دعا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
فلاسفه در باب نسبت دعا با [[قضا و قدر]]، معتقدند که دعا یکی از اسباب تحقق امور در قلمرو قضا و قدر است. بنابراین دعا به مثابه عاملی بیرونی و خارج از اسباب نظام اسباب و علل نیست. به نظر ابن سینا، همانطور که خداوند دارو را سبب درمان قرار داده، دعا را هم از اسباب تحقق امور تعیین کرده است.<ref>رکـ: ابن سینا، التعلیقات، ۱۴۰۴ق، ص۴۸؛ صدرالدین شیرازی، حکمت متعالیه، ۱۹۸۱م، سفر۳، ج۱، ص۴۰۳-۴۰۴.</ref> | فلاسفه در باب نسبت دعا با [[قضا و قدر]]، معتقدند که دعا یکی از اسباب تحقق امور در قلمرو قضا و قدر است. بنابراین دعا به مثابه عاملی بیرونی و خارج از اسباب نظام اسباب و علل نیست. به نظر ابن سینا، همانطور که خداوند دارو را سبب درمان قرار داده، دعا را هم از اسباب تحقق امور تعیین کرده است.<ref>رکـ: ابن سینا، التعلیقات، ۱۴۰۴ق، ص۴۸؛ صدرالدین شیرازی، حکمت متعالیه، ۱۹۸۱م، سفر۳، ج۱، ص۴۰۳-۴۰۴.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
اهمیت دعا در نظر برخی از فلاسفه به اندازه‌ای است که در مواردی به شرح و تحشیه (حاشیه نگاری) شماری از ادعیه | اهمیت دعا در نظر برخی از فلاسفه به اندازه‌ای است که در مواردی به شرح و تحشیه (حاشیه نگاری) شماری از ادعیه معصومین(ع) پرداخته‌اند همچون حواشی [[صحیفه سجادیه|صحیفه سجادیه]] از [[شیخ بهائی|شیخ بهائی]] و [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]، و شروح [[ملا هادی سبزواری]] بر دعای [[دعای جوشن کبیر|جوشن کبیر]] و [[دعای صباح|صباح]]؛ و گاه خود با استفاده از واژگان و مصطلحات فلسفی ادعیه‌ای را انشا کرده‌اند، همانند دعای عظیم [[فارابی]]<ref>فارابی، دعای عظیم، ص۸۹-۹۱.</ref>{{یاد| فرازهایی از دعای فارابی چنین است :پروردگارا! ای هستی بایسته و ای سبب پیدایش هرگونه سبب! ای قدیم زوال ناپذیر! تو را می خوانم که مرا از لغزش باز داری و از ارزوها به من آن را ارزانی داری که در کردارم همان را می پسندی. | ||
پروردگارا! از فضایل نصیبم گردان و به امور زندگی ام پایانی نیک ده. | پروردگارا! از فضایل نصیبم گردان و به امور زندگی ام پایانی نیک ده. | ||
ای خدای مشرق ها و مغرب ها! در مقاصد کامیابم کن. https://bonyadedoa.com/tpl/rtl/png.png}} و خطبة التمجید ابن سینا.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ۱۹۷۵م، ج۷، ص۲۰۲.</ref>{{یاد|شروع خطبه چنین است: سبحان الملك الجبار الواحد القهار سبحان الله و الحمد لله و لا إله الا الله و الله أكبر لا يدركه الابصار و لا تمثله الأفكار... آقابزرگ طهرانی می‌گوید این خطبه را حکیم عارف عمر خیام شرح کرده است که نسخه ای از آن را در رساله‌ای خطی که ۵۷ رساله در آن بوده دیده است.}} | ای خدای مشرق ها و مغرب ها! در مقاصد کامیابم کن. https://bonyadedoa.com/tpl/rtl/png.png}} و خطبة التمجید ابن سینا.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ۱۹۷۵م، ج۷، ص۲۰۲.</ref>{{یاد|شروع خطبه چنین است: سبحان الملك الجبار الواحد القهار سبحان الله و الحمد لله و لا إله الا الله و الله أكبر لا يدركه الابصار و لا تمثله الأفكار... آقابزرگ طهرانی می‌گوید این خطبه را حکیم عارف عمر خیام شرح کرده است که نسخه ای از آن را در رساله‌ای خطی که ۵۷ رساله در آن بوده دیده است.}} | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
#دعای زاهدان که به کردار است. | #دعای زاهدان که به کردار است. | ||
#دعای عارفان که به احوال است.<ref>قشیری، الرساله، ۱۳۷۴ش، ص۳۸۵.</ref> | #دعای عارفان که به احوال است.<ref>قشیری، الرساله، ۱۳۷۴ش، ص۳۸۵.</ref> | ||
[[ابن‌عربی]] در باب مفهوم و سازوکار اجابت دعا معتقد است که اجابت دعا و درخواست بندگان در واقع نوعی منت نهادن خداوند در حق ایشان است و چون نزدیکی خدا به بندگان از قبیل نزدیکی انسان به خودش است، هیچ فاصله زمانی میان دعا و اجابت آن وجود ندارد<ref>ابن عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۲۵۵، ۱۷۷؛ صدرالدین قونوی، ۱۳۷۴ش، ص۸۰.</ref> و چون بر اساس آیه ۱۸۶ [[سوره بقره]]، خداود اجابت دعای بندگان را تضمین کرده است، بندگان بهتر است در عرضه نوع خواست خود احتیاط و مراقبت کنند و ترجیحاً آن را معین نکنند و اگر معین کردند آن چیزی را بخواهند که خیر و سلامت در آن است.<ref>ابن عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۱۷۷؛ صدرالدین قونیوی، ۱۳۷۴ش، ص۸۰.</ref> | [[ابن‌عربی|ابن عربی]] در باب مفهوم و سازوکار اجابت دعا معتقد است که اجابت دعا و درخواست بندگان در واقع نوعی منت نهادن خداوند در حق ایشان است و چون نزدیکی خدا به بندگان از قبیل نزدیکی انسان به خودش است، هیچ فاصله زمانی میان دعا و اجابت آن وجود ندارد<ref>ابن عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۲۵۵، ۱۷۷؛ صدرالدین قونوی، ۱۳۷۴ش، ص۸۰.</ref> و چون بر اساس آیه ۱۸۶ [[سوره بقره]]، خداود اجابت دعای بندگان را تضمین کرده است، بندگان بهتر است در عرضه نوع خواست خود احتیاط و مراقبت کنند و ترجیحاً آن را معین نکنند و اگر معین کردند آن چیزی را بخواهند که خیر و سلامت در آن است.<ref>ابن عربی، الفتوحات المکیة، بیروت، ج۴، ص۱۷۷؛ صدرالدین قونیوی، ۱۳۷۴ش، ص۸۰.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
دعا نزد صوفیه مجموعاً دارای شش عنصر است: | دعا نزد صوفیه مجموعاً دارای شش عنصر است: | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
#شناختن مدعوّ(خوانده شده= خدا) و دریافت صحیح و با علم و بصیرت داعی از مدعو.<ref>صدرالدین قونوی، ۱۳۸۱ش، صص۲۸۰-۲۸۱.</ref> | #شناختن مدعوّ(خوانده شده= خدا) و دریافت صحیح و با علم و بصیرت داعی از مدعو.<ref>صدرالدین قونوی، ۱۳۸۱ش، صص۲۸۰-۲۸۱.</ref> | ||
#دل شکسته بودن و از اندوه و اضطرار دعا کردن.<ref>قشیری، الرساله، ۱۳۷۴ش، ص۳۸۵؛ مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۵، بیت۴۹۳.</ref> | #دل شکسته بودن و از اندوه و اضطرار دعا کردن.<ref>قشیری، الرساله، ۱۳۷۴ش، ص۳۸۵؛ مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۵، بیت۴۹۳.</ref> | ||
دعاهای برخی از بزرگان صوفیه نظیر [[حسن بصری]]، [[حلاج]]، [[بایزید بسطامی]]، [[جنید بغدادی|جُنید بغدادی]]، ذوالنون مصری و ابن عطاءالله اسکندری چنان درخور توجه و اهمیت تلقی شده که بخشی از کتاب‌های اصلی تصوف به ذکر آنها اختصاص یافته است.<ref>ابونصر سراج، کتاب اللمع، ۱۹۱۴م، صص۲۵۷-۲۶۳؛ ابن عطاء الله اسکندری، الحکم العطائیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۵-۲۱۳.</ref> | دعاهای برخی از بزرگان صوفیه نظیر [[حسن بصری]]، [[حسین بن منصور حلاج|حلاج]]، [[بایزید بسطامی]]، [[جنید بغدادی|جُنید بغدادی]]، ذوالنون مصری و ابن عطاءالله اسکندری چنان درخور توجه و اهمیت تلقی شده که بخشی از کتاب‌های اصلی تصوف به ذکر آنها اختصاص یافته است.<ref>ابونصر سراج، کتاب اللمع، ۱۹۱۴م، صص۲۵۷-۲۶۳؛ ابن عطاء الله اسکندری، الحکم العطائیه، ۱۴۱۷ق، ص۱۹۵-۲۱۳.</ref> | ||
==دعاهای قرآنی== | ==دعاهای قرآنی== | ||
خداوند در قرآن دعاهایی از زبان [[پیامبران]]، بندگان صالح و [[فرشته|فرشتگان]] نقل کرده است. دعاهای افرادی مانند [[آدم( | خداوند در قرآن دعاهایی از زبان [[پیامبران]]، بندگان صالح و [[فرشته|فرشتگان]] نقل کرده است. دعاهای افرادی مانند [[آدم (پیامبر)|آدم]]،<ref>سوره اعراف، آیه ۲۳.</ref> [[نوح (پیامبر)|نوح]]،<ref>سوره مومنون، آیه ۲۶.</ref> [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]]،<ref>سوره ابراهیم، آیات۳۷-۴۱.</ref> [[لوط (پیامبر)|لوط]]،<ref>سوره عنکبوت، آیه ۳۰.</ref> [[یوسف (پیامبر)|یوسف]]،<ref>سوره یوسف، آیه ۱۰۱.</ref> [[موسی (پیامبر)|موسی]]،<ref>سوره یونس، آیه۸۸.</ref> [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان]]،<ref>سوره نمل، آیه ۱۹.</ref> [[زکریا (پیامبر)|زکریا]]،<ref>سوره آل عمران، آیه ۳۸.</ref> [[عیسی (پیامبر)|عیسی]]<ref>سوره مائده، آیه ۱۱۴.</ref> علیهم السلام، مادر حضرت مریم،<ref>سوره آل عمران، آیه۳۵-۳۶.</ref> [[اصحاب کهف]]،<ref>سوره کهف، آیه۱۰.</ref> [[ساحران فرعون]]،<ref>سوره طه، آیه ۷۳.</ref> [[حواریون|حواریون عیسی]]<ref>سوره آل عمران، آیه۵۳.</ref> از جمله این دعاها است. | ||
دعاهای قرآنی طیف وسیعی از درخواست‌های دنیوی و اخروی را در بر می‌گیرد مانند: طلب عفو، غفران و رحمت الهی برای خود، والدین و مؤمنان؛ طلب پوشاندن گناهان؛ مؤاخذه نکردن بر نسیان و خطا؛ استواری در [[ایمان]] و هدایت؛ صبر و ثبات قدم؛ پیروزی بر کافران. | دعاهای قرآنی طیف وسیعی از درخواست‌های دنیوی و اخروی را در بر می‌گیرد مانند: طلب عفو، غفران و رحمت الهی برای خود، والدین و مؤمنان؛ طلب پوشاندن گناهان؛ مؤاخذه نکردن بر نسیان و خطا؛ استواری در [[ایمان]] و هدایت؛ صبر و ثبات قدم؛ پیروزی بر کافران. | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۴۰: | ||
دعاهای قرآنی، مستند مفسران در مباحث [[کلام اسلامی|کلامی]] نیز قرار گرفته است. بحث برانگیزترین آیات، تقیید استجابت دعای تلویحی حضرت ابراهیم برای نایل شدن ذریه‌اش به مقام [[امامت]]، با قول {{متن قرآن|... قَالَ إِنِّی جَاعِلُک لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِن ذُرِّیتِی ۖ قَالَ لَا ینَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ ﴿۱۲۴﴾|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=۱۲۴}} است. | دعاهای قرآنی، مستند مفسران در مباحث [[کلام اسلامی|کلامی]] نیز قرار گرفته است. بحث برانگیزترین آیات، تقیید استجابت دعای تلویحی حضرت ابراهیم برای نایل شدن ذریه‌اش به مقام [[امامت]]، با قول {{متن قرآن|... قَالَ إِنِّی جَاعِلُک لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِن ذُرِّیتِی ۖ قَالَ لَا ینَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ ﴿۱۲۴﴾|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=۱۲۴}} است. | ||
<br /> | <br /> | ||
بیشتر مفسران اهل سنت این [[آیه]] را دلیل بطلان امامت [[فاسق]] و واجب نبودن اطاعت و نافذ نبودن فرمان‌های او دانسته و لزوم | بیشتر مفسران اهل سنت این [[آیه]] را دلیل بطلان امامت [[فاسق]] و واجب نبودن اطاعت و نافذ نبودن فرمان‌های او دانسته و لزوم عدالت و صلاح در شرایط قاضی، شاهد و [[امام جماعت]] به این آیه مستند کرده‌اند. آنان این آیه را دلیل بر [[عصمت پیامبران]] نیز دانسته‌اند.<ref> زمخشری، الکشاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۸۴؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۳۵-۳۹.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
مفسران شیعه این آیه را از دلایل [[عصمت امامان|عصمت امام]] و ابطال امامت ظالمان تا [[روز قیامت]] دانسته و همچنین در اثبات تفاوت شأن [[نبوت]] با امامت به آن استدلال کرده‌اند.<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۴۴۹؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۷۹-۳۸۰.</ref> [[علامه طباطبایی]] از انضمام این آیه به آیات دیگر، مهم‌ترین مسائل امامت را نتیجه می‌گیرد: یعنی منصوب بودن امام به جعل الهی، وجوب عصمت امام، خالی نبودن زمین از امام حق تا زمانی که انسانی در روی زمین باشد، وجوب مؤید بودن امام از سوی خدا، پنهان نبودن اعمال بندگان از امام، و وجوب آگاهی امام از هر آنچه انسان‌ها در امر دنیا و [[آخرت]] بدان نیاز دارند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۵.</ref> | مفسران شیعه این آیه را از دلایل [[عصمت امامان|عصمت امام]] و ابطال امامت ظالمان تا [[قیامت|روز قیامت]] دانسته و همچنین در اثبات تفاوت شأن [[نبوت]] با امامت به آن استدلال کرده‌اند.<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۴۴۹؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۷۹-۳۸۰.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] از انضمام این آیه به آیات دیگر، مهم‌ترین مسائل امامت را نتیجه می‌گیرد: یعنی منصوب بودن امام به جعل الهی، وجوب عصمت امام، خالی نبودن زمین از امام حق تا زمانی که انسانی در روی زمین باشد، وجوب مؤید بودن امام از سوی خدا، پنهان نبودن اعمال بندگان از امام، و وجوب آگاهی امام از هر آنچه انسان‌ها در امر دنیا و [[آخرت]] بدان نیاز دارند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۵.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
برخی از مفسران دستور خداوند به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] مبنی بر [[استغفار]] برای [[ایمان|مؤمنان]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۵۹؛ سوره نور، آیه ۶۲؛ سوره ممتحنه، آیه ۱۲.</ref> و فرمان الهی به مسلمانان برای رفتن نزد رسول خدا برای طلب استغفار از خداوند<ref>سوره نساء، آیه۶۴.</ref> را دلیل بر مشروعیت [[شفاعت]] و [[توسل]] دانسته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۰۵؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> | برخی از مفسران دستور خداوند به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] مبنی بر [[استغفار]] برای [[ایمان|مؤمنان]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۵۹؛ سوره نور، آیه ۶۲؛ سوره ممتحنه، آیه ۱۲.</ref> و فرمان الهی به مسلمانان برای رفتن نزد رسول خدا برای طلب استغفار از خداوند<ref>سوره نساء، آیه۶۴.</ref> را دلیل بر مشروعیت [[شفاعت]] و [[توسل]] دانسته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۰۵؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۱۲۶-۱۲۷.</ref> | ||
==دعاهای مأثور== | ==دعاهای مأثور== | ||
در | در کتاب‌های حدیثی [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] برای برخی ساعات روز، ماه‌های قمری و زمان‌ها و مکان‌های ویژه و نیز برای حالات و عوارض و حوادثی که برای انسان پیش می‌آید، دعاها و ذکرهای گوناگون قرآنی و غیرقرآنی نقل شده است. | ||
<br /> | <br /> | ||
دعاهای مأثور در منابع [[اهل سنت و جماعت| اهل سنت]]، اغلب کوتاه و به ندرت دارای نام خاص‌اند به جز دعاهای متأخر که با نام ناقلان و انشاکنندگان آن شناخته می‌شوند همچون دعای خضر و دعای معروف کرخی؛<ref>غزالی، احیاء العلوم، ۱۴۱۲ق، ص۴۲۵-۴۳۱.</ref> اما دعاهای مذکور در منابع شیعی معمولاً مفصل‌اند. در منابع متقدم شیعی اغلب دعاها نام خاصی ندارند و به نظر می‌رسد در دوره‌های متأخر نام خاص یافته‌اند. برخی از این دعاهای مفصل که در منابع شیعه آمده است به این شرح است: | دعاهای مأثور در منابع [[اهل سنت و جماعت| اهل سنت]]، اغلب کوتاه و به ندرت دارای نام خاص‌اند به جز دعاهای متأخر که با نام ناقلان و انشاکنندگان آن شناخته می‌شوند همچون دعای خضر و دعای معروف کرخی؛<ref>غزالی، احیاء العلوم، ۱۴۱۲ق، ص۴۲۵-۴۳۱.</ref> اما دعاهای مذکور در منابع شیعی معمولاً مفصل‌اند. در منابع متقدم شیعی اغلب دعاها نام خاصی ندارند و به نظر می‌رسد در دوره‌های متأخر نام خاص یافته‌اند. برخی از این دعاهای مفصل که در منابع شیعه آمده است به این شرح است: | ||
| خط ۱۷۳: | خط ۱۷۳: | ||
دعانویسی نوشتن دعاها به منظور پیشگیری از [[شرور]]، علاج رویدادهای نامطلوب یا دستیابی به امور مطلوب این جهانی. <ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۱.</ref>برخی از دعانویسی برای دور داشتن [[جن|جنیان]] و دفع عوارض ناشی از تأثیر جنیان نیز استفاده می‌کنند.<ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۳.</ref> دعانویسی با روش‌های معمول دعاکردن که به‌طور عادی در زندگی افراد دیندار جریان دارد، متفاوت دانسته شده است.<ref>جواهری، «مطالعه جامعه‌شناختی پدیده دعانویسی در ایران»، ص۶۶.</ref> | دعانویسی نوشتن دعاها به منظور پیشگیری از [[شرور]]، علاج رویدادهای نامطلوب یا دستیابی به امور مطلوب این جهانی. <ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۱.</ref>برخی از دعانویسی برای دور داشتن [[جن|جنیان]] و دفع عوارض ناشی از تأثیر جنیان نیز استفاده می‌کنند.<ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۳.</ref> دعانویسی با روش‌های معمول دعاکردن که به‌طور عادی در زندگی افراد دیندار جریان دارد، متفاوت دانسته شده است.<ref>جواهری، «مطالعه جامعه‌شناختی پدیده دعانویسی در ایران»، ص۶۶.</ref> | ||
اصل تأثیر دعا بر رفع مشکلات را مورد تأیید [[حدیث|روایات]] دانسته‌اند. برخی نویسندگان شیعه مانند [[سید بن طاووس]] توصیه‌های [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] در استفاده از دعاها برای درمان بیماری‌ها را گردآوری کرده‌اند. <ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۱.</ref> | اصل تأثیر دعا بر رفع مشکلات را مورد تأیید [[حدیث|روایات]] دانسته‌اند. برخی نویسندگان شیعه مانند [[سید ابن طاووس|سید بن طاووس]] توصیه‌های [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|امامان شیعه(ع)]] در استفاده از دعاها برای درمان بیماری‌ها را گردآوری کرده‌اند. <ref>موسی‌پور، «دعانویسی»، ج۱۷، ص۷۸۱.</ref> | ||
به این نکته توجه داده شده که شیوه رایج دعانویسی در جامعه پیوند محکمی با [[خرافه]] پیدا کرده و دعانویسی رایج مبنایی در دین ندارد.<ref>«تفرشی، «[https://www.magiran.com/article/2085769 نگاهی به پدیده دعا نویسی در جامعه و معضلات ناشی از آن]»، روزنامه رسالت.</ref> محققان معتقدند عده‌ای افراد سودجو با استناد به برخی گزاره‌های دینی و سوءاستفاده از سادگی و اضطرار مردم گرفتار و نیازمند خود را منشأ تأثیر معرفی می‌کنند.<ref>علم‌الهدی، «[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/12/06/1948597/آیا-دعانویسی-در-احکام-اسلامی-جایگاهی-دارد-از-چشمه-زلال-دین-تا-مرداب-دعانویسان آیا دعانویسی در احکام اسلامی جایگاهی دارد؟]» سایت تسنیم.</ref> | به این نکته توجه داده شده که شیوه رایج دعانویسی در جامعه پیوند محکمی با [[خرافه]] پیدا کرده و دعانویسی رایج مبنایی در دین ندارد.<ref>«تفرشی، «[https://www.magiran.com/article/2085769 نگاهی به پدیده دعا نویسی در جامعه و معضلات ناشی از آن]»، روزنامه رسالت.</ref> محققان معتقدند عده‌ای افراد سودجو با استناد به برخی گزاره‌های دینی و سوءاستفاده از سادگی و اضطرار مردم گرفتار و نیازمند خود را منشأ تأثیر معرفی می‌کنند.<ref>علم‌الهدی، «[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/12/06/1948597/آیا-دعانویسی-در-احکام-اسلامی-جایگاهی-دارد-از-چشمه-زلال-دین-تا-مرداب-دعانویسان آیا دعانویسی در احکام اسلامی جایگاهی دارد؟]» سایت تسنیم.</ref> | ||