حضرت علی‌اکبر علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

|عرض=17em

| نام = علی‌اکبر

}}

علی‌اکبر در [[روز عاشورا]] نخستین فرد از [[بنی‌هاشم]] بود که به [[شهادت]] رسید. پدرش بر بالای جنازه او حاضر شد و قاتلان او را نفرین کرد. علی‌اکبر در پایین پای پدر [[دفن]] است و قبر او داخل [[ضریح امام حسین(ع)]] قرار دارد.

علی‌اکبر فرزند امام حسین(ع) و لیلی بنت ابی‌مرة است.{{یاد|ابن شهر آشوب در مناقب ج۴ ص۱۰۹ نام مادر علی اکبر را شهربانو ثبت کرده است.}}<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۵؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۶؛ ابی‌مخنف، وقعة الطف، ۱۴۲۷ق، ص۲۷۶؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۴۶-۲۴۷.</ref> او در زمان خلافت [[عثمان بن عفان|عثمان]] (خلافت: ۲۳ یا ۲۴-۳۵ق) به دنیا آمد.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۸م، ج۴، ص۲۷۷؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۸۷.</ref> تاریخ دقیق تولد علی‌اکبر مشخص نیست؛<ref> میر، «علی بن حسین».</ref> با این حال در [[مقتل الحسین (مقرم)|مقتل مقرم]]، تاریخ تولد او [[۱۱ شعبان|یازدهم شعبان]] سال ۳۳ق ذکر شده است.<ref>مقرم، مقتل الحسین(ع)، ۱۴۲۶ق، ص۲۶۷.</ref> ازاین‌رو در تقویم [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]]، ۱۱ شعبان به عنوان روز ولادتش، روز جوان نامگذاری شده است.<ref>شورای مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تقویم رسمی کشور سال ۱۳۹۸ هجری شمسی، ص۴.</ref> سن او در هنگام شهادت، ۱۸، ۲۳ و ۲۵ نقل شده است.<ref> میر، «علی بن حسین».</ref> برخی محققان سن او را ۲۵<ref> میر، «علی بن حسین».</ref> و بعضی ۲۸ سال<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/248231/ «آیت الله یوسفی غروی: علی‌اکبر ۱۸ ساله و مجرد نبوده، بلکه در کربلا حدود ۲۸ سال داشته است»]، وبگاه شفقنا.</ref> دانسته‌اند. در [[مقتل الحسین (مقرم)|مقتل مقرم]] سن علی‌اکبر ۲۷ سال ذکر شده است.<ref>مقرم، مقتل الحسین(ع)، ۱۴۲۶ق، ص۲۶۷.</ref>

در یکی از [[زیارت‌نامه|زیارت‌نامه‌ها]]، چنین به علی‌اکبر [[سلام]] داده شده است: «صَلّی الله عَلَیْکَ وَعَلی عِتْرتِکَ وَأهْلِ بَیْتِکَ وَآبائِکَ وَأبْنائِکَ؛ سلام خدا بر تو و بر عترت و اهل بیت تو و پدران و فرزندانت»<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، نشر صدوق، ص۲۵۳.</ref> که نشان از ازدواج و فرزند داشتن اوست.

{{تبارنامه امام حسین}}

علی‌اکبر در [[۱۰ محرم]] به [[سال ۶۱ هجری قمری|سال ۶۱ق]] در [[واقعه کربلا]] به [[شهادت]] رسید و بدنش در پایین پای پدرش به خاک سپرده شد.<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۱۴.</ref> قبر او داخل [[ضریح امام حسین(ع)|ضریح امام حسین]] واقع شده و شش‌گوشه بودن [[ضریح]] را به همین دلیل دانسته‌اند.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۴۱۷ق، ص۳۵۲.</ref> سر او را به همراه سرهای [[شهدای کربلا]] به [[کوفه]] و [[شام]] بردند.<ref>رنجبر، «پژوهشی درباره فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین علیه‌السلام و سرهای دیگر شهدا»، ص۸۸.</ref> درباره اینکه سر علی‌اکبر به بدنش ملحق شده یا در [[قبرستان باب‌الصغیر]] دفن است، اختلاف‌نظر وجود دارد،<ref>رنجبر، «پژوهشی درباره فرجام و محل دفن سر مطهر امام حسین علیه‌السلام و سرهای دیگر شهدا»، ص۸۹.</ref> [[سید محسن امین]] گفته است که در سال ۱۳۲۱ق در قبرستان باب‌الصغیر در [[دمشق]] بارگاهی را دیده که بر ورودی آن بر سنگی نوشته شده که اینجا مدفن سرهای [[حضرت عباس علیه السلام|عباس بن علی]]، علی‌اکبر و [[حبیب بن مظاهر]] است و آن را به احتمال قوی صحیح دانسته است.<ref> امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۱، ص۶۲۲.</ref> به گفته وی پس از بازسازی نام برخی دیگر از شهدای کربلا به آن افزوده شده است.<ref> امین، اعیان الشیعه، دار التعارف، ج۱، ص۶۲۲.</ref> این مکان امروزه به نام [[مقام رؤوس الشهداء]] (مدفن سرهای شهدای کربلا) شناخته می‌شود.<ref>حسینی جلالی، مزارت اهل البیت و تاریخ‌ها، ۱۴۱۵ق، ص۲۲۶.</ref>

علی‌اکبر در [[واقعه کربلا]] همراه پدرش بود. به گفته [[عقبة بن سمعان]]، امام حسین(ع)، در نزدیکی منزلگاه [[ثعلبیه]]<ref>ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۷۰-۷۱.</ref> یا [[قصر بنی‌مقاتل]]<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۲.</ref> بر زین اسب خوابش برد. پس از آنکه بیدار شد، [[آیه استرجاع]] را بر زبان جاری کرد و بر اساس خوابی که دیده بود از کشته شدن خود و همراهانش خبر داد و با واکنش علی‌اکبر مواجه شد که «فَإِنَّنَا إِذاً لَا نُبَالِی أَنْ نَمُوتَ مُحِقِّین؛ هنگامی که بر حق هستیم از مرگ هراسی نداریم».<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۸۲؛ ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۷۰-۷۱.</ref>[[مرتضی مطهری|مطهری]]، سخن «اوَلَسْنا عَلَی الْحَقِّ؟ مگر نه این است که ما برحقّیم؟» علی‌اکبر را نظیر سخن [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]] در ماجرای ذبح خود می‌داند<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۷، ص۲۲۵-۲۲۶.</ref> که به [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم]] گفت «یا ابَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُنی انْ شاءَ اللهُ مِنَ الصّابِرینَ»<ref>سوره صافات، آیه۱۰۲.</ref>

کشته‌شدگان از لشکر عمر بن سعد توسط علی‌اکبر را تا دویست نفر نیز ذکر کرده‌اند.<ref>نگاه کنید به: گروهی از تاریخ‌پژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سید الشهداء، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۸۲۰.</ref>

در [[روز عاشورا]] همه باید با اذن امام روانه میدان رزم می‌شدند و بنابر منابع تاریخی علی‌اکبر نخستین داوطلب از [[بنی‌هاشم]] بود که از امام اجازه جنگ گرفت و برخلاف برخی از موارد که امام حسین(ع) سریع اذن نمی‌داد، درباره علی‌اکبر، امام بلافاصله، اجازه دادند؛ چنان‌که در [[مقتل|مقاتل]] اینگونه گزارش شده که «فاستأذن اباه بالقتال فاذن له؛ از پدرش اذن خواست و او اذن داد». <ref>سید ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۲.</ref> خوشدل طهرانی، (۱۲۹۳-۱۳۶۵ش) از روحانیان و شاعران تهران، در شعرش پیشگام شدن علی‌اکبر برای شهادت را مصداق عدالت امام حسین(ع) دانسته است:{{شعر۲

|اول ز جوان خود گذشتن| مصداق عدالت حسین است<ref>[https://hawzah.net/fa/goharenab/View/79536 «اشعار شهادت امام حسین(ع)»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>}}

|اکبرا بی تو، جهان بادا خراب<ref>نیر تبریزی، آتشکده نیر، بخش هشتم، به نقل از: [https://ganjoor.net/nayyer/atashkadehn/sh8 «ذکر شهادت حضرت شاهزاده علی اکبر»]، سایت گنجور.</ref>}}

{{جعبه نقل قول | عنوان = [[زیارت الشهداء]]| نقل‌قول = <big>{{وسط چین}}سلام بر تو ای اولین کشته شده، از نسل بهترین سلسله، از خاندان ابراهیم خلیل، درود خدا بر تو و بر پدر تو باد، که دربارۀ تو گفت: خدا بکشد آن گروهی را که تو را کشتند ای فرزندم، چه چیزی آنان را بر خدا عاصی کرد، و بر تجاوز به حرمت و احترام رسول واداشت، بعد از تو چقدر زندگی دنیا بی‌ارزش است.<ref>سید ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۷۳.</ref> {{پایان}}</big>{{حدیث||}}|تاریخ بایگانی |

| منبع = <small></small> | تراز = راست| عرض = 220px | اندازه خط = 11px|رنگ پس‌زمینه=#9ef9ff| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = وسط}}

*''علی الاکبر ابن الشهید ابی عبدالله الحسین بن علی علیه السلام''، اثر [[سید عبدالرزاق موسوی مقرم]].  ترجمه حسین طارمی، تهران، نشر کلینی، ۱۳۸۹ش.

{{ستون|۲}}

* [[حضرت علی‌اصغر علیه‌السلام|علی‌اصغر]]

{{پایان}}

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{منابع}}

*ابن‌اعثم کوفی، احمد بن اعثم، کتاب الفتوح، تحقیق علی شیری، دارالأضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۱م.