حیدرآباد (هند): تفاوت میان نسخه‌ها

# '''قبرستان شیعیان'''، معروف به دایره میرمؤمن، که آن را [[میر محمد مؤمن استرآبادی|میر محمدمؤمن استرآبادی]] (از سادات و دانشمندان بزرگ استرآباد و از وزیران قطب شاهیه) ایجاد کرد و خود نیز در همانجا مدفون است. سید غلامحسین صدرالعلما باقری استرآبادی (متوفی ۱۳۵۰ق) و میرعثمان علی خان از ملوک آصَفجاهیان نیز در این قبرستان دفن شده‌اند.<ref>طریحی، ص۱۹۴ـ۱۹۵؛ کرمی، ص۱۵۴ـ۱۵۵.</ref>

# '''قبرستان پایگاه'''، متعلق به دوره آصف جاهیان، که بسیاری از امیران و وابستگان خاندان آصف جاهی در آن مدفون‌اند برخی سنگ قبرهای آن با عقیق و فیروزه تزیین شده و نوشته‌های آنها به خط فارسی است.<ref>کرمی، ص۱۵۷، ۱۶۰.</ref>

# مسجدی مشهور به '''مسجد سلطانی''' و رواقی معروف به '''یاقوت سرا'''،<ref>احداث در زمان ابراهیم قلی قطب شاه، حکومت: ۹۵۷ـ۹۸۸.</ref> بر قله کوهی به نام مولی علی در شمال شهر حیدرآباد.

# '''کوه [[امام رضا(ع)]]'''.

# '''کوه [[امام قائم]]''' قدیم (منسوب به [[امام زمان(عج)]]).

# '''بارگاه [[حضرت عباس(ع)]]'''.

# '''عزاخانه زهرا (س)'''<ref>کرمی، ص۱۴۸ـ۱۵۰؛ طریحی، ص۱۹۵ـ۱۹۸.</ref>

# '''پل کهنه''' یا '''پُرانا پل'''، که در ۹۴۳ق زمان حکومت سلطانقلی قطب شاه اول بر روی رود موسی ساخته شد و در زمان سکندرجاه تعمیرات اساسی روی آن انجام گرفت. این پل دارای ۲۲ دهانه محرابیشکل است و هنوز از آن استفاده می‌شود.

# پلی به نام '''دیانت الدوله''' که در ۱۲۷۰ق بر روی همین رود ساخته شده است و کتیبه‌ای به زبان فارسی دارد.<ref>کرمی، ص۱۵۵.</ref>

# '''سدّ حسین ساگر'''، بین حیدرآباد و سکندرآباد، که در زمان ابراهیم قلی قطب شاه احداث گردیده است.<ref>کرمی، ص۱۵۶.</ref>

# '''قلعه و مقابر و مسجد تاریخی گلکنده'''<ref>علیخان، ص۱۱ـ ۱۹؛ برای توضیح بیشتر آثار رجوع کنید به گلکنده.</ref>

# '''عاشورخانه پادشاهی''' یا بادشاهی عاشورخانه، بنایی که از ۱۰۰۱ تا ۱۰۰۵ق ساخته شده و دارای کاشی کاری‌هایی است که کاشی کاران ایرانی انجام داده‌اند.<ref>کرمی، ص۱۴۸؛ نیز رجوع کنید به علیخان، ص۶.</ref>

# '''میدان چار کمان''' (احداث در ۱۰۰۳ق)، که چهار دروازه محرابی شکل بزرگ دارد. در این میدان، عمارات سلطنتی قطب شاهیان، [[مسجد جامع|مسجدجامع]]، دادمحل (دادگاه) و در وسط میدان حوض دایرهای سنگی با نیمکت‌هایی وجود داشته، اما امروزه فقط حوض سنگی و مسجدجامع باقی مانده است.<ref>علیخان، ص۷؛ کرمی، ص۱۴۵ـ ۱۴۷.</ref>

# '''مسجدجامع حیدرآباد''' (احداث در ۱۰۰۶ق)، که در کنار آن [[خانقاه]] و حمام و مدرسه‌ای نیز ایجاد شده است. این مسجد از قدیمترین مساجد دکن است و دو کتیبه دارد: یکی به فارسی با [[خط نستعلیق]] و دیگری به عربی با [[خط ثلث]].<ref>کرمی، ص۱۴۷؛ برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به بلگرامی، ص۱۵ـ۱۸.</ref>

# '''چارمنار/ چارمینار'''، بنایی مربع شکل به ارتفاع ۲۶ متر (احداث در ۱۰۰۶ق)، در جنوب میدان چارکمان. این عمارت از هر چهار طرف، دروازه‌ای محرابی شکل دارد و چون در هر یک از چهارگوشه بام آن، یک منار مرتفع و زیبا ساخته‌اند، به چهارمنار معروف شده است. این بنا دو طبقه دارد. طبقه اول در زمان قطب شاهیان مدرسه علوم دینی بود و طبقه دوم که گچبری‌های زیبا داشت، مسجد بود.<ref>خان زمان خان، ص۲۱؛ کرمی، ص۱۴۷ـ۱۴۸؛ علیخان، ص۶ـ ۷.</ref>

# '''مکی مسجد''' یا مکه مسجد، از مشهورترین مساجد حیدرآباد، واقع در جنوب غربی چهارمنار.<ref>کرمی، ص۱۵۰.</ref> سلطان محمد قطب شاه در ۱۰۲۳ق ساخت این مسجد را که در دکن بی‌نظیر بود آغاز کرد و آن را بیت العتیق<ref group="یادداشت"> بر اساس آیه ۳۳ سوره حج یکی از نام‌های کعبه بیت العتیق است</ref> نامید،<ref>خان زمان خان، ص۳۴، ۳۶.</ref> اما اتمام آن در زمان اورنگ زیب بود که رواق‌ها و صحن و حوض و دیوار و دروازه و برج بزرگ و گنبد آن ساخته شد و مکی مسجد نام گرفت. بنابر نوشته روی سنگ مرمر بالای سر در مسجد، ساخت آن در ۱۱۰۴ به پایان رسیده است.<ref>خان زمان خان، ص۳۷ـ۳۸.</ref> از شاخصه‌های مهم حیدرآباد مساجد آن است؛ به جز مساجد یاد شده حدود هفتصد مسجد قدیمی و جدید نیز دارد.<ref>کرمی، ص۱۵۰، ۱۵۲ـ۱۵۳.</ref>

# '''جوبلی هال'''، که در ۱۱۳۵ق با معماری اسلامی و سبک ایرانی ـ هندی ساخته شده است؛

# '''اداره بایگانی اسناد دولتی'''، که در همان سال احداث گردید و امروزه همه اسناد دولتی و مهم، از جمله فرمان‌های پادشاهان بهمنی و بابریان به زبان اصلی (فارسی)، در آن نگهداری می‌شود؛

# '''ساختمان مجلس ایالتی'''، که در ۱۳۳۲ق ساخته شده و دارای معماری به سبک ایرانی ـ راجستانی است؛

# '''ساختمان دیوان عالی حیدرآباد'''، که از ۱۱۳۴ تا ۱۱۳۸ق، با معماری اسلامی در کنار رود موسی احداث شده است؛

# '''کتابخانه و موزه سالارجنگ''' (لقب میریوسف علی خان، از وزیران آصف جاهیان)، که از مهمترین موزه‌های هند است.

# '''[[کتابخانه آصفیه]]''' که در سال ۱۳۰۸ق و دوره آصف‌شاهیان ساخته شده است.

# [[ابن جاندار]] (۱۰۱۲- ۱۰۷۶ق)، ادیب‌، نحوی‌، شاعر، متکلم‌، اخباری‌ و نیز طبیب‌ شیعی. وی در سال  ۱۰۷۴ق‌ به حیدرآباد سفر کرد و در همانجا درگذشت.

# سیدابوالقاسم، معروف به [[میرعالم]] (نوه [[سید نورالدین شوشتری]]، از مشایخ شوشتر)، متولد ۱۱۶۶ق در شهر حیدرآباد، از وزیران ایرانی نظام علی خان آصف جاه دوم و سکندرجاه نظام سوم، مؤلف مصباح العارفین، رُقعاتِ میرعالم و ده مجلس؛<ref>میرعالم، ۱۹۸۸، ص۷ـ۱۰.</ref>

# [[شاه ابوالحسن چشتی]]، از مریدان قادریه (متوفی ۱۱۶۷)؛

# [[شاه عبدالقادر چشتی]] (متوفی ۱۱۹۰)<ref>خان زمان خان، ص۳۵۷ـ۳۵۸.</ref>

== پانویس ==

== یادداشت ==

* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/8234 دانشنامۀ جهان اسلام]

* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/236705/%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF دايرة المعارف بزرگ اسلامی]

* [http://tnews.ir/news/038F41173736.html دلنوشته‌های محبان اهل‌بیت(ع) در حیدرآباد هند به عتبات مقدسه عراق + تصاویر]