دسته عزاداری (آیین): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(تمیزکاری) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ جعبه اطلاعات آئین ها | {{جعبه اطلاعات آئین ها | ||
| عنوان = دسته عزاداری | | عنوان = دسته عزاداری | ||
| عرض = | | عرض = | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
[[پرونده:عزاداری مردم تهران در روز عاشورا.jpg|بندانگشتی|200px|دسته [[عزاداری]] مردم [[تهران]] در [[روز عاشورا]] در زمان [[قاجار]]]] | [[پرونده:عزاداری مردم تهران در روز عاشورا.jpg|بندانگشتی|200px|دسته [[عزاداری]] مردم [[تهران]] در [[روز عاشورا]] در زمان [[قاجار]]]] | ||
منابع تاریخی درباره [[عزاداری]] گروهی در کوچه‌ها در سه قرن نخست اسلام، اطلاعاتی ذکر نکرده‌اند. برخی احتمال داده‌اند این سکوت منابع، به‌دلیل [[تقیه]] شیعیان و مخالفت حاکمان با برگزاری مراسم و آیین‌های مذهبی آنان بوده باشد.{{مدرک}} آغاز عزاداری گروهی به‌صورت راهپیمایی در کوچه‌ها، از زمان [[آل بویه]] گزارش شده است. در [[روز عاشورا|دهم محرم]] سال [[سال ۳۵۲ هجری قمری|۳۵۲]] قمری و در زمان حکومت [[معزالدوله]] دیلمی، شیعیان [[بغداد]] دکان‌ها و اماکن کسب را تعطیل کردند و لباس‌های سیاه مخصوص عزا پوشیدند. سپس در داخل شهر گشتند و بر سر و روی و سینه خود زدند و برای [[امام حسین (ع)]] [[عزاداری]] کردند.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۹۸۸م، ج۱۱، ص۲۷۰؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۸، ص۵۴۹.</ref> پس از آن، عزاداریِ گروهی در کوچه‌ها در زمان [[آل بویه]] رواج یافت و برگزاری عزاداری و همچنین برخی شعائر دیگر، درگیری‌هایی بین شیعیان و برخی از [[اهل سنت]] (به خصوص [[حنابله]]) پدید آورد.<ref>برای بررسی بیشتر ر.ک به: بارانی، «هم‌گرایی و واگرایی در اندیشه سیاسی امامیه و حنابله در بغداد دوره آل بویه»، ۱۳۸۸ش، ص۲۲۰-۲۲۵.</ref> | منابع تاریخی درباره [[عزاداری]] گروهی در کوچه‌ها در سه قرن نخست اسلام، اطلاعاتی ذکر نکرده‌اند. برخی احتمال داده‌اند این سکوت منابع، به‌دلیل [[تقیه]] شیعیان و مخالفت حاکمان با برگزاری مراسم و آیین‌های مذهبی آنان بوده باشد.{{مدرک}} آغاز عزاداری گروهی به‌صورت راهپیمایی در کوچه‌ها، از زمان [[آل بویه]] گزارش شده است. در [[روز عاشورا|دهم محرم]] سال [[سال ۳۵۲ هجری قمری|۳۵۲]] قمری و در زمان حکومت [[معزالدوله]] دیلمی، شیعیان [[بغداد]] دکان‌ها و اماکن کسب را تعطیل کردند و [[سیاه‌پوشی|لباس‌های سیاه مخصوص عزا]] پوشیدند. سپس در داخل شهر گشتند و بر سر و روی و سینه خود زدند و برای [[امام حسین (ع)]] [[عزاداری]] کردند.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۹۸۸م، ج۱۱، ص۲۷۰؛ ابن اثیر، الکامل، ۱۹۶۵م، ج۸، ص۵۴۹.</ref> پس از آن، عزاداریِ گروهی در کوچه‌ها در زمان [[آل بویه]] رواج یافت و برگزاری عزاداری و همچنین برخی شعائر دیگر، درگیری‌هایی بین شیعیان و برخی از [[اهل سنت]] (به خصوص [[حنابله]]) پدید آورد.<ref>برای بررسی بیشتر ر.ک به: بارانی، «هم‌گرایی و واگرایی در اندیشه سیاسی امامیه و حنابله در بغداد دوره آل بویه»، ۱۳۸۸ش، ص۲۲۰-۲۲۵.</ref> | ||
پس از رسمی‌شدن [[تشیع]] در [[ایران]] توسط [[صفویان]]، برگزاری مراسم عزاداری به‌صورت دسته‌های عزا رواج بیشتری یافت. پیتر دلاواله، سفرنامه‌نویس ایتالیایی، درباره مراسم عزاداری در محرم سال [[سال ۱۰۲۶ هجری قمری|۱۰۲۶]] قمری در شهر [[اصفهان]]، نوشته است که «از تمام اطراف و محلات اصفهان، دسته‌های بزرگی به راه افتادند. بر روی اسبان آنان سلاح‌های مختلف و عمامه‌های متعدد قرار دارد و به‌علاوه چندین شتر نیز همراه دسته‌ها هستند که بر روی آن‌ها جعبه‌هایی حمل می‌شود که درون هر یک سه چهار بچه به علامت بچه‌های اسیر [[امام حسین علیه‌السلام|حسین شهید(ع)]] قرار دارند.»<ref>دلاواله، سفرنامه پیتر دلاوالهپ، ص۱۲۳.</ref> | پس از رسمی‌شدن [[تشیع]] در [[ایران]] توسط [[صفویان]]، برگزاری مراسم عزاداری به‌صورت دسته‌های عزا رواج بیشتری یافت. پیتر دلاواله، سفرنامه‌نویس ایتالیایی، درباره مراسم عزاداری در محرم سال [[سال ۱۰۲۶ هجری قمری|۱۰۲۶]] قمری در شهر [[اصفهان]]، نوشته است که «از تمام اطراف و محلات اصفهان، دسته‌های بزرگی به راه افتادند. بر روی اسبان آنان سلاح‌های مختلف و عمامه‌های متعدد قرار دارد و به‌علاوه چندین شتر نیز همراه دسته‌ها هستند که بر روی آن‌ها جعبه‌هایی حمل می‌شود که درون هر یک سه چهار بچه به علامت بچه‌های اسیر [[امام حسین علیه‌السلام|حسین شهید(ع)]] قرار دارند.»<ref>دلاواله، سفرنامه پیتر دلاوالهپ، ص۱۲۳.</ref> | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==دسته‌های عزاداری در کشورهای مختلف== | ==دسته‌های عزاداری در کشورهای مختلف== | ||
[[پرونده:دسته عزاداری در نیجریه.jpg|بندانگشتی|چپ|دسته [[عزاداری]] [[شیعیان]] [[نیجریه]] در [[روز عاشورا]]]] | [[پرونده:دسته عزاداری در نیجریه.jpg|بندانگشتی|چپ|دسته [[عزاداری]] [[شیعیان]] [[نیجریه]] در [[روز عاشورا]]]] | ||
در کشورهای مختلف شیعه‌نشین، حرکت دسته‌های عزا در کوچه‌ها و خیابان‌ها از مهمترین مراسم مذهبی است. در کشور [[عراق]] هر شب بعد از [[مرثیه خوانی]]، مردم عزادار کنار هم می‌ایستند و به صورت دسته‌های منظم و آهنگین، سوگواری می‌کنند. آنان در شب [[تاسوعا]]، مشعل‌هایی با شاخه‌هایی از درخت نخل، می‌سازند و تا صبح [[روز عاشورا]] آن را می‌گردانند و شب تا صبح به سوگواری می‌پردازند. هنگام ظهر، مردم عزادار هروله کنان به سمت [[کربلا]] می‌روند.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> در [[لبنان]] مردم مناطق شیعه نشینی چون [[ضاحیه]] و [[بقاع]] در طول [[دهه اول محرم]]، لباس مشکی به تن دارند و در راهپیمایی عصر روز تاسوعا و نمایش آئینی روز عاشورا، شرکت می‌کنند.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> در شهرهای [[سمرقند]]، [[بخارا]] و [[تاشکند]] که در آسیای مرکزی است، حرکت دسته‌های عزاداری، برافراشتن پرچم سیاه و برپایی مراسمی که به آن «ماتم امام» می‌گویند، از جمله آداب و رسوم شیعیان در این ماه است.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> مردم [[اندونزی]] دسته‌ها و گروه‌هایی را تشکیل می‌دهند و در خیابان‌ها و معابر عمومی به عزاداری می‌پردازند. در این ایام، مردان مسلمان، لباس سیاه می‌پوشند، زنان از آرایش پرهیز می‌کنند، مراسم ازدواج برگزار نمی‌شود و مردم لباس نو نمی‌خرند.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> در دیگر کشورهای آسیایی مانند [[پاکستان]]، [[هند]]، [[مالزی]]، [[تایلند]] و [[میانمار]] نیز دسته‌های عزاداری در ایام محرم برپا می‌شود.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> | در کشورهای مختلف شیعه‌نشین، حرکت دسته‌های عزا در کوچه‌ها و خیابان‌ها از مهمترین مراسم مذهبی است. در کشور [[عراق]] هر شب بعد از [[مرثیه خوانی]]، مردم عزادار کنار هم می‌ایستند و به صورت دسته‌های منظم و آهنگین، سوگواری می‌کنند. آنان در شب [[تاسوعا]]، مشعل‌هایی با شاخه‌هایی از درخت نخل، می‌سازند و تا صبح [[روز عاشورا]] آن را می‌گردانند و شب تا صبح به سوگواری می‌پردازند. هنگام ظهر، مردم عزادار هروله کنان به سمت [[کربلا]] می‌روند.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> در [[لبنان]] مردم مناطق شیعه نشینی چون [[ضاحیه]] و [[بقاع]] در طول [[دهه اول محرم]]، لباس مشکی به تن دارند و در راهپیمایی عصر روز تاسوعا و نمایش آئینی روز عاشورا، شرکت می‌کنند.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> در شهرهای [[سمرقند]]، [[بخارا]] و [[تاشکند]] که در آسیای مرکزی است، حرکت دسته‌های عزاداری، برافراشتن پرچم سیاه و برپایی مراسمی که به آن «ماتم امام» می‌گویند، از جمله آداب و رسوم شیعیان در این ماه است.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> مردم [[اندونزی]] دسته‌ها و گروه‌هایی را تشکیل می‌دهند و در خیابان‌ها و معابر عمومی به عزاداری می‌پردازند. در این ایام، مردان مسلمان، [[سیاه‌پوشی|لباس سیاه]] می‌پوشند، زنان از آرایش پرهیز می‌کنند، مراسم ازدواج برگزار نمی‌شود و مردم لباس نو نمی‌خرند.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> در دیگر کشورهای آسیایی مانند [[پاکستان]]، [[هند]]، [[مالزی]]، [[تایلند]] و [[میانمار]] نیز دسته‌های عزاداری در ایام محرم برپا می‌شود.<ref>ر.ک به: [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به آیین‌های سوگواری محرم در میان مسلمانان]، سایت رادیو دری.</ref> | ||
[[پرونده:دسته عزاداری ظهر عاشورا در لندن.jpg|بندانگشتی|دسته عزاداری ظهر عاشورا در لندن]] | [[پرونده:دسته عزاداری ظهر عاشورا در لندن.jpg|بندانگشتی|دسته عزاداری ظهر عاشورا در لندن]] | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[هیئت عزاداری]] | *[[هیئت عزاداری]] | ||
* [[حسینیه]] | *[[حسینیه]] | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به موسیقی دسته‌های عزاداری در ایام محرم] | *[http://dari.irib.ir/component/k2/item/18543 نگاهی به موسیقی دسته‌های عزاداری در ایام محرم] | ||
* [http://www.khabaronline.ir/detail/257679/culture/religion راه‌اندازی دسته‌های عزاداری در محرم حاصل تلاش آل‌بویه است] | *[http://www.khabaronline.ir/detail/257679/culture/religion راه‌اندازی دسته‌های عزاداری در محرم حاصل تلاش آل‌بویه است] | ||
* [http://chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=102040&Serv=0&SGr=0 سیر تاریخی عزاداری محرم در ایران از آل بویه تا امروز] | *[http://chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=102040&Serv=0&SGr=0 سیر تاریخی عزاداری محرم در ایران از آل بویه تا امروز] | ||
* [http://www.valiasr-aj.com/sarallah/include/VIEW.php?bankname=LIBLIST&RADIF=0000048443 عزاداری در عصر صفویه] | *[http://www.valiasr-aj.com/sarallah/include/VIEW.php?bankname=LIBLIST&RADIF=0000048443 عزاداری در عصر صفویه] | ||
* [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/30922/%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%AB%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D9%87?q=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%20%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%20%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%20%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&score=7.749816&rownumber=19 مقاله از مرثیه تا تعزیه]، نوشته غلامرضا گلی زواره | *[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/30922/%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%AB%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D9%87?q=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%20%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1%20%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%20%D8%B9%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C&score=7.749816&rownumber=19 مقاله از مرثیه تا تعزیه]، نوشته غلامرضا گلی زواره | ||
{{عزاداری محرم}} | {{عزاداری محرم}} | ||