پرش به محتوا

نماز غفیله: تفاوت میان نسخه‌ها

نماز غفیله (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۰

۴٬۲۵۱ بایت حذف‌شده ،  ۱۸ فوریه
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''نماز غُفَیله''' از [[نمازهای مستحبی]] مشهور که بین [[نماز مغرب]] و [[نماز عشا|عِشا]] خوانده می‌شود. بر اساس [[روایات]]، این [[نماز]] برای برآورده شدن حاجات و آمرزش [[گناهان]] مؤثر است.
'''نماز غُفَیله''' از [[نمازهای مستحبی]] مشهور که بین [[نماز مغرب]] و [[نماز عشا|عِشا]] خوانده می‌شود. بر اساس [[روایات]]، این [[نماز]] برای برآورده شدن حاجات و آمرزش [[گناهان]] مؤثر است.


==معنای غفیله==
==نامگذاری غفیله==
غُفَیلَه اسم مُصَغَّر عربی از «غفلت» به معنی غفلت کوچک است.{{یاد| به شب نیمه ماه رجب نیز «غفیله» گفته شده به سبب غفلت عموم مردم از فضیلت آن و برای این شب نیز شیخ مفید زیارت مخصوصی را برای سید الشهدا (ع) نقل کرده است که اینگونه شروع می شود:السلام عليكم يا آل الله، السلام عليكم يا صفوة الله... علامه مجلسی، بحار الأنوار، چاپ دارالاحیاء التراث، ج ۹۸، ص۳۴۵ }} بر اساس روایتی از [[پیامبر اکرم(ص)]]، ساعت بین مغرب و عشا ساعت غفلت از یاد [[خدا]] است<ref> صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، حسن زاده، صادق، ص۱۱۵، ح ۱</ref> و به همین مناسبت، نمازی که در این ساعت خوانده می‌شود را «نماز غُفَیله» نامیده‌اند. [[امام صادق(ع)]] بهترین شیوه این نماز مستحبی را به [[هشام بن سالم]] یاد داده‌اند که در [[مفاتیح الجنان]] آورده شده است. <ref>حرّ عاملی، وسائل الشيعة، چاپ دار الکتب الإسلامية، ج۵ ص۲۴۹، روایت ۱۰۲۲۰</ref> در بسیاری از [[مسجد|مساجد]] ایران، نمازگزاران بین [[نماز جماعت]] مغرب و عشاء این [[نماز]] را می‌خوانند.
بر اساس روایتی از [[پیامبر اکرم(ص)]]، ساعت بین مغرب و عشا ساعت غفلت از یاد [[خدا]] است<ref> صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، حسن زاده، ص۱۱۵، ح۱.</ref> و به همین مناسبت، نمازی که در این ساعت خوانده می‌شود را «نماز غُفَیله» نامیده‌اند. [[امام صادق(ع)]] شیوه این نماز مستحبی را به [[هشام بن سالم]] یاد داده است و در [[مفاتیح الجنان]] آورده شده است.<ref>حرّ عاملی، وسائل الشيعة، چاپ دار الکتب الإسلامية، ج۵ ص۲۴۹، روایت ۱۰۲۲۰.</ref> غُفَیلَه اسم مُصَغَّر عربی از «غفلت» به معنی غفلت کوچک است


برخی [[مراجع تقلید]] نماز غفیله مشهور را نمازی مستقل از [[نوافل روزانه|نافله]]‌های نماز مغرب ندانسته و [[فتوا]] داده‌اند می‌توان آن را با دو رکعت از نافلۀ مغرب با هم در یک [[نماز]] نیت کرد.<ref> [http://portal.anhar.ir/node/1725#gsc.tab=0 رساله توضیح المسائل مراجع]</ref><ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>
برخی [[مراجع تقلید]] نماز غفیله مشهور را نمازی مستقل از [[نوافل روزانه|نافله]]‌های نماز مغرب ندانسته و [[فتوا]] داده‌اند می‌توان آن را با دو رکعت از نافلۀ مغرب با هم در یک [[نماز]] نیت کرد.<ref> [http://portal.anhar.ir/node/1725#gsc.tab=0 رساله توضیح المسائل مراجع]</ref><ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>


==چگونگی خواندن نماز==
==چگونگی خواندن نماز==
وقت این [[نماز]] دو رکعتی، بین نماز مغرب و عشا و قبل از از بین رفتن سرخی آسمان در سمت مغرب است.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶؛ خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref> کیفیت نماز غفیله این‌گونه است:
وقت این [[نماز]] دو رکعتی، بین نماز مغرب و عشا و قبل از از بین رفتن سرخی آسمان در سمت مغرب است.<ref> طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶؛ خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref> نحوه خواندن نماز غفیله این‌گونه است:
:::در رکعت اول بعد از [[سوره حمد]] به جای سوره این آیه خوانده می‌شود: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّینَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ»<ref group="یادداشت">و ذاالنون [ یونس‌] را (به یاد آور) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت؛ و چنین می‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت؛ (امّا موقعی که در کام نهنگ فرو رفت،) در آن ظلمت‌ها (ی متراکم) صدا زد: «(خداوندا!) جز تو معبودی نیست! منزّهی تو! من از ستمکاران بودم!»|آدرس= سوره انبیاء،آیات ۸۷-۸۸</ref>


:::در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره این آیه قرائت می‌شود: «وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ لایعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَ یعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ یعْلَمُهَا وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ»<ref group="یادداشت"> و نزد خداست کلیدهای گشایش پنهانی که کسی جز او بر آنها آگاه نیست و او هر چه در بیابان و دریاست همه را می‌داند و برگی از درخت نمی‌افتد جز آنکه می‌داند و نیست دانه‌ای در تاریکی‌های زمین و نیست هیچ تر و خشکی مگر آنکه در کتاب روشن علم خدا (یعنی قرآن) موجود است. سوره انعام،آیه۵۹</ref><ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶ و ۲۴۷.</ref>
در رکعت اول بعد از [[سوره حمد]] به جای سوره این آیه خوانده می‌شود: «وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنَادَی فِی الظُّلُمَاتِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَ نَجَّینَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کذَلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ»<ref>سوره انبیاء، آیات ۸۷-۸۸.</ref> {{یاد| و ذاالنون [یونس‌] را (به یاد آور) در آن هنگام که خشمگین (از میان قوم خود) رفت؛ و چنین می‌پنداشت که ما بر او تنگ نخواهیم گرفت؛ (امّا موقعی که در کام نهنگ فرو رفت،) در آن ظلمت‌ها (ی متراکم) صدا زد: «(خداوندا!) جز تو معبودی نیست! منزّهی تو! من از ستمکاران بودم!»}} عبارت «لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ؛ معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، راستی که من از ستمکاران بودم) که به [[ذکر یونسیه]] مشهور است دعایی است که [[یونس (پیامبر)|حضرت یونس(ع)]] زمانی که در شکم ماهی بود خواند و برای نجات خود از [[خدا]] کمک خواست.<ref>[https://hawzah.net/fa/Book/View/45428/53340، «آياتى كه در نماز غفيله خوانده مى‌شود»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>  


:::در [[قنوت]] ابتدا این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لایَعْلَمُهَا إِلاَّ أَنْتَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بی‌ کذا و کذا»<ref group="یادداشت">ای خدا از تو درخواست می‌کنم به حق اسرار پنهانی که جز تو کسی دانای آن اسرار نیست که درود بر محمد(ص) و آل او فرستی و حاجت‌های مرا بر آوری...</ref> به جای «أَنْ تَفْعَلَ بی  کذا و کذا»، حاجت‌های خود را گفته و سپس این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلاَمُ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی».<ref group="یادداشت">خدایا تو ولی نعمت من هستی و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را می‌دانی پس در خواستم از تو این است که قسم به حق محمد و آل او علیهم السلام که حاجتم را بر آوری.</ref> <ref>خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره، [[آیه ۵۹ سوره انعام]] («وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ لایعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ وَ یعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ یعْلَمُهَا وَ لا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فِی کتَابٍ مُبِینٍ») خوانده می‌شود.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی(محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۴۶ و ۲۴۷.</ref>  


==ثواب و آثار==
در [[قنوت]] ابتدا این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لایَعْلَمُهَا إِلاَّ أَنْتَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بی‌ کذا و کذا»{{یاد|ای خدا از تو درخواست می‌کنم به حق اسرار پنهانی که جز تو کسی دانای آن اسرار نیست که درود بر محمد(ص) و آل او فرستی و حاجت‌های مرا بر آوری..}} به جای «أَنْ تَفْعَلَ بی  کذا و کذا»، حاجت‌های خود را گفته و سپس این دعا خوانده می‌شود: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَلَیهِ وَ عَلَیهِمُ السَّلاَمُ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی».{{یاد|خدایا تو ولی نعمت من هستی و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را می‌دانی پس در خواستم از تو این است که قسم به حق محمد و آل او علیهم السلام که حاجتم را بر آوری.}} <ref>خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۳۰.</ref>
[[امام ششم]] از [[پیامبر(ص)]] نقل فرمود که دو رکعت نماز غفیله بین مغرب و عشاء را ترک نکنید.<ref group="یادداشت">لا تَتْرُکُوا رَکْعَتَی الْغُفَیلَةِ وَ هُما بَینَ الْعِشائَینِ.(سید بن طاووس، فلاح السائل، ۱۴۰۶ق، ص۲۴۶)</ref> قسمتی {{یاد|لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَک إِنِّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ سوره انبیا آیه۸۷(ترجمه: معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، راستی که من از ستمکاران بودم.}} از ذکر این نماز که در رکعت اوّل خوانده می‌شود به [[ذکر یونسیه]] معروف است و همان دعایی است که [[حضرت یونس(ع)]] موقعی که در شکم ماهی بود خواند و برای نجات خود از [[خدا]] کمک خواست.<ref>[https://hawzah.net/fa/Book/View/45428/53340/%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%89-%D9%83%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%BA%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%89%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF، «آياتى كه در نماز غفيله خوانده مى‌شود»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> ذکر دیگر نماز غفیله که در رکعت دوم خوانده می‌شود، از اسرار [[عالم غیب|غیب]] و علم و قدرت خدا و وسعت دایره حکم و فرمان او سخن می‌گوید.<ref>[https://hawzah.net/fa/Book/View/45428/53340/%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%89-%D9%83%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%BA%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%89%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF، «آياتى كه در نماز غفيله خوانده مى‌شود»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>


== ثواب و آثار ==
 
روایتی از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق]] به نقل از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] نقل شده که نماز غفیله را ترک نکنید.<ref>سید بن طاووس، فلاح السائل، ۱۴۰۶ق، ص۲۴۶.</ref> [[هشام بن سالم جوالیقی|هشام بن سالم]] از امام صادق(ع) ضمن بیان چگونگی خواندن این نماز نقل می‌کند: هر کس این دو رکعت را بین نماز مغرب و عشاء بخواند و به این دعا [[تبرک|تبرّک]] جوید و حاجت خود را طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت فرماید.<ref> حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۲۱.</ref> سند این حدیث را صحیح دانسته‌اند.<ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>
[[هشام بن سالم]] از [[امام صادق(ع)]] ضمن بیان کیفیت خواندن این نماز نقل می‌کند: هر کس این دو رکعت را بین نماز مغرب و عشاء بخواند و به این دعا [[تبرک|تبرّک]] جوید و حاجت خود را طلب نماید خداوند حاجت او را بر آورده نماید و آن چه را خواهد به او کرامت فرماید.<ref> وَ فِی الْمِصْبَاحِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله ع قَالَ: مَنْ صَلَّی بَینَ الْعِشَاءَینِ رَکعَتَینِ یقْرَأُ فِی الْأُولَی الْحَمْدَ وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً - إِلَی قَوْلِهِ وَ کذلِک نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ- وَ فِی الثَّانِیةِ الْحَمْدَ وَ قَوْلَهُ وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیبِ لا یعْلَمُها إِلَّا هُوَ إِلَی آخِرِ الْآیةِ فَإِذَا فَرَغَ مِنَ الْقِرَاءَةِ رَفَعَ یدَیهِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَفَاتِحِ الْغَیبِ الَّتِی لَا یعْلَمُهَا إِلَّا أَنْتَ أَنْ تُصَلِّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ- وَ أَنْ تَفْعَلَ بی‌کذَا وَ کذَا- وَ تَقُولُ اللَّهُمَّ أَنْتَ وَلِی نِعْمَتِی وَ الْقَادِرُ عَلَی طَلِبَتِی تَعْلَمُ حَاجَتِی فَأَسْأَلُک بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ لَمَّا قَضَیتَهَا لِی- وَ سَأَلَ اللهَ حَاجَتَهُ أَعْطَاهُ اللهُ مَا سَأَلَ. حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۲۱.</ref> سند این حدیث را صحیح دانسته‌اند.<ref> [http://fa.tabrizi.org/1390/08/08/4574/ سایت آیت الله میرزا جواد تبریزی]</ref>


==نماز غفیله و توبه یزید==
==نماز غفیله و توبه یزید==
برخی مدعی شده‌اند:
برخی مدعی شده‌اند: [[یزید بن معاویه]] پس از به [[شهادت]] رساندن [[امام حسین(ع)]] و مشاهده نارضایتی عمومی، از [[امام سجاد(ع)]] سؤال کرد آیا راه [[توبه]] و نجاتی از این کار وجود دارد. [[امام]] به او فرمود اگر نماز غفیله بخوانی [[خداوند]] تو را نجات خواهد داد. [[حضرت زینب(س)]] از امام می‌پرسد آیا راه توبه را به قاتل پدر خویش یاد می‌دهید؟ امام سجاد(ع) در پاسخ فرمود: عمه جان او موفق به انجام این [[نماز]] نخواهد شد. این نقل در منابع معتبر [[حدیث|حدیثی]] وجود نداشته و به مضمون آن هم ایراداتی وارد شده است.<ref> [http://islamquest.net/fa/archive/question/fa14099 اسلام کوئست]؛ [http://www.fardanews.com/fa/news/435217 استاد فاطمی نیا]</ref>
::«[[یزید بن معاویه]] پس از به [[شهادت]] رساندن [[امام حسین(ع)]] و مشاهده نارضایتی عمومی، از [[امام سجاد(ع)]] سؤال می‌کند آیا راه [[توبه]] و نجاتی از این کار وجود دارد. [[امام]] به او فرمود اگر نماز غفیله بخوانی [[خداوند]] تو را نجات خواهد داد. [[حضرت زینب(س)]] از امام می‌پرسد آیا راه توبه را به قاتل پدر خویش یاد می‌دهید؟ امام سجاد(ع) در پاسخ فرمود: عمه جان او موفق به انجام این [[نماز]] نخواهد شد.»


این نقل در منابع معتبر [[حدیث|حدیثی]] وجود نداشته و به مضمون آن هم ایراداتی وارد شده است.<ref> [http://islamquest.net/fa/archive/question/fa14099 اسلام کوئست]</ref><ref>[http://www.fardanews.com/fa/news/435217/%DB%B5%DB%B0-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AA%D8%B0%D9%83%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D9%8A%D9%86-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8-%D9%86%D9%86%DA%AF%D9%8A%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%B1%D9%88%D9%8A-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D9%88-%D8%B5%D8%AF%D8%A7-%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%88-%D9%86%D9%83%D9%86%D9%8A%D8%AF استاد فاطمی نیا]</ref>
==پانویس==
 
== پانویس ==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== یادداشت ==
==یادداشت==
{{یادداشت‌ها}}
{{یادداشت‌ها}}
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* [https://hawzah.net/fa/Book/View/45428/53340/%D8%A2%D9%8A%D8%A7%D8%AA%D9%89-%D9%83%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%BA%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%89%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF، «آياتى كه در نماز غفيله خوانده مى‌شود»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ انتشار:‌ ۲۱ آبان ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* [https://hawzah.net/fa/Book/View/45428/53340 «آياتى كه در نماز غفيله خوانده مى‌شود»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ انتشار:‌ ۲۱ آبان ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، ۱۴۰۹ق.
* حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم، ۱۴۰۹ق.
*‌ خمینی، سیدروح الله، توضیح المسائل(محشی)، تحقیق و تصحیح سیدمحمدحسین بنی‌هاشمی خمینى‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
*‌ خمینی، سید روح الله، توضیح المسائل(محشی)، تحقیق و تصحیح سیدمحمدحسین بنی‌هاشمی خمینى‌، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
* سید بن طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
* سید بن طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
* صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه صادق حسن زاده، انتشارات طوبی.
* صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ترجمه صادق حسن زاده، انتشارات طوبی.
* طباطبایی یزدی، سیدمحمد کاظم، العروة الوثقی(محشی)، تحقیق و تصحیح احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
* طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی (محشی)، تحقیق و تصحیح احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
 
{{پایان}}
{{پایان}}


برگرفته از «https://fa.wikishia.net/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/1224093»