حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=P.motahari  }}

[[پرونده:Osule Kafi.jpg|150px|بندانگشتی|اصول [[کافی]]، محمدبن یعقوب [[کلینی]]، از [[کتب اربعه]] روایی شیعه]]

''' حدیث ''' سخنان نقل شده از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و دیگر [[معصومین(ع)]] است. حدیث در کنار [[قرآن]]، در طی پانزده قرن تاریخ [[اسلام]]، نقشی محوری در فهم [[مسلمانان]] از دین و شریعت داشته است.

==تعریف حدیث==

حدیث به سخنی گفته می‌شود که گفتار، رفتار یا تقریر پیامبر(ص) و به‌اعتقاد شیعیان، امامان را حکایت می‌کند.<ref>مدیر شانه‌چی، علم‌الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۲۰.</ref> برپایه نوشته‌های عالمان مسلمان، به حدیثْ «خبر»،<ref>مهدوی‌راد، «تدوین حدیث (۱)»، ص۳۹-۴۰؛ مدیر شانه‌چی، علم‌الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۲۰؛</ref> «روایت»<ref>مدیر شانه‌چی، علم‌الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۲۰؛ عارف، تاریخ عمومی حدیث، ۱۳۷۷ش، ص۲۸.</ref> و «اثر»<ref>مهدوی‌راد، «تدوین حدیث (۱)»، ص۴۳، ۴۴.</ref> هم گفته می‌شود.

==اهمیت حدیث نزد مسلمانان==

==نوشتن حدیث==

{{اصلی|کتابت حدیث}}

به‌گفته پژوهشگران، نوشتن روایت‌های [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)]] عامل مهم حفظ روایات اسلامی بوده است.<ref>معارف، «بررسی سیر تاریخی کتابت حدیث در شیعه»، ص۷۴.</ref> نورالدین عِتْر، حدیث‌دان اهل‌تسنن، نوشته است کتابت حدیث اصلی‌ترین وسیله برای حفظ [[حدیث]] و انتقال آن به نسل‌های آینده بوده است.<ref>عتر، منهج النقد فی علوم الحدیث، ۱۴۱۸ق، ص۳۹-۴۰.</ref> طبق گفته [[سید محسن امین]]، مؤلف کتاب [[اعیان الشیعة (کتاب)|اَعیان‌الشّیعه]]، شیعیان از زمان [[امام علی علیه‌السلام|امام علی‌(ع)]] تا دوره [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام عسکری‌(ع)]] ۶۶۰۰ کتاب حدیثی تألیف کردند.<ref>امین، أعیان الشیعه، ۱۴۰۳، ج۱، ص۱۴۰.</ref>

==منع نوشتن حدیث==

{{اصلی|منع حدیث}}

منع از نوشتن حدیث به جلوگیری از نوشتن و نقل [[حدیث|احادیث]] پیامبر گفته می‌شود. این کار از دوره خلافت دو خلیفه اول آغاز شد<ref>متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۱ق،‌ ج۱۰،‌ ص۲۸۵؛ طبری، تاريخ‏ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۲۰۴.</ref> و تا صد سال ادامه یافت تا این‌که [[عمر بن عبدالعزیز]] هشتمین خلیفه اموی در نامه‌ای به [[ابوبکر بن حزم|ابوبکر بن حَزم]] حاکم مدینه، از او خواست احادیث پیامبر را بنویسد؛ زیرا بیم آن هست که علم و اهل آن از میان برود.<ref>بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۳۳.</ref>

به‌باور [[شیعیان]] منع کتابت حدیث موجب [[جعل حدیث]]،<ref>حسینی، «پیامدهای منع نقل حدیث»، ص۶۲.</ref> نابودی نخستین متون حدیثی،<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۷۸ش، ج١، ص۹۱؛ متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۱ق،‌ ج۱۰،‌ ص۲۸۵.</ref> پیدایش مذاهب مختلف<ref>حسینی، «پیامدهای منع نقل حدیث»، ص۶۸.</ref> و تغییر [[سنت|سنت پیامبر اسلام]]<ref>حسینی، «پیامدهای منع نقل حدیث»، ص۶۷.</ref> شده است.

==تاریخ تدوین حدیث ==

به‌گفته مجید معارف، در کتاب تاریخ  عمومی حدیث، حدیث شیعه فرازونشیب‌های بسیاری را پشت‌سر گذاشته است. او این این تحولات را به دو دوره متقدمان و متأخران تقسیم کرده است: دوره متقدمان پنج قرن نخست قمری را شامل می‌شود. در این دوره، احادیث شیعه را امامان صادر کرند و اصحابشان نوشتند و دانشمندان بعدی، دسته‌بندی کردند تا این‌که «محدثان سه‌گانه اول»، یعنی کلینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی آن‌ها در کتب اَربعه جای دادند.<ref>معارف، تاریخ عمومی حدیث، ۱۳۷۷ش، ص۲۰۲.</ref>

می‌گویند در زمان [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]]، جعل حدیث گسترش یافت.<ref>رفیعی، درسنامه وضع حدیث، ۱۳۸۴ش، ص۶۰.</ref> [[ابن ابی‌الحدید|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]] شارح [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] در قرن هفتم، نوشته است معاویه از راویانی که در فضیلت [[عثمان بن عفان|عثمان]] و دیگر [[صحابه]] و عیب‌جویی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] حدیث جعل می‌کردند، حمایت می‌کرد.<ref>نگاه کنید به ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۵.</ref>

==منابع و جوامع حدیثی مهم==

{{اصلی|جامع حدیثی}}