Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۷۰
ویرایش
سوره اخلاص: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←تشبیه امام علی به سوره اخلاص
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (added Category:حرزهای قرآنی using HotCat) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
[[پرونده:سوره توحید، معرق.jpg|250px|بندانگشتی|کاشی معرق به [[خط ثلث]] از سوره اخلاص در [[حرم حضرت معصومه(س)]]]] | [[پرونده:سوره توحید، معرق.jpg|250px|بندانگشتی|کاشی معرق به [[خط ثلث]] از سوره اخلاص در [[حرم حضرت معصومه(س)]]]] | ||
=== نامگذاری === | ===نامگذاری=== | ||
این [[سوره]] به سوره '''اخلاص''' و '''توحید''' و بیست نام دیگر مشهور است که بیشتر از اوصاف یا فضائل آن برگرفته شده است؛<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> به عنوان مثال صمد، نجات، معرفت، اساس، تجرید، تفرید، برائت و مُقَشْقِشَه از دیگر نام‌های آن است.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> درباره دلیل نامگذاری این سوره گفته شده از آنجا که [[خدا|خداوند]] را به یگانگی وصف می‌کند، [[توحید]] نام گرفته<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> و به این دلیل که توجه به محتوای آن، انسان را از [[شرک]] خالص می‌کند و به دنبال آن انسان از آتش [[جهنم|دوزخ]] خلاصی می‌یابد، آن را اخلاص نامیده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> همچنین در روایات و منابع قدیمی آن را به مناسبت آیه اول، سوره «قل هو الله احد» خوانده‌اند.<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> | این [[سوره]] به سوره '''اخلاص''' و '''توحید''' و بیست نام دیگر مشهور است که بیشتر از اوصاف یا فضائل آن برگرفته شده است؛<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> به عنوان مثال صمد، نجات، معرفت، اساس، تجرید، تفرید، برائت و مُقَشْقِشَه از دیگر نام‌های آن است.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> درباره دلیل نامگذاری این سوره گفته شده از آنجا که [[خدا|خداوند]] را به یگانگی وصف می‌کند، [[توحید]] نام گرفته<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> و به این دلیل که توجه به محتوای آن، انسان را از [[شرک]] خالص می‌کند و به دنبال آن انسان از آتش [[جهنم|دوزخ]] خلاصی می‌یابد، آن را اخلاص نامیده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> همچنین در روایات و منابع قدیمی آن را به مناسبت آیه اول، سوره «قل هو الله احد» خوانده‌اند.<ref>دشتی، «اخلاص (سوره)»، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> | ||
=== محل و ترتیب نزول === | ===محل و ترتیب نزول=== | ||
[[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] سوره اخلاص را از [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی]] می‌داند و می‌نویسد همچنین گفته شده مدنی است.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، جلد۱۰، ص۴۷۹.</ref> سیوطی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز بر این باور است که سوره اخلاص دو بار نازل شده است: یک بار در [[مکه]] و یک بار در [[مدینه]]؛<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> اما [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] می‌نویسد بنابر وقایعی که درباره [[اسباب نزول|سبب نزول]] سوره اخلاص ذکر شده، به نظر می‌رسد مکی بودن آن صحیح‌تر باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> سوره اخلاص در [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]] بیست و دومین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در چینش کنونی [[مصحف|مُصحَف]]، صد و دوازدهمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام [[قرآن]] جای دارد. | [[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] سوره اخلاص را از [[سوره‌های مکی و مدنی|سوره‌های مکی]] می‌داند و می‌نویسد همچنین گفته شده مدنی است.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، جلد۱۰، ص۴۷۹.</ref> سیوطی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز بر این باور است که سوره اخلاص دو بار نازل شده است: یک بار در [[مکه]] و یک بار در [[مدینه]]؛<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> اما [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] می‌نویسد بنابر وقایعی که درباره [[اسباب نزول|سبب نزول]] سوره اخلاص ذکر شده، به نظر می‌رسد مکی بودن آن صحیح‌تر باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> سوره اخلاص در [[فهرست ترتیبی سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]] بیست و دومین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در چینش کنونی [[مصحف|مُصحَف]]، صد و دوازدهمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام [[قرآن]] جای دارد. | ||
=== تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها === | ===تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها=== | ||
سوره اخلاص ۴ آیه، ۱۵ کلمه و ۴۷ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مُفصِّلات]] (دارای آیات کوتاه) است. سوره اخلاص و سه سوره [[سوره کافرون|کافرون]]، [[سوره ناس|ناس]] و [[سوره فلق|فلق]] را که همه با «قُل» شروع می‌شوند، [[چهار قل]] گویند.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> سوره اخلاص را جزو سوره‌های [[جمعی النزول]] دانسته‌اند، یعنی سوره‌هایی که تمام آیاتشان یک‌باره نازل شده است.<ref> سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۵.</ref> | سوره اخلاص ۴ آیه، ۱۵ کلمه و ۴۷ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مُفصِّلات]] (دارای آیات کوتاه) است. سوره اخلاص و سه سوره [[سوره کافرون|کافرون]]، [[سوره ناس|ناس]] و [[سوره فلق|فلق]] را که همه با «قُل» شروع می‌شوند، [[چهار قل]] گویند.<ref>خرمشاهی، «سوره اخلاص»، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱.</ref> سوره اخلاص را جزو سوره‌های [[جمعی النزول]] دانسته‌اند، یعنی سوره‌هایی که تمام آیاتشان یک‌باره نازل شده است.<ref> سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۵.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==تشبیه امام علی به سوره اخلاص== | ==تشبیه امام علی به سوره اخلاص== | ||
در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] به سوره اخلاص تشبیه شده است. در این روایت آمده است مَثَل علی ابن ابی‌طالب در بین مردم، مَثَل «قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» در قرآن است. همچنان که هر کس سه مرتبه سوره اخلاص را بخواند، گویا تمام قرآن را خوانده است، آنگاه پیامبر افزود: ای علی هر کس تو را با زبان دوست بدارد یک سوم اسلام را دوست داشته و هر کس با زبان و دل دوست بدارد دو سوم اسلام را دوست داشته و هر کس تو را زبان و دل و دست ( | در روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] به سوره اخلاص تشبیه شده است. در این روایت آمده است مَثَل علی ابن ابی‌طالب در بین مردم، مَثَل «قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» در قرآن است. همچنان که هر کس سه مرتبه سوره اخلاص را بخواند، گویا تمام قرآن را خوانده است، آنگاه پیامبر افزود: ای علی هر کس تو را با زبان دوست بدارد یک سوم اسلام را دوست داشته و هر کس با زبان و دل دوست بدارد دو سوم اسلام را دوست داشته و هر کس تو را با زبان و دل و دست (در عمل) دوست بدارد تمام اسلام را دوست داشته است. پیامبر(ص) در آخر می‌فرماید [[سوگند]] به کسی که مرا به [[نبوت|رسالت]] برانگیخته، اگر اهل زمین، همانند اهل آسمان، علی را دوست داشته باشند، خداوند کسی از آنان را به آتش عذاب نمی‌کند.<ref>علامه حلی، کشف الیقین، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۸.</ref> قُندوزی عالم [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] این روایت را در [[ینابیع المودة لذوی القربی (کتاب)|ینابیع المودة]] نقل کرده است.<ref>قندوزی، ینابیع المودة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۷۶.</ref> در دیگر منابع اهل سنت نیز روایاتی با همین مضمون وجود دارد که منزلت امیرالمؤمنین علی(ع) را همچون منزلت سوره اخلاص معرفی می‌کنند.<ref>ر.ک: ابن‌شاهین بغدادی، جزء من حدیث ابن شاهین، ص۳۴۰-۳۴۱؛ ابن‌مغازلی، مناقب أمیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، ۱۴۲۴ق، ص۱۰۸.</ref> | ||
[[ابن‌سینا|ابن سینا]] با بهره‌گیری از همین روایت، این رباعی مشهور را سروده است: | [[ابن‌سینا|ابن سینا]] با بهره‌گیری از همین روایت، این رباعی مشهور را سروده است: | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
}} | }} | ||
== تک‌نگاری‌ها == | ==تک‌نگاری‌ها== | ||
این سوره علاوه بر اینکه در تفسیرهای شامل کل قرآن، تفسیر شده است تفسیرهای مستقلی نیز دارد از جمله: | این سوره علاوه بر اینکه در تفسیرهای شامل کل قرآن، تفسیر شده است تفسیرهای مستقلی نیز دارد از جمله: | ||
# تفسیر سوره اخلاص[نسخه خطی]، اثر [[محمد بن اسعد صدیقی دوانی]].<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1745221 سازمان اسناد و کتابخانه ملی]</ref> | #تفسیر سوره اخلاص[نسخه خطی]، اثر [[محمد بن اسعد صدیقی دوانی]].<ref>[http://opac.nlai.ir/opac-prod/bibliographic/1745221 سازمان اسناد و کتابخانه ملی]</ref> | ||
# تفسیر سوره اخلاص، اثر [[امام موسی صدر]]، ترجمه: مهدی فرخیان، ناشر: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، ۱۳۸۸ش.<ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87/tabid/108/ArticleId/4845/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5-(%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9---%D8%AC%D9%84%D8%AF%DB%B2).aspx موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر]</ref> | #تفسیر سوره اخلاص، اثر [[امام موسی صدر]]، ترجمه: مهدی فرخیان، ناشر: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، ۱۳۸۸ش.<ref>[http://www.imam-sadr.com/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87/tabid/108/ArticleId/4845/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5-(%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9---%D8%AC%D9%84%D8%AF%DB%B2).aspx موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر]</ref> | ||
== متن و ترجمه == | ==متن و ترجمه== | ||
{{سوره ۱۱۲ با ترجمه|شماره=۱۱۲}} | {{سوره ۱۱۲ با ترجمه|شماره=۱۱۲}} | ||
{{سوره‌های قرآن|112|[[سوره مسد]]|[[سوره فلق]]}} | {{سوره‌های قرآن|112|[[سوره مسد]]|[[سوره فلق]]}} | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش. | * قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش. | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://tanzil.ir/#112:1 قرائت سوره اخلاص] | *[http://tanzil.ir/#112:1 قرائت سوره اخلاص] | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/228673/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/228673/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | ||
{{سوره‌های مفصلات}} | {{سوره‌های مفصلات}} | ||