پرش به محتوا

نماز غفیله: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''نماز غُفَیله''' از [[نمازهای مستحبی]] مشهور که بین [[نماز مغرب]] و [[نماز عشا|عِشا]] خوانده می‌شود. بر اساس [[روایات]]، این [[نماز]] برای برآورده شدن حاجات و آمرزش [[گناهان]] مؤثر است.
'''نماز غُفَیله''' از [[نمازهای مستحب|نمازهای مستحبی]] است که بین [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء|عِشا]] خوانده می‌شود. بر اساس روایات، این نماز برای برآورده شدن حاجات و [[آمرزش گناه|آمرزش گناهان]] مؤثر است.


==نامگذاری غفیله==
==نامگذاری و ثواب نماز غفیله==
بر اساس روایتی از [[پیامبر اکرم(ص)]]، ساعت بین مغرب و عشا ساعت غفلت از یاد [[خدا]] است<ref> صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، حسن زاده، ص۱۱۵، ح۱.</ref> و به همین مناسبت، نمازی که در این ساعت خوانده می‌شود را «نماز غُفَیله» نامیده‌اند. [[امام صادق(ع)]] شیوه این نماز مستحبی را به [[هشام بن سالم]] یاد داده است و در [[مفاتیح الجنان]] آورده شده است.<ref>حرّ عاملی، وسائل الشيعة، چاپ دار الکتب الإسلامية، ج۵ ص۲۴۹، روایت ۱۰۲۲۰.</ref> غُفَیلَه اسم مُصَغَّر عربی از «غفلت» به معنی غفلت کوچک است
بر اساس روایتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]، زمان بین مغرب و عشا زمان غفلت از یاد [[خدا]] است<ref> صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، حسن زاده، ص۱۱۵، ح۱.</ref> به همین مناسبت، نمازی که در این ساعت خوانده می‌شود را «نماز غُفَیله» نامیده‌اند.  


برخی [[مراجع تقلید]] نماز غفیله مشهور را نمازی مستقل از [[نوافل روزانه|نافله]]‌های نماز مغرب ندانسته و [[فتوا]] داده‌اند می‌توان آن را با دو رکعت از نافلۀ مغرب با هم در یک [[نماز]] نیت کرد.<ref> [http://portal.anhar.ir/node/1725#gsc.tab=0 رساله توضیح المسائل مراجع]</ref><ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>
روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق]] به نقل از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده که نماز غفیله را ترک نکنید.<ref>سید بن طاووس، فلاح السائل، ۱۴۰۶ق، ص۲۴۶.</ref> بر پایه روایتی که از امام صادق(ع) نقل شده است: هر کس این دو رکعت را بین نماز مغرب و عشاء بخواند و به این دعا [[تبرک|تبرّک]] جوید و حاجت خود را طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت فرماید.<ref> حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۲۱.</ref> سند این حدیث را صحیح دانسته‌اند.<ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>


==چگونگی خواندن نماز==
برخی [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] نماز غفیله مشهور را نمازی مستقل از نافله‌های نماز مغرب ندانسته و [[فتوا]] داده‌اند می‌توان آن را با دو رکعت از نافلۀ مغرب با هم در یک [[نماز]] نیت کرد.<ref> [http://portal.anhar.ir/node/1725#gsc.tab=0 رساله توضیح المسائل مراجع]</ref><ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>
 
==چگونگی خواندن نماز غفیله==
وقت این [[نماز]] دو رکعتی، بین نماز مغرب و عشا و قبل از از بین رفتن سرخی آسمان در سمت مغرب است.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶؛ خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref> نحوه خواندن نماز غفیله این‌گونه است:
وقت این [[نماز]] دو رکعتی، بین نماز مغرب و عشا و قبل از از بین رفتن سرخی آسمان در سمت مغرب است.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶؛ خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref> نحوه خواندن نماز غفیله این‌گونه است:


در رکعت اول بعد از [[سوره حمد]] به جای سوره این آیه خوانده می‌شود: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّینَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ»<ref>سوره انبیاء، آیات ۸۷-۸۸.</ref> {{یاد| و ذاالنون [یونس‌] را (به یاد آور) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت؛ و چنین می‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت؛ (امّا موقعی که در کام نهنگ فرو رفت،) در آن ظلمت‌ها (ی متراکم) صدا زد: «(خداوندا!) جز تو معبودی نیست! منزّهی تو! من از ستمکاران بودم!»}} عبارت «لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ؛ معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، راستی که من از ستمکاران بودم) که به [[ذکر یونسیه]] مشهور است دعایی است که [[یونس (پیامبر)|حضرت یونس(ع)]] زمانی که در شکم ماهی بود خواند و برای نجات خود از [[خدا]] کمک خواست.<ref>[https://hawzah.net/fa/Book/View/45428/53340، «آياتى كه در نماز غفيله خوانده مى‌شود»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>  
در رکعت اول بعد از [[سوره فاتحه|سوره حمد]] به جای سوره این آیه خوانده می‌شود: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّینَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ»<ref>سوره انبیاء، آیات ۸۷-۸۸.</ref> {{یاد| و ذاالنون [یونس‌] را (به یاد آور) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت؛ و چنین می‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت؛ (امّا موقعی که در کام نهنگ فرو رفت،) در آن ظلمت‌ها (ی متراکم) صدا زد: «(خداوندا!) جز تو معبودی نیست! منزّهی تو! من از ستمکاران بودم!»}} عبارت «لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ؛ معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، راستی که من از ستمکاران بودم) که به [[ذکر یونسیه]] مشهور است دعایی است که [[یونس (پیامبر)|حضرت یونس(ع)]] زمانی که در شکم ماهی بود خواند و برای نجات خود از [[خدا]] کمک خواست.<ref>[https://hawzah.net/fa/Book/View/45428/53340، «آياتى كه در نماز غفيله خوانده مى‌شود»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>  


در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره، [[آیه ۵۹ سوره انعام]] («وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ لایعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَ یعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ یعْلَمُهَا وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ») خوانده می‌شود.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶ و ۲۴۷.</ref>  
در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره، [[آیه ۵۹ سوره انعام]] («وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ لایعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَ یعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ یعْلَمُهَا وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ») خوانده می‌شود.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶ و ۲۴۷.</ref>  


در [[قنوت]] ابتدا این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لایَعْلَمُهَا إِلاَّ أَنْتَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بی‌ کذا و کذا»{{یاد|ای خدا از تو درخواست می‌کنم به حق اسرار پنهانی که جز تو کسی دانای آن اسرار نیست که درود بر محمد(ص) و آل او فرستی و حاجت‌های مرا بر آوری..}} به جای «أَنْ تَفْعَلَ بی کذا و کذا»، حاجت‌های خود را گفته و سپس این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلاَمُ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی».{{یاد|خدایا تو ولی نعمت من هستی و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را می‌دانی پس در خواستم از تو این است که قسم به حق محمد و آل او علیهم السلام که حاجتم را بر آوری.}} <ref>خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
در [[قنوت]] ابتدا این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لایَعْلَمُهَا إِلاَّ أَنْتَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بی‌ کذا و کذا»{{یاد|ای خدا از تو درخواست می‌کنم به حق اسرار پنهانی که جز تو کسی دانای آن اسرار نیست که درود بر محمد(ص) و آل او فرستی و حاجت‌های مرا بر آوری..}} به جای «أَنْ تَفْعَلَ بی کذا و کذا»، حاجت‌های خود را گفته و سپس این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلاَمُ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی».{{یاد|خدایا تو ولی نعمت من هستی و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را می‌دانی پس در خواستم از تو این است که قسم به حق محمد و آل او علیهم السلام که حاجتم را بر آوری.}} <ref>خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref>


== ثواب و آثار ==
[[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] شیوه این نماز مستحبی را به [[هشام بن سالم جوالیقی|هشام بن سالم]] یاد داده و در [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]] آورده شده است.<ref>حرّ عاملی، وسائل الشيعة، چاپ دار الکتب الإسلامية، ج۵ ص۲۴۹، روایت ۱۰۲۲۰.</ref>  
روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق]] به نقل از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده که نماز غفیله را ترک نکنید.<ref>سید بن طاووس، فلاح السائل، ۱۴۰۶ق، ص۲۴۶.</ref> [[هشام بن سالم جوالیقی|هشام بن سالم]] از امام صادق(ع) ضمن بیان چگونگی خواندن این نماز نقل می‌کند: هر کس این دو رکعت را بین نماز مغرب و عشاء بخواند و به این دعا [[تبرک|تبرّک]] جوید و حاجت خود را طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت فرماید.<ref> حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۲۱.</ref> سند این حدیث را صحیح دانسته‌اند.<ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>


==نماز غفیله و توبه یزید==
==ماجرای نماز غفیله و توبه یزید==
برخی مدعی شده‌اند: [[یزید بن معاویه]] پس از به [[شهادت]] رساندن [[امام حسین(ع)]] و مشاهده نارضایتی عمومی، از [[امام سجاد(ع)]] سؤال کرد آیا راه [[توبه]] و نجاتی از این کار وجود دارد. [[امام]] به او فرمود اگر نماز غفیله بخوانی [[خداوند]] تو را نجات خواهد داد. [[حضرت زینب(س)]] از امام می‌پرسد آیا راه توبه را به قاتل پدر خویش یاد می‌دهید؟ امام سجاد(ع) در پاسخ فرمود: عمه جان او موفق به انجام این [[نماز]] نخواهد شد. این نقل در منابع معتبر [[حدیث|حدیثی]] وجود نداشته و به مضمون آن هم ایراداتی وارد شده است.<ref> [http://islamquest.net/fa/archive/question/fa14099 اسلام کوئست]؛ [http://www.fardanews.com/fa/news/435217 استاد فاطمی نیا]</ref>
برخی مدعی شده‌اند که [[یزید بن معاویه]] پس از به [[شهادت]] رساندن [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و مشاهده نارضایتی عمومی، از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] سؤال کرد آیا راه [[توبه]] و نجاتی از این کار وجود دارد. امام به او فرمود اگر نماز غفیله بخوانی خداوند تو را نجات خواهد داد. [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زینب(س)]] از امام می‌پرسد آیا راه توبه را به قاتل پدر خویش یاد می‌دهید؟ امام سجاد(ع) در پاسخ فرمود: عمه جان او موفق به انجام این [[نماز]] نخواهد شد. این نقل در منابع معتبر [[حدیث|حدیثی]] وجود نداشته و به مضمون آن هم ایراداتی وارد شده است.<ref> [http://islamquest.net/fa/archive/question/fa14099 اسلام کوئست]؛ [http://www.fardanews.com/fa/news/435217 استاد فاطمی نیا]</ref>


==پانویس==
==پانویس==