شفاعت: تفاوت میان نسخه‌ها

البته در معنا و آثار شفاعت بین فرقه‌ها و عالمان مسلمان اختلاف‌نظر است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۹۸۳م، ج۸، ص۲۹.</ref> از نظر [[امامیه]]، [[اشاعره]] و [[مرجئه]]، شفاعت به معنای دفع ضرر و رفع عذاب و عقاب از گنهکاران است<ref>برای نمونه نگاه کنید به سیدمرتضی، شرح جمل العلم و العمل، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۷؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۹۸۳م، ج۸، ص۲۹؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۹۶.</ref> برخی همچون [[معتزله]] آن را به زیادی [[ثواب و عقاب|ثواب]] و جلب منفعت برای اطاعت‌کنندگان و توبه‌کنندگان معنا کرده‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به قاضی عبدالجبار، شرح الاصول الخمسة، ۱۴۲۲ق، ص۴۶۳.</ref>

عالمان مسلمان اتفاق‌نظر دارند که پیامبر(ص) از شفاعت‌کنندگان است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۷۹؛ سیدمرتضی، شرح جمل العلم و العمل، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۶؛ جرجانی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۳۱۲.</ref> از نظر آنان منظور از [[مقام محمود]] در آیه «[[آیه ۷۹ سوره اسراء|وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَکَ عَسَیٰ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَحْمُودًا]]»،<ref>سوره اسراء، آیه ۷۹.</ref> همان «مقام شفاعت» است که خداوند به پیامبر(ص) وعده داده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۲۸۴؛ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۵، ص۹۷؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۷.</ref> [[شیخ مفید]] در [[اوائل المقالات (کتاب)|اوائل المقالات]] گفته است که امامیه اجماع دارند بر این که غیر از پیامبر(ص)، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و سایر امامان معصوم(ع)، شیعیان خود را شفاعت می‌کنند.<ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۷۹-۸۰.</ref> آنان به روایاتی استناد می‌کنند که بر شفیع بودن [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و سایر امامان شیعه دلالت می‌کنند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ مفید، اوائل المقالات، ۱۴۱۳ق، ص۷۹-۸۰؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۹۸۳م، ج۸، ص۴۱-۴۲.</ref>

{{جعبه نقل قول|عنوان=|نقل‌قول='''و أمّا شَفاعَتِي ففي أصحابِ الكَبائرِ ما خَلا أهلَ الشِّركِ و الظُّلمِ؛ شفاعت من برای مرتکبان گناهان كبیره است و به مشرکان و ستمگران نمی‌رسد.|منبع=<small>شیخ صدوق، [[الخصال]]، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۵۵.</small>|تراز=چپ|عرض=250px|حاشیه=1px|اندازه خط=|رنگ پس‌زمینه=#bacc9e|شکل‌بندی=|پس‌زمینه عنوان=|رنگ خط عنوان=|شکل‌بندی عنوان=|تراز نقل‌قول=وسط|شکل‌بندی نقل‌قول=|گیومه نقل‌قول=|تراز منبع=وسط|شکل‌بندی منبع=|title=پیامبر(ص):}}در این که چه کسانی مورد شفاعت شفاعت‌کنندگان قرار می‌گیرند، میان عالمان مسلمان اختلاف‌نظر است.<ref>بهبهانی، شفاعت، ۱۳۹۲ش، ص۳۳.</ref> [[امامیه]] با استناد به [[آیه ۲۸ سوره انبیاء]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به طباطبایی، المیزان، انتشارات اسماعیلیان، ج۱۴، ص۲۷۷.</ref> و روایاتی از امامان معصوم(ع)،<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۹۸۳م، ج۸، ص۳۴.</ref> بر این باورند که شفاعت، فقط به کسی تعلق می‌گیرد که خدا از دین وی راضی باشد؛ حال چه [[گناهان کبیره|گناه کبیره]] مرتکب شده باشد یا [[گناه صغیره]].<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۶۶.</ref> آنان همچنین با توجه به برخی روایات نقل‌شده از امامان معصوم،<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۷۴.</ref> توبه‌کنندگان را بی‌نیاز از شفاعت دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۵۷۴؛ شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ص۶۶.</ref> [[اشاعره]] و [[مرجئه]] نیز همانند امامیه، بر این باورند که مرتکبان کبیره از امت پیامبر(ص) نیز می‌توانند مشمول شفاعت قرار گیرند.<ref>سیدمرتضی، شرح جمل العلم و العمل، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۷؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۹۶–۴۹۷.</ref> در مقابل، [[معتزله]]، [[خوارج]] و [[زیدیه]] بر این نظرند که شفاعت فقط شامل حال مؤمنانی می‌شود که از گناهان خود توبه کرده‌اند<ref>برای نمونه نگاه کنید به قاضی عبدالجبار، شرح الاصول الخمسة، ۱۴۲۲ق، ص۴۶۳؛ سید مرتضی، شرح جمل العلم و العمل، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۶؛ سبحانی، بحوث فی الملل و النحل، ج۳، ص۲۰۶.</ref> و با تمسک به آیاتی از قرآن همچون [[آیه ۴۸ سوره بقره]] و [[آیه ۱۸ سوره غافر]]، [[مرتکب کبیره|مرتکب کبیره‌ای]] که توبه نکرده است را مشمول شفاعت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] ندانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به قاضی عبدالجبار، شرح الاصول الخمسة، ۱۴۲۲ق، ص۴۶۴؛ جرجانی، شرح المواقف، ۱۳۲۵ق، ج۸، ص۳۱۳.</ref>

*ذهبی، شمس الدین، اثبات الشفاعة، ریاض، مکتبة اضواء السلف، ۱۴۲۰ق.

*راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات راغب، دمشق، دار القلم، ۱۴۱۲ق.

*سیدمرتضی، علی بن حسین، شرح جمل العلم و العمل، تهران، دار الأسوة ، ۱۴۱۹ق.

*سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.