Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، movedable، مدیران، templateeditor
۶٬۴۶۳
ویرایش
مغیرة بن اخنس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) (− رده:مقالههای جدید (هاتکت)) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''مُغَیرَة بن اَخْنس ثَقَفِی''' (درگذشت: [[سال ۳۵ هجری قمری|۳۵ق]]) پسرعمه [[عثمان بن عفان|عثمان بن عَفّان]] خلیفه سوم مسلمانان بود که در [[نهج البلاغه|نهج البلاغه]] مورد توبیخ [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] قرار گرفته است. برخی منابع او را شاعر و کارگزار عثمان در [[بحرین]] معرفی کرده‌اند. طبق روایات او در دفاع از عثمان خود را هم‌کلام امام علی(ع) قرار داد و با پاسخ تند امام مواجه شد. مغیره در [[قتل عثمان|واقعه قتل عثمان]] همراه عثمان بود و کشته شد. | '''مُغَیرَة بن اَخْنس ثَقَفِی''' (درگذشت: [[سال ۳۵ هجری قمری|۳۵ق]]) پسرعمه [[عثمان بن عفان|عثمان بن عَفّان]] خلیفه سوم مسلمانان بود که در [[نهج البلاغه|نهج البلاغه]] مورد توبیخ [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] قرار گرفته است. برخی منابع او را شاعر و کارگزار عثمان در [[بحرین]] معرفی کرده‌اند. طبق روایات او در دفاع از عثمان خود را هم‌کلام امام علی(ع) قرار داد و با پاسخ تند امام مواجه شد. مغیره در [[قتل عثمان|واقعه قتل عثمان]] همراه عثمان بود و کشته شد. | ||
پدرش [[اخنس بن شریق|اخنَس بن شَریق]] را از سران [[شرک|مشرکان]] می‌دانند که پس از [[فتح مکه]]، [[مسلمان]] شد. ابوالحکم برادر مغیره در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] به دست امام علی(ع) کشته شد. همچنین فرزند و برادرزادۀ مغیره در [[جنگ جمل|جنگ جَمَل]] | پدرش [[اخنس بن شریق|اخنَس بن شَریق]] را از سران [[شرک|مشرکان]] می‌دانند که پس از [[فتح مکه]]، [[مسلمان]] شد. ابوالحکم برادر مغیره در [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] به دست امام علی(ع) کشته شد. همچنین فرزند و برادرزادۀ مغیره در [[جنگ جمل|جنگ جَمَل]] علیه امام علی(ع) جنگیدند و کشته شدند. یعقوب بن عتبة و عثمان بن محمد از [[مجتهد|فقیهان]] قرن دوم [[مدینه]]، نوۀ او بودند. | ||
== معرفی == | ==معرفی== | ||
مُغیرة بن اَخنَس بن شریق ثقفی در خطبۀ ۱۳۵ [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] مورد خطاب امام علی(ع) قرار گرفته است.<ref>نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبۀ ۱۳۵، ص۱۹۳.</ref> او پسرعمه و یکی از نزدیکان [[عثمان بن عفان|عثمان بن عَفّان]] است.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۴۴۴.</ref> طبق برخی منابع، [[مروان بن حکم]] ([[سال ۲ هجری قمری|۲]]-[[سال ۶۵ هجری قمری|۶۵ق]]) که خود از کارگزاران عثمان بود، او را کارگزار بحرین{{یاد| بحرین، ناحیه‌ای در جنوب غربی خلیج‌فارس بوده و منطقه‌ای بزرگتر از کشور [[بحرین]] را شامل می‌شده است. (خسروی، «بحرین»، ص۱۳۲.)}} قرار داد.<ref> بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۴۳۷.</ref> خیرالدین زِرِکْلی شرح‌حال‌نگار [[مصر|مصری]] از او به عنوان [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] و شاعر یاد کرده است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۷۶.</ref> | مُغیرة بن اَخنَس بن شریق ثقفی در خطبۀ ۱۳۵ [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] مورد خطاب امام علی(ع) قرار گرفته است.<ref>نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبۀ ۱۳۵، ص۱۹۳.</ref> او پسرعمه و یکی از نزدیکان [[عثمان بن عفان|عثمان بن عَفّان]] است.<ref> ابن‌عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۱۴۴۴.</ref> طبق برخی منابع، [[مروان بن حکم]] ([[سال ۲ هجری قمری|۲]]-[[سال ۶۵ هجری قمری|۶۵ق]]) که خود از کارگزاران عثمان بود، او را کارگزار بحرین{{یاد| بحرین، ناحیه‌ای در جنوب غربی خلیج‌فارس بوده و منطقه‌ای بزرگتر از کشور [[بحرین]] را شامل می‌شده است. (خسروی، «بحرین»، ص۱۳۲.)}} قرار داد.<ref> بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۴۳۷.</ref> خیرالدین زِرِکْلی شرح‌حال‌نگار [[مصر|مصری]] از او به عنوان [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] و شاعر یاد کرده است.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۷۶.</ref> | ||
=== بستگان نزدیک === | ===بستگان نزدیک=== | ||
مغیره از [[قبیله ثقیف]] بود.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۲۷-۲۲۸.</ref> پدرش [[اخنس بن شریق|اخنَس بن شَریق]] (متوفای [[سال ۱۳ هجری قمری|۱۳ق]]) را از سران مشرکان می‌دانند که پس از [[فتح مکه]] اعلام کرد [[مسلمان]] شده و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] بخشی از [[غنیمت|غنایم]] را به او بخشید.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۰۱-۳۰۲.</ref> نقل شده که اخنس هم‌پیمان [[قبیله بنی‌زهره]] بود و در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] آنان را از تقابل با [[مسلمان|مسلمانان]] بازداشت.<ref>بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۴۳۷.</ref> برخی مفسران معتقدند [[آیه ۲۰۵ سوره بقره]] در مذمت اخنس بن شریق نازل شده است.<ref>قمی مشهدی، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۳۰۳.</ref> در [[کتاب الطبقات الکبری]]، یعقوب بن عتبة بن مغیره (متوفای [[سال ۱۲۸ هجری قمری|۱۲۸ق]]) و عثمان بن محمد بن مغیره (متوفای [[سال ۱۳۰ هجری قمری|۱۳۰ق]]) از نوادگان مغیره، به‌عنوان [[محدث]] و [[مجتهد|فقیه]] قرن دوم [[مدینه]] یاد شده‌اند.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۳۹۴-۳۹۵.</ref> | مغیره از [[قبیله ثقیف]] بود.<ref>شیخ صدوق، الخصال، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۲۷-۲۲۸.</ref> پدرش [[اخنس بن شریق|اخنَس بن شَریق]] (متوفای [[سال ۱۳ هجری قمری|۱۳ق]]) را از سران مشرکان می‌دانند که پس از [[فتح مکه]] اعلام کرد [[مسلمان]] شده و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] بخشی از [[غنیمت|غنایم]] را به او بخشید.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۰۱-۳۰۲.</ref> نقل شده که اخنس هم‌پیمان [[قبیله بنی‌زهره]] بود و در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] آنان را از تقابل با [[مسلمان|مسلمانان]] بازداشت.<ref>بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۴۳۷.</ref> برخی مفسران معتقدند [[آیه ۲۰۵ سوره بقره]] در مذمت اخنس بن شریق نازل شده است.<ref>قمی مشهدی، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۳۰۳.</ref> در [[کتاب الطبقات الکبری]]، یعقوب بن عتبة بن مغیره (متوفای [[سال ۱۲۸ هجری قمری|۱۲۸ق]]) و عثمان بن محمد بن مغیره (متوفای [[سال ۱۳۰ هجری قمری|۱۳۰ق]]) از نوادگان مغیره، به‌عنوان [[محدث]] و [[مجتهد|فقیه]] قرن دوم [[مدینه]] یاد شده‌اند.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۳۹۴-۳۹۵.</ref> | ||
=== کشته‌شدن نزدیکان مغیره در جنگ با امام علی === | ===کشته‌شدن نزدیکان مغیره در جنگ با امام علی=== | ||
عبدالله فرزند مغیره، و عبدالله بن ابی‌عثمان برادرزادۀ مغیره نیز در [[جنگ جمل]] در برابر امام علی(ع) ایستادند و کشته شدند.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۵۵-۲۵۶.</ref> همچنین ابوالحکم» برادر مغیره نیز به گفتۀ مورخان در [[غزوه احد|جنگ احد]] به دست امام علی(ع) کشته شده است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج ۲، ص ۳۳.</ref> | عبدالله فرزند مغیره، و عبدالله بن ابی‌عثمان برادرزادۀ مغیره نیز در [[جنگ جمل]] در برابر امام علی(ع) ایستادند و کشته شدند.<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۵۵-۲۵۶.</ref> همچنین ابوالحکم» برادر مغیره نیز به گفتۀ مورخان در [[غزوه احد|جنگ احد]] به دست امام علی(ع) کشته شده است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج ۲، ص ۳۳.</ref> | ||
== درگیری لفظی با امام علی(ع) == | ==درگیری لفظی با امام علی(ع)== | ||
طبق گزارش [[الفتوح (کتاب)|کتاب الفتوح]]، در زمان حکومت عثمان میان امام علی و مغیرة بن اخنس درگیری لفظی رخ داده است. بنا بر این گزارش، عثمان از انتقادات امام علی(ع) نسبت به حکومتش ناراحت بود. مغیره و [[زید بن ثابت]]، نزد امام علی(ع) رفتند. زید ضمن ستایش از امام و بیان جایگاه او نزد پیامبر از امام خواست تا از انتقادات خود علیه عثمان دست بردارد. امام علی(ع) گفت: | طبق گزارش [[الفتوح (کتاب)|کتاب الفتوح]]، در زمان حکومت عثمان میان امام علی و مغیرة بن اخنس درگیری لفظی رخ داده است. بنا بر این گزارش، عثمان از انتقادات امام علی(ع) نسبت به حکومتش ناراحت بود. مغیره و [[زید بن ثابت]]، نزد امام علی(ع) رفتند. زید ضمن ستایش از امام و بیان جایگاه او نزد پیامبر از امام خواست تا از انتقادات خود علیه عثمان دست بردارد. امام علی(ع) گفت: | ||
:«به خدا سوگند من نه اعتراض به او را دوست دارم و نه وضع او را رد می‌کنم، مگر اینکه از حق الهی امتناع بورزد. ممکن نیست درباره او جز حقیقت بگویم. به خدا سوگند تا جایی که خودداری ممکن باشد، [از انتقاد به او] خودداری خواهم کرد.» | :«به خدا سوگند من نه اعتراض به او را دوست دارم و نه وضع او را رد می‌کنم، مگر اینکه از حق الهی امتناع بورزد. ممکن نیست درباره او جز حقیقت بگویم. به خدا سوگند تا جایی که خودداری ممکن باشد، [از انتقاد به او] خودداری خواهم کرد.» | ||
مغیرة پاسخ داد: «به خدا [[سوگند]] که باید درباره عثمان خودداری کنی و در غیر این صورت به خودداری وادار می‌گردی؛ زیرا قدرت او بر تو بیش از قدرت تو بر او است. جز این نیست که عثمان این جمع را از روی احترام به تو فرستاده است تا علیه تو شاهد داشته باشد». امام علی(ع) از سخن مغیره خشمگین شد و در پاسخش گفت: | مغیرة پاسخ داد: «به خدا [[سوگند]] که باید درباره عثمان خودداری کنی و در غیر این صورت به خودداری وادار می‌گردی؛ زیرا قدرت او بر تو بیش از قدرت تو بر او است. جز این نیست که عثمان این جمع را از روی احترام به تو فرستاده است تا علیه تو شاهد داشته باشد». امام علی(ع) از سخن مغیره خشمگین شد و در پاسخش گفت: | ||
:«ای پسر آن نفرین‌شده، ای بی‌دنباله و درخت بی‌ریشه و شاخه! تو می‌خواهی پاسخم را بدهی (مرا از سخن گفتن در باره عثمان بازداری؟) به خدا سوگند، خداوند به کسی که تو یاورش باشی عزت نمی‌دهد و کسی که دستش را بگیری از جای برنخواهد خاست. بیرون شو! خدا خیر را از تو دور سازد. پس هر چه می‌خواهی کوشش کن. خدا تو را باقی نگذارد اگر از آن چه می‌توانی فروگذار کنی!» | :«ای پسر آن نفرین‌شده، ای بی‌دنباله و درخت بی‌ریشه و شاخه! تو می‌خواهی پاسخم را بدهی (مرا از سخن گفتن در باره عثمان بازداری؟) به خدا سوگند، خداوند به کسی که تو یاورش باشی عزت نمی‌دهد و کسی که دستش را بگیری از جای برنخواهد خاست. بیرون شو! خدا خیر را از تو دور سازد. پس هر چه می‌خواهی کوشش کن. خدا تو را باقی نگذارد اگر از آن چه می‌توانی فروگذار کنی!» | ||
مغیره ساکت شد؛ اما زید بن ثابت گفت: «به خدا سوگند ما نزدت نیامدیم تا شاهدی علیه تو باشیم یا اینکه آمدن ما حجتی بر تو باشد؛ بلکه با نیت اجر الهی به دنبال اصلاح رابطه شما و ایجاد هم‌نظری بین شما هستیم». امام علی(ع) در حق زید و قومش دعای خیر کرد و آنها برخاستند و نزد عثمان رفتند و از دیدارشان گزارش دادند.<ref>ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، ج۲، ۱۴۱۱ق، ص۳۸۰.</ref> | مغیره ساکت شد؛ اما زید بن ثابت گفت: «به خدا سوگند ما نزدت نیامدیم تا شاهدی علیه تو باشیم یا اینکه آمدن ما حجتی بر تو باشد؛ بلکه با نیت اجر الهی به دنبال اصلاح رابطه شما و ایجاد هم‌نظری بین شما هستیم». امام علی(ع) در حق زید و قومش دعای خیر کرد و آنها برخاستند و نزد عثمان رفتند و از دیدارشان گزارش دادند.<ref>ابن‌اعثم کوفی، الفتوح، ج۲، ۱۴۱۱ق، ص۳۸۰.</ref> | ||
=== نقل ماجرا در نهج‌البلاغه === | ===نقل ماجرا در نهج‌البلاغه=== | ||
در [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] چنین نقل شده که مجادله‌ای میان عثمان و امام علی(ع) درگرفت. مغیرة به عثمان گفت: من پاسخ علی را می‌دهم و این سخنان ردوبدل شد.<ref>نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبۀ ۱۳۵، ص۱۹۳.</ref> {{یاد|شماره این خطبه در تصحیح صبحی صالح ۱۳۵، در [[مصباح السالکین (کتاب)|شرح ابن‌میثم]] ۱۳۴، در [[تنبیه الغافلین و تذکره العارفین|نسخۀ ملافتح الله]] ۱۵۹ و در [[فی ضلال نهج البلاغة|نسخۀ مغنیه]] با شمارۀ ۱۳۳ است.(ابن‌میثم، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۶۳؛ نهج البلاغه، تصحیح فتح‌الله کاشانی، خطبۀ ۴۳، ج۱، ص۶۳۶؛ مغنیه، فی ضلال نهج‌البلاغه، ۱۹۷م، ج۲، ص۲۸۵.)}} با این حال، [[ابن‌ابی‌الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن‌ابی‌الحدید)|شرح نهج البلاغه]] ماجرای این خطبه را به شکلی که در الفتوح آمده، صحیح‌تر می‌داند. ابن‌ابی‌الحدید همچنین توضیح می‌دهد که در کلام امام علی(ع) عبارت «پسر آن نفرین‌شده» به [[منافق|نفاق]] پدر مغیره، و صفتِ الاَبْتر (بی‌دنباله) به گمراهی فرزندانش اشاره دارد؛ زیرا مغیره در واقع بدون فرزند نبوده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۰۲-۳۰۳.</ref> همچنین عبارت «درخت بی‌ریشه و شاخه» را اشاره به [[آیه ۲۶ سوره ابراهیم]] دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمومنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۴۹۶.</ref> | در [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] چنین نقل شده که مجادله‌ای میان عثمان و امام علی(ع) درگرفت. مغیرة به عثمان گفت: من پاسخ علی را می‌دهم و این سخنان ردوبدل شد.<ref>نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبۀ ۱۳۵، ص۱۹۳.</ref> {{یاد|شماره این خطبه در تصحیح صبحی صالح ۱۳۵، در [[مصباح السالکین (کتاب)|شرح ابن‌میثم]] ۱۳۴، در [[تنبیه الغافلین و تذکره العارفین|نسخۀ ملافتح الله]] ۱۵۹ و در [[فی ضلال نهج البلاغة|نسخۀ مغنیه]] با شمارۀ ۱۳۳ است.(ابن‌میثم، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۶۳؛ نهج البلاغه، تصحیح فتح‌الله کاشانی، خطبۀ ۴۳، ج۱، ص۶۳۶؛ مغنیه، فی ضلال نهج‌البلاغه، ۱۹۷م، ج۲، ص۲۸۵.)}} با این حال، [[ابن‌ابی‌الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن‌ابی‌الحدید)|شرح نهج البلاغه]] ماجرای این خطبه را به شکلی که در الفتوح آمده، صحیح‌تر می‌داند. ابن‌ابی‌الحدید همچنین توضیح می‌دهد که در کلام امام علی(ع) عبارت «پسر آن نفرین‌شده» به [[منافق|نفاق]] پدر مغیره، و صفتِ الاَبْتر (بی‌دنباله) به گمراهی فرزندانش اشاره دارد؛ زیرا مغیره در واقع بدون فرزند نبوده است.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۳۰۲-۳۰۳.</ref> همچنین عبارت «درخت بی‌ریشه و شاخه» را اشاره به [[آیه ۲۶ سوره ابراهیم]] دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمومنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۴۹۶.</ref> | ||
== مرگ در واقعۀ قتل عثمان == | ==مرگ در واقعۀ قتل عثمان== | ||
مغیرة بن اخنس را از کشته‌شدگان در ماجرای قتل عثمان در [[سال ۳۵ هجری قمری|سال ۳۵ق]] می‌دانند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۴، ص۳۸۲.</ref> در این سال عده‌ای از مسلمانان که قصد [[قتل عثمان]] را داشتند، خانه او را محاصره کردند.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، دار صادر، ج۳، ص۱۷۲-۱۷۹.</ref> به گفتۀ مورخان، در هنگام محاصرۀ خانۀ عثمان، مغیرة در [[مکه]] و مشغول [[مناسک حج]] بود. او پس از انجام حج، خود را به [[مدینه]] رساند تا از خلیفه دفاع کند.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، دار صادر، ج۳، ص ۱۷۵.</ref> مغیره در آن واقعه در دفاع از عثمان رجز خواند و جنگید.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج ۴، ص ۳۸۹؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، دار صادر، ج۳، ص ۱۷۵.</ref> طبق برخی از نقل‌ها، مغیره به دست [[عبدالله بن بدیل|عبدالله بن بُدَیل]] کشته شد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۴، ص۳۸۲.</ref> همچنین نقل کرده‌اند که قاتل مغیره در کوچه‌های مدینه می‌گشت و به این عملش افتخار می‌کرد.<ref>بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۴۳۷.</ref> | مغیرة بن اخنس را از کشته‌شدگان در ماجرای قتل عثمان در [[سال ۳۵ هجری قمری|سال ۳۵ق]] می‌دانند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۴، ص۳۸۲.</ref> در این سال عده‌ای از مسلمانان که قصد [[قتل عثمان]] را داشتند، خانه او را محاصره کردند.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، دار صادر، ج۳، ص۱۷۲-۱۷۹.</ref> به گفتۀ مورخان، در هنگام محاصرۀ خانۀ عثمان، مغیرة در [[مکه]] و مشغول [[مناسک حج]] بود. او پس از انجام حج، خود را به [[مدینه]] رساند تا از خلیفه دفاع کند.<ref>ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، دار صادر، ج۳، ص ۱۷۵.</ref> مغیره در آن واقعه در دفاع از عثمان رجز خواند و جنگید.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج ۴، ص ۳۸۹؛ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، دار صادر، ج۳، ص ۱۷۵.</ref> طبق برخی از نقل‌ها، مغیره به دست [[عبدالله بن بدیل|عبدالله بن بُدَیل]] کشته شد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۴، ص۳۸۲.</ref> همچنین نقل کرده‌اند که قاتل مغیره در کوچه‌های مدینه می‌گشت و به این عملش افتخار می‌کرد.<ref>بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۴۳۷.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* نهج البلاغة، تصحیح صبحی صالح، قم، مؤسسة دارالهجرة، ۱۴۱۴ق. | * نهج البلاغة، تصحیح صبحی صالح، قم، مؤسسة دارالهجرة، ۱۴۱۴ق. | ||