شب قدر: تفاوت میان نسخه‌ها

در روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام| امام صادق(ع)]] آمده است که بهترین ماه، [[رمضان]] است و قلب ماه رمضان، شب قدر است.<ref>حویزی، تفسیر نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۹۱۸.</ref> همچنین از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند که شب قدر، سَروَر شب‌هاست.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۰، ص۵۴.</ref> در حدیثی از امام صادق(ع)، شب قدر آغاز سال معرفی شده است<ref>. حرّ العاملی، وسائل الشیعة، چاپ آل البیت، ج۱۰، ص۳۵۳.</ref> که شاید منظور آغاز سال معنوی و عبادی باشد و شاید منظور مشخص شدن مقدرات یک‌ساله انسان باشد.<ref>[https://www.farsnews.ir/news/14020122000866/ شب قدر موهبتی الهی مخصوص مسلمانان/ ویژگی‌های قلب ماه رمضان را بشناسید]، خبرگزاری فارس.</ref> بنابر منابع روایی و [[فقه|فقهی]]، روز قدر نیز همانند شب قدر، گرانقدر و با فضیلت است.<ref>شیخ طوسی، التهذیب، ۱۳۶۵ش، ج۴، ح۱۰۱، ص۳۳۱.</ref> وقوع برخی حوادث همانند [[شب ضربت‌خوردن امام علی(ع)|ضربت‌خوردن امام علی(ع) در شب نوزدهم]] و [[شهادت امام علی(ع)|شهادت او]] در [[شب بیست و یکم رمضان| شب ۲۱ رمضان]]، بر اهمیت این شب‌ها، نزد [[شیعه|شیعیان]] افزوده است و آنان در این شب‌ها در کنار اهتمام به [[اعمال شب قدر|اعمال مستحب]] مخصوص این شب‌ها، برای آن امام نیز [[سوگواری]] می‌کنند.<ref>مجیدی خامنه، «شب‌های قدر در ایران»، ص۱۹.</ref>

===نزول قرآن===

شب بیست و سوم ماه رمضان، به جهت روایتی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] یا [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] به شب جُهَنِی شهرت یافته است. [[زرارة بن اعین|زراره]] از امام نقل کرده است: فردی به نام جهنی (عبدالله بن اُنَیْس انصاری) به [[ حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] گفت منزل من از [[مدینه]] دور است، شبی را به من دستور بده تا به مدینه بیایم. پیامبر(ص) شب بیست و سوّم را به او معرفی کرد.<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۶۰.</ref> پس از این گفت و گو و مشاهده رفتار عبدالله انیس انصاری در شب بیست و سوم، این شب «شب جهنی» نامیده شد و لیلة الجهنی نامی برای شب قدر گردید، <ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۷، ص۳-۵.</ref> به گونه‌ای که اصحاب امامان از زمان شب جهنی می‌پرسیده‌اند.<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۱۵۶؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۶۰.</ref> به گفته [[محمدتقی مجلسی]] به اعتبار روایاتی مانند شب جهنی، شیخ صدوق و بیشتر علمای شیعه شب ۲۳ را شب قدر می‌دانند.<ref>مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۴۰۴ق، ج۶،‌ ص۵۹۹.</ref>

بیشتر [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] به استناد حدیثی نبوی معتقدند شب قدر یکی از ده شب آخر ماه رمضان است.<ref>سیوطی، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ۱۴۲۰ق، ج۸، ص۵۷۱.</ref> به گفته [[سید محمدحسین طباطبائی| علامه طباطبایی]]، معروف میان اهل‌سنت این است که شب قدر، شب [[۲۷ رمضان]] است.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۲۰، ص۳۳۴.</ref> برخی از اهل‌سنت نیز معتقدند شب قدر تنها در زمان زندگی [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] هر ساله تکرار می‌شد؛ اما پس از آن دیگر شب قدری نیست.<ref>قاسمی، تفسیر القاسمی، بی‌تا، ج۱۷، ص۲۱۷.</ref> به گفته برخی دیگر، شب قدر یک شب مشخص در سال نیست و در هر سال شبی نامعلوم است.<ref>ابن المفتاح، شرح الازهار، بی‌تا، ج۱، ص۵۷.</ref> این عده معتقدند شب قدر، در سال [[بعثت]]، در ماه رمضان بوده ولی در سال‌های دیگر ممکن است در ماه‌های دیگر باشد.<ref>ابن المفتاح، شرح الازهار، بی‌تا، ج۱، ص۵۷.</ref> با این حال به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر مجمع البیان]]، عموم علما اتفاق‌نظر دارند که شب قدر در ماه رمضان قرار دارد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۸۶.</ref>

==سیره معصومان==

==احیا شب‌های قدر به مذاکره علمی==

[[شیخ صدوق]] در مجلس ۹۳ از [[الامالی (شیخ صدوق)| کتاب امالی]] پس از بيان نوافل شب‌هاى ماه رمضان و [[نماز شب قدر (صد رکعت)|صد رکعت نماز]] براى هر یک از شب‌هاى بیست و یکم و بیست و سوم، گفته است احیا این دو شب به گفتگوى علمى بهتر است.<ref>شیخ صدوق، الامالی، مؤسسة البعثة، ۱۴۱۷ق، ص۷۴۷</ref> [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری]]، نگارش میزان الحکمه را در شب ۲۳ رمضان به اتمام رسانده<ref>محمدی ری‌شهری، ماه خدا، ۱۳۹۸ش، ج۲، ۸۱۵، پانویس۱.</ref> و گفته است برخی از علمای شیعه نگارش کتاب‌های معروف خود را در شب ۲۳ رمضان به پایان رسانده‌اند؛ [[جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|جواهر الکلام]]، [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] و شرح منظومه ملاهادی سبزواری از این موارد است.<ref>محمدی ری‌شهری، ماه خدا، ۱۳۸۹ش، ج۲، ۸۱۵، پانویس۱.</ref> همچنین [[عبدالله جوادی آملی|آیت‌الله جوادی آملی]] از مراجع تقلید نیز نقل کرده که [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]] در آخرین صفحه جواهر بیان می‌کند که خدا را شکر که در شب ۲۳ماه رمضان این کتاب تمام شد؛ این مسئله به این معنا است که علمای ما در این شب‌ها به دنبال سواد می‌رفتند.{{مدرک}} [[سید محسن امین]] در [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]] از [[سید محمدجواد عاملی|صاحب مفتاح الکرامه]]  نقل کرده که براساس [[اجماع]] علمای [[امامیه]] اشتغال به طلب علم بهترین کار در شب قدر است. <ref>امین، اعیان الشیعه، تحقيق: حسن الامين، ج۴، ص۲۹۰.</ref>