مخالفت امام خمینی با کاپیتولاسیون: تفاوت میان نسخه‌ها

==معرفی و جایگاه==

[[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] پس از اطلاع از تصویب این لایحه، در [[۴ آبان]] ۱۳۴۳ش، مصادف با سالروز ولادت [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]]، در مخالفت با آن پیامی صادر نمود<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۰۹.</ref> و در اجتماع روحانیون و سایر اقشار مردم سخنرانی کرد و اعتراض خود به این لایحه را اعلام داشت.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۵.</ref> امام این سخنرانی را که در منزل خویش در [[قم]] ایراد گردید، با [[آیه استرجاع]] - که نشان از رسیدن مصیبتی بزرگ است - آغاز کرد.<ref>آقایی، «دوران تبعید امام خمینی(ره) در ترکیه»، ص۴۶-۴۷.</ref> وی در بخشی از سخنانش به تبیین لایحهٔ کاپیتولاسیون پرداخت و نتایج سیاسی و اجتماعی آن را با ذکر مثال‌هایی چنین توصیف نمود که به موجب این قانون، اگر یک آمریکایی یکی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] یا شاه ایران را [[ترور]] کند، دولت و قوه قضائیه ایران حق محاکمه او را ندارد، ولی اگر کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست خواهد شد.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۶.</ref><br>با اعلام مخالفت امام خمینی، سایر علما و نیروهای مذهبی و ملی نیز به مخالفت با این لایحه پرداختند و لغو آن را خواستار شدند.<ref>طباطبائی، فقیهان و انقلاب ایران، ۱۳۹۶ش، ص۱۵.</ref> [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی]] از حرکت امام تمجید کرد و در مورد وی عبارت «عزت الاسلام و المسلمین» (مایه عزت اسلام و مسلمانان) را به‌کار برد.<ref>طباطبائی، فقیهان و انقلاب ایران، ۱۳۹۶ش، ص۱۵.</ref><br>کاپیتولاسیون (به فرانسوی: capitulation) حقی است که در کشوری به اتباع خارجی داده می‌شود، مبنی بر اینکه در صورت ارتکاب جُرم، در دادگاه آن کشور محاکمه نشوند، بلکه در دادگاه مربوط به دولت خودشان محاکمه گردند.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج ۱۱، ص۱۵۷۶۲.</ref>

{{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] علیه کاپیتولاسیون:</small>{{سخ}} «بسم الله الرحمن الرحیم، [[انا لله و انا الیه راجعون]]، من تاثرات قلبی خودم را نمی‌توانم اظهار کنم... این چند روزی که مسائل اخیر ایران را شنیده‌ام خوابم کم شده است. ناراحت هستم. قلبم در فشار است. با تاثرات قلبی روزشماری می‌کنم که چه وقت مرگ پیش بیاید. ایران دیگر عید ندارد، عید ایران را عزا کرده‌اند،  ... ما را فروختند، استقلال ما را فروختند... عزت ما پایکوب شد؛ عظمت ایران از بین رفت.»<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۵.</ref>|عرض = 25%|رنگ پس‌زمینه=#d5dded}}

امام خمینی در پیامی که به‌دنبال تصویب لایحه کاپیتولاسیون صادر کرد، آن را مخالف [[اسلام]] و [[قرآن]] دانست<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۱.</ref> و با استناد به [[قاعده نفی سبیل]]،<ref>کامران و امیری‌فرد، «قاعده نفی سبیل و تطبیقات آن»، ص۱۱۰-۱۱۱.</ref> پیام خود را با آیه «[[آیه نفی سبیل|لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا]]؛<ref>سورهٔ نساء، آیهٔ۱۴۱.</ref>خداوند هرگز اجازه نداده که [[کفر|کافران]] کمترین تسلطی بر [[ایمان|مؤمنان]] داشته باشند.» آغاز کرد..<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۰۹.</ref><br>فقیهان بر اساس این آیه و قاعده نفی سبیل معتقدند، هر حکم و قانونی که سبب تسلط کافران بر مؤمنان شود، اعتبار و جایگاهی در دین  ندارد.<ref>بجنوردی، القواعد الفقهیه، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۱۸۷-۱۸۸؛ فاضل لنکرانی، القواعد الفقهیه، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۳.</ref> امام خمینی تصویب لایحه کاپیتولاسیون را سند استعمار و بردگی ملت ایران و سبب تسلط بیگانگان معرفی نمود و سکوت در برابر آن را [[گناهان کبیره|گناه کبیره]] شمرد<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۲۰.</ref> و از مردم و ارتش ایران خواست که آن را نپذیرند.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۰۹-۴۱۲.</ref>

{{همچنین ببینید|آیه نفی سبیل|قاعده نفی سبیل}}

{{پایان}}

{{انقلاب اسلامی ایران}}

{{امام خمینی}}