محدثه (لقب): تفاوت میان نسخه‌ها

این لقب، در روایات، درباره برخی زنان پاکدامن همچون [[حضرت مریم(س)|مریم(س)]] و [[ساره]] که ماجرای همصحبتی ایشان با فرشتگان در قرآن آمده است نیز به کار رفته است..

محدَّث بودن [[امامان شیعه|امامان]] و حضرت زهرا(س) از عقاید شیعیان دانسته شده و برخی با عدم درک درست از این باور، شیعیان را متهم به قبول نبوت برای امامان کرده‌اند.

با توجه به روایات، تسلیت، اخبار آینده و اخبار مؤمنان از جمله مضامین مورد صحبت ملائکه با حضرت زهرا(س) بوده است.

در روایات شیعی، لقب «محدَّثه» (به تشدید و فتح دال) برای [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] بیان شده<ref>شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲؛ طبری، دلائل الامامه، ص۸۱، ح۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۲۰۶، ح۲۳.</ref> و یکی از اسماء نه‌گانه ایشان به حساب آمده است.<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۳۷۶ش‏، ص۵۹۲.</ref> علاوه بر آن، روایات مربوط به [[مصحف فاطمه(س)|مصحف فاطمه]] نیز به گونه‌های مختلف به مسئله محدَّثه بودن حضرت زهرا(س)، تصریح داشته<ref>نگاه کنید به الصفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۲۷۰، ح۳۴؛ مهدوی راد، «مصحف فاطمه»، ص۷۳.</ref> و در [[زیارت‌نامه|زیارتنامه]] حضرت نیز از ایشان با عنوان «الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِیمَةُ» یاد شده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان‏، بی تا، ص۳۱۷.</ref>

مطابق با روایات شیعی، لقب محدَّثه، اختصاصی به حضرت زهرا(س) نداشته و این لقب برای [[حضرت مریم(س)]]، [[مادر حضرت موسی(ع)]] و [[ساره]] نیز به کار رفته است.<ref>مجلسی، ۱۴۰۳ق، بحارالانوار، ج۴۳، ص۷۹؛ رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۵.</ref>

محدَّثه (به تشدید و فتح دال): به معنای کسی است که به او سخن گفته می‌شود<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref> و به گفته [[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، فقیه و مورخ شیعه، اصطلاح محدَّث برای کسی به کار می‌رود که [[پیامبران|پیامبر]] نیست اما [[فرشته|فرشتگان]] با او سخن می‌گویند.<ref>علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، ۱۴۱۶ق‏، ج۵، ص۶۷.</ref>

برخی نیز محدِّثه (به تشدید و کسر دال) که به معنای «سخن گوینده» است را نیز از القاب حضرت زهرا(س) دانسته‌اند. چرا که ایشان با مادرش در عالم رحم سخن گفته است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۲۴۴(پاورقی).</ref>

{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = روای می‌گوید: از [[امام صادق علیه‌السلام|حضرت صادق(ع)]] شنیدم که می‌فرمود: :{{سخ}}

«از آن جهت حضرت فاطمه(س) را محدَّثه نامیدند که ملائکه از آسمان فرود آمده همان گونه که با حضرت مریم(س) صحبت می‌کردند، با آن حضرت نیز صحبت می‌نمودند و می‌گفتند: ای فاطمه! خداوند تو را برگزیده و پاک و طاهر کرده و بر دیگر زنان برگزیده جهان برتری داده است. ای فاطمه! در پیشگاه پروردگارت خضوع کن، سجده نما و با رکوع کنندگان رکوع بنما». فاطمه(س) با آنان صحبت کرده آنان به او حدیث می‌گفتند. شبی به آنها فرمود: مگر مریم دختر عمران بر دیگر زنان جهان برتری داده نشده است؟ فرشتگان پاسخ دادند: مریم(س) بانوی زنان جهان در عصر خود بود. ولی خداوند تو را بانوی زنان جهان، هم در این زمان و هم در زمان مریم(س)، و بانوی زنان اوّلین و آخرین قرار داده است.» | منبع = <small> شیخ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۱، ص۱۸۲..</small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px |رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = وسط}}

برخی با بررسی روایات مربوط به سخن گفتن ملائکه با حضرت زهرا(س)، محتوای صحبت ملائکه را در پنج دسته خلاصه کرده‌اند:

[[عبدالحسین امینی|علامه امینی]]، اعتقاد به محدَّث بودن حضرت زهرا(س) و [[امامان معصوم(ع)]] را از عقاید [[شیعیان]] دانسته و اصل امکان سخن گفتن ملائکه با غیر پیامبران را مورد اتفاق و مورد قبول هر دو گروه شیعه و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] می‌داند.<ref>علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، ۱۴۱۶ق‏، ج۵، ص۶۷–۶۸.</ref> وی تصریح می کند که اختلاف در این مسئله تنها در مصادیق این افراد است که به عنوان نمونه شیعیان بر خلاف [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، [[عمر بن خطاب]] را محدَّث نمی‌دانند.<ref>علامه امینی، الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب‏، ۱۴۱۶ق‏، ج۵، ص۶۸–۷۰.</ref>  

برخی روایات شیعی، در پاسخ به این سؤال که آیا ممکن است کسی غیر از [[پیامبران]] با ملائکه هم صحبت شود؟ به آیاتی از قبیل [[آیه ۴۲ سوره آل عمران]]، آیات ۷۱–۷۳ [[سوره هود]] و [[آیه ۷ سوره قصص]] اشاره کرده‌اند که در این آیات، به سخن گفتن فرشتگان با برخی از زنان پاکدامن در امّت‌های پیشین اشاره شده است.<ref>رحمانی همدانی، فاطمه زهرا علیها السلام شادمانی دل پیامبر، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۷–۱۴۸؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۷۹.</ref>

{{پانوشت}}

{{منابع}}

* رحمان ستایش، محمدکاظم، گفت و گوی ملائکه با حضرت فاطمه(س)، حدیث پژوهی، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش.