سوره: تفاوت میان نسخه‌ها

بیشتر محققان بر این باورند که ترتیب سوره‌های قرآن در مصحف، به دستور رسول خدا انجام نشده و صحابه آن را به این صورت تنظیم کرده‌اند.<ref>فقهی‌زاده، پژوهشی در نظم قرآن، ۱۳۷۴ش، ص۷۲.</ref> از ادله‌ای که در تأیید این دیدگاه بیان شده، اختلاف مصحف صحابه در ترتیب سوره‌ها است؛ چنان‌که مصحف امام علی(ع) نیز بر اساس ترتیب نزول، تنظیم شده بود.<ref>رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۹ش، ص۵۹۸.</ref> نسخه امروزی قرآن کریم که در میان مسلمانان وجود دارد، نسخه‌ای است که به دستور [[عثمان|عثمان بن عفان]] خلیفه سوم جمع‌آوری شد<ref>فقهی‌زاده، پژوهشی در نظم قرآن، ۱۳۷۴ش، ص۷۳.</ref> و مورد تأیید [[امام‌علی (ع)]] و سایر [[ائمه(ع)]] قرار گرفت.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۱۲ق، ج ۱، ص۳۴۱-۳۴۲.</ref> درباره توقیفی بودن یا اجتهادی بودن ترتیب و توالی سوره‌های آن، نظریه واحدی وجود ندارد؛ برخی قرآن پژوهان از جمله سیوطی می‌گویند: ترتیب کنونی سوره‌های قرآن توقیفی بوده و این امر به دستور [[رسول خدا(ص)]] و رهنمود [[وحی]] سامان یافته است.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۹۷.</ref> برخی ترتیب سوره‌ها را اجتهادی دانسته و آن را به عهده سامان دهندگان [[مصحف عثمانی]] گذاشته‌اند. نظریه سوم؛ بر آنست که ترتیب سوره‌های قرآن کریم، آمیزه‌ای از توقیف و اجتهاد است؛ بدین معنی که ترتیب بعضی از سوره‌ها به دستور [[رسول خدا(ص)]] و ترتیب برخی دیگر با اجتهاد و نظر [[صحابه]]‌ای که از سوی [[عثمان]] مسئولیت [[کتابت قرآن|جمع و تدوین قرآن]] را بر عهده داشتند، انجام گرفته است.<ref>زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، ۱۴۰۸ق، ج ۱، ص۳۲۴؛ رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۹ش، ص۵۹۷؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۱۲ق، ج ۱، ص۲۸۰.</ref>