فرار از جنگ: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فرار از جنگ''' [[گناهان کبیره|گناه کبیره‌ای]] است که در [[فقه]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۱، ص۲۹۵.</ref> و [[اخلاق|علم اخلاق]]<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۷؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۶۲.</ref> با عنوان «الفَرارُ من الزَّحْفِ« (گریختن از برخورد با دشمن در جنگ)،<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ذیل واژه «زحف».</ref> شناخته می‌شود. دلیل قرآنی بر حرام بودن<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۹.</ref> فرار از جنگ در صورت رویارویی مستقیم با دشمن در میدان نبرد، در [[آیه ۱۶ سوره انفال|آیه ۱۶ سوره انفال]]{{یاد|وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَىٰ فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ؛ و هر که در روز جنگ به آنها پشت نماید و فرار کند به طرف غضب و خشم خدا روی آورده و جایگاهش دوزخ که بدترین منزل است خواهد بود مگر آنکه از میمنه به میسره و یا از قلب به جناح برای مصالح جنگی رود یا از فرقه‌ای به یاری فرقه‌ای دیگر شتابد.}} آمده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۳، ص۳۱۲.</ref> در برخی از روایات آمده است که زشتی گناه فرار از جنگ، حتی با پرداخت کفاره، قابل جبران نیست.<ref>سید رضی، المجازات النبویة، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۳۶۵.</ref> به باور [[مجتهد|فقها]] زمانی‌که [[امامان شیعه|امام(ع)]] به یک عده خاصی دستور شرکت در جنگ دهد<ref>برای نمونه نگاه کنید به: علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۹.</ref> یا اگر یک رزمنده در مقابل یک یا دو نفر قرار گیرد (یعنی شمار دشمنان کمتر یا دو برابر [[مسلمان|مسلمانان]] باشند)،<ref>شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۸۲.</ref> حق ندارد فرار کند و در صورت فرار، گناهکار است،<ref>شیخ طوسی، النهایة، ۱۴۰۰ق، ص۲۹۴.</ref> حتی اگر ظن به کشته شدنش داشته باشد،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۱، ص۶۱.</ref> البته [[علامه حلی]]، [[مجتهد|فقیه]] و [[کلام اسلامی|متکلم]] [[شیعه]] در [[قرن هشتم قمری]]، با استدلال به [[آیه تهلکه|آیه ۱۹۵ سوره بقره]]، در صورت ظن به کشته شدن، فرار را جایز دانسته است.<ref>علامه حلی، مختلف الشیعة، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۹۰.</ref> گفته شده است حرمت فرار از جنگ شامل هر دو صورت اختیار و اضطرار (نظیر بیماری) است.<ref>طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۵۰۱.</ref> به باور [[شیخ طوسی]] (درگذشت: ۴۶۰ق)، حتی طلبکار یا پدر و مادر، نمی‌توانند رزمنده‌‌ای که در صحنه نبرد حاضر است بازگردانند.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۶.</ref> فرار و عقب‌نشینی در صورت تغییر تاکتیک یا به قصد ملحق شدن به گروه دیگر جهت حمله مجدد جایز دانسته شده است.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۲۳.</ref>

نویسنده مقاله «حکم فرار نظامیان از جهاد در راهبرد دفاعی اسلام»، با درنظر‌گرفتن رفتار [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]]، به این نتیجه می‌رسد اگر در [[جهاد دفاعی]]، شرایط به گونه‌ای باشد که ظن کشته شدن نظامیان موجب به خطر افتادن [[حفظ بیضه اسلام|کیان اسلام]] و مسلمین باشد، فرار واجب است.<ref>قاسمی مقدم، «حکم فرار نظامیان از جهاد در راهبرد دفاعی اسلام»، ص۴۸.</ref>