان سخن گفتن فرشتگان با [[امامان شیعه|امامان]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] از عقاید [[شیعه|شیعیان]] دانسته شده است؛ برخی | امکان سخن گفتن فرشتگان با [[امامان شیعه|امامان]] و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] از عقاید [[شیعه|شیعیان]] دانسته شده است؛ اگرچه برخی به همین دلیل به شیعیان نسبت می‌دهند که قائل به [[نبوت]] امامان هستند. به‌گفته محققان، امکان هم‌صحبتی با ملائکه برای غیرپیامبران، مورد اتفاق [[شیعه|شیعیان]] و [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] است؛ هرچند که نسبت به مصادیق آن اختلاف‌نظر دارند. | ||
==محدَّثه، لقب کیست؟== | ==محدَّثه، لقب کیست؟== | ||
لقب محدَّثه برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] از روایات شیعه برآمده<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.</ref> و یکی از اسامی نُه‌گانه او به شمار می‌رود.<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.</ref> | لقب محدَّثه برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] از روایات شیعه برآمده<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.</ref> و یکی از اسامی نُه‌گانه او به شمار می‌رود.<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.</ref> البته مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، برای [[حضرت مریم(س)]]، [[مادر موسی|مادر حضرت موسی(ع)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است.<ref>مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹.</ref>{{منبع بهتر}} | ||
مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، برای [[حضرت مریم(س)]]، [[مادر موسی|مادر حضرت موسی(ع)]] و [[ساره]] نیز به‌کار رفته است.<ref>مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹.</ref>{{منبع بهتر}} | |||
در روایات مربوط به [[مصحف فاطمه(س)|مصحف فاطمه]] به گونه‌های مختلف به محدَّثه بودن حضرت زهرا(س)، تصریح داشته<ref>نگاه کنید به الصفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۷۰، ح۳۴؛ مهدوی راد، «مصحف فاطمه»، ص۷۳.</ref> و در [[زیارتنامه حضرت فاطمه|زیارتنامه حضرت]] نیز از او با عنوان «الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ» یاد شده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، بی‌تا، ص۳۱۷.</ref>{{منبع بهتر}} برخی محتوای صحبت ملائکه با حضرت فاطمه را در پنج مورد خلاصه کرده‌اند: تسلیت و تعزیت، خبر از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و جایگاه وی در [[بهشت]]، اخبار حوادث آینده، اخبار فرمانروایان و اخبار [[مؤمن|مؤمنان]] و [[کافران]].<ref>رحمان ستایش، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/888914/گفت-و-گوی-ملایکه-با-حضرت-فاطمه-س گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)]»، ص۲۵–۲۶.</ref> | |||
===معنای محدثه=== | ===معنای محدثه=== | ||
مُحَدَّثه، به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref> به گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، نویسنده [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|الغدیر]] اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که [[پیامبران|پیامبر]] | مُحَدَّثه، به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref> به گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، نویسنده [[الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب (کتاب)|الغدیر]] اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که [[پیامبران|پیامبر]] نیست؛ اما [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷.</ref> برخی محدِّثه به معنای سخن‌گوینده را نیز از القاب حضرت فاطمه(س) دانسته‌اند. به این دلیل فاطمه زمانی که رحم مادرش بوده با او سخن گفته است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref> | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]:{{سخ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]:{{سخ}} | ||
| خط ۲۲: | خط ۱۷: | ||
==امکان سخن گفتن فرشتگان با غیر انبیا== | ==امکان سخن گفتن فرشتگان با غیر انبیا== | ||
{{اصلی|الهام}}[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، اعتقاد به محدَّث‌بودن حضرت زهرا(س) و [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]] را از عقاید [[شیعه|شیعیان]] دانسته است. به گفته او باور به امکان سخن‌گفتن ملائکه با غیرپیامبران مورد اتفاق و مورد قبول شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷–۶۸.</ref> وی تصریح می‌کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان برخلاف | {{اصلی|الهام}}[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، اعتقاد به محدَّث‌بودن حضرت زهرا(س) و [[امامان شیعه|امامان معصوم(ع)]] را از عقاید [[شیعه|شیعیان]] دانسته است. به گفته او باور به امکان سخن‌گفتن ملائکه با غیرپیامبران مورد اتفاق و مورد قبول شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷–۶۸.</ref> وی تصریح می‌کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان برخلاف اهل‌سنت، [[عمر بن خطاب]] را محدَّث نمی‌دانند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۸–۷۰.</ref> | ||
عبدالله قصیمی، نویسنده سلفی سعودی، در کتاب «الصّراع بینَ الاسلامِ و الوَثَنیّة» به همین جهت، شیعیان را متهم به قبول [[نبوت|مقام نبوت]] برای امامان و حضرت فاطمه(س) کرده است؛ البته علامه امینی به این اتهام پاسخ داده است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۷۸.</ref> برای اثبات هم‌صحبتی افرادی غیر از [[پیامبران]] با فرشتگان به آیاتی چون [[آیه ۴۲ سوره آل عمران|آیه ۴۲ سوره آل عمران]]، آیات ۷۱–۷۳ [[سوره هود]] و [[آیه ۷ سوره قصص]] استناد کرده‌اند. در این آیات، به سخن‌گفتن فرشتگان با برخی از زنان پاکدامن در امّت‌های پیشین اشاره شده است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۷–۱۴۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۹.</ref>{{منبع بهتر}} | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۲۷ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۵
مُحَدَّثه از القاب حضرت فاطمه(س)، به‌معنای زنی است که فرشتگان با او سخن می‌گویند. این لقب، در روایات، درباره زنان دیگری همچون مریم(س) و ساره نیز به‌کار رفته است. گفته شده فرشتگان در موضوعاتی مانند ابراز تسلیت، اخبار مومنان و آینده با حضرت زهرا(س) سخن گفته‌اند.
امکان سخن گفتن فرشتگان با امامان و حضرت فاطمه(س) از عقاید شیعیان دانسته شده است؛ اگرچه برخی به همین دلیل به شیعیان نسبت می‌دهند که قائل به نبوت امامان هستند. به‌گفته محققان، امکان هم‌صحبتی با ملائکه برای غیرپیامبران، مورد اتفاق شیعیان و اهل‌سنت است؛ هرچند که نسبت به مصادیق آن اختلاف‌نظر دارند.
محدَّثه، لقب کیست؟
لقب محدَّثه برای حضرت زهرا(س) از روایات شیعه برآمده[۱] و یکی از اسامی نُه‌گانه او به شمار می‌رود.[۲] البته مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، برای حضرت مریم(س)، مادر حضرت موسی(ع) و ساره نیز به‌کار رفته است.[۳]
در روایات مربوط به مصحف فاطمه به گونه‌های مختلف به محدَّثه بودن حضرت زهرا(س)، تصریح داشته[۴] و در زیارتنامه حضرت نیز از او با عنوان «الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ» یاد شده است.[۵] برخی محتوای صحبت ملائکه با حضرت فاطمه را در پنج مورد خلاصه کرده‌اند: تسلیت و تعزیت، خبر از پیامبر(ص) و جایگاه وی در بهشت، اخبار حوادث آینده، اخبار فرمانروایان و اخبار مؤمنان و کافران.[۶]
معنای محدثه
مُحَدَّثه، به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود.[۷] به گفته علامه امینی، نویسنده الغدیر اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که پیامبر نیست؛ اما فرشتگان با او سخن می‌گویند.[۸] برخی محدِّثه به معنای سخن‌گوینده را نیز از القاب حضرت فاطمه(س) دانسته‌اند. به این دلیل فاطمه زمانی که رحم مادرش بوده با او سخن گفته است.[۹]
امام صادق(ع):
«از آن جهت حضرت فاطمه(س) را محدَّثه نامیدند که ملائکه از آسمان فرود آمده همان گونه که با حضرت مریم(س) صحبت می‌کردند، با آن حضرت نیز صحبت می‌نمودند و می‌گفتند:ای فاطمه! خداوند تو را برگزیده و پاک و طاهر کرده و بر دیگر زنان برگزیده جهان برتری داده است.ای فاطمه! در پیشگاه پروردگارت خضوع کن، سجده نما و با رکوع کنندگان رکوع بنما». فاطمه(س) با آنان صحبت کرده آنان به او حدیث می‌گفتند. شبی به آنها فرمود: مگر مریم دختر عمران بر دیگر زنان جهان برتری داده نشده است؟ فرشتگان پاسخ دادند: مریم(س) بانوی زنان جهان در عصر خود بود. ولی خداوند تو را بانوی زنان جهان، هم در این زمان و هم در زمان مریم(س)، و بانوی زنان اوّلین و آخرین قرار داده است.»
شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲..
امکان سخن گفتن فرشتگان با غیر انبیا
علامه امینی، اعتقاد به محدَّث‌بودن حضرت زهرا(س) و امامان معصوم(ع) را از عقاید شیعیان دانسته است. به گفته او باور به امکان سخن‌گفتن ملائکه با غیرپیامبران مورد اتفاق و مورد قبول شیعه و سنی است.[۱۰] وی تصریح می‌کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان برخلاف اهل‌سنت، عمر بن خطاب را محدَّث نمی‌دانند.[۱۱]
عبدالله قصیمی، نویسنده سلفی سعودی، در کتاب «الصّراع بینَ الاسلامِ و الوَثَنیّة» به همین جهت، شیعیان را متهم به قبول مقام نبوت برای امامان و حضرت فاطمه(س) کرده است؛ البته علامه امینی به این اتهام پاسخ داده است.[۱۲] برای اثبات هم‌صحبتی افرادی غیر از پیامبران با فرشتگان به آیاتی چون آیه ۴۲ سوره آل عمران، آیات ۷۱–۷۳ سوره هود و آیه ۷ سوره قصص استناد کرده‌اند. در این آیات، به سخن‌گفتن فرشتگان با برخی از زنان پاکدامن در امّت‌های پیشین اشاره شده است.[۱۳]
پانویس
- ↑ شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.
- ↑ شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.
- ↑ مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹.
- ↑ نگاه کنید به الصفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۷۰، ح۳۴؛ مهدوی راد، «مصحف فاطمه»، ص۷۳.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، بی‌تا، ص۳۱۷.
- ↑ رحمان ستایش، «گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)»، ص۲۵–۲۶.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۷–۶۸.
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۶۸–۷۰.
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۷۸.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا فاطمه زهرا(س) شادمانی دل پیامبر(ص)، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۷–۱۴۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۹.
منابع
- رحمان ستایش، محمدکاظم، گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)، حدیث پژوهی، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش.
- رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ترجمه سید حسن افتخارزاده، تهران، دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، ۱۳۸۱ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، الأمالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، نجف، مکتبه الحیدریه، ۱۳۸۶ق.
- صفار قمی، محمد بن حسن بن فروخ، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد، تصحیح و تعلیق: میرزامحسن کوچه باغی تبریزی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
- طبری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، قم، مؤسسه البعثه، ۱۴۱۳ق.
- علامه امینی، عبد الحسین، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه، ۱۴۱۶ق.
- قمی، عباس، مفاتیح الجنان، قم، نشر اسوه، بی‌تا.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- مهدوی راد، محمدعلی، «مصحف فاطمه»، در دانشنامه فاطمی(س)، ج۳، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۳ش.