اجتهاد در مقابل نص: تفاوت میان نسخه‌ها

[[مجتهد|فقیهان شیعه]]<ref>موسوی قزوینی، ینابیع الاحکام، ۱۴۲۴ق، ص۵۰۱؛ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۰، ص۵۱۵؛ هاشمی خویی، منهاج البراعه، ۱۴۰۰ق، ج۸، ص۱۸۶؛ شرف الدین، النص و الاجتهاد، ۱۴۰۴ق، بخش۲، ص۳؛ انصاری قمی، «تقدیم»، ص ۸ ـ ۹؛ مغنیه، فی ظلال نهج البلاغه، ۱۹۷۹م، ج۱، ص۳۰۴.</ref> و [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]<ref>شرف الدین، النص و الاجتهاد، ۱۴۰۴ق، بخش۲، ص۳؛ فضل الله، «دراسات فقهیة و قانونیة: أضواء علی الشوری فی النص القرآنی»، ص۳۸.</ref> اجتهاد در برابر دلیل قطعی را باطل دانسته‌اند. برخی [[صحابه]] و [[تابعین|تابعان]] نیز در اجتهادهای خود تقدیم نص بر [[اجتهاد]] را مراعات کرده و هیچ گاه در برابر نص، نظر فقهی نداده‌اند.<ref>یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۶.</ref> به گزارش ابن قیّم جوزیه، [[احمد بن حنبل|احمد حنبل]] بر طبق نص [[فتوا]] می‌داد و نظر مخالف نص را حتی از [[خلفای راشدین|خلفا]] نمی‌پذیرفت.<ref>ابن قیّم جوزیه، اعلام الموقعین، ۱۴۰۷ق، ص۲۹.</ref> گفته شده بیشتر عالمان [[اصول فقه|علم اصول]] از شیعه و سنی نیز با چنین اجتهادی مخالفت کرده‌اند.<ref>[https://newspaper.hamshahrionline.ir/id/169008/%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1.html «اجتهاد در برابر نص»]، سایت روزنامه همشهری.</ref>

به رغم آن كه برخی [[صحابه]] از اجتهاد در برابر نص خودداری می‌کردند، برای برخی دیگر از آنان موارد فراوانی از اجتهاد مقابل نص نقل شده که به صورت صریح در مقابل نص [[فتوا]] داده‌اند.<ref>ابن حزم، الإحکام فی اصول الأحکام، دار الآفاق الجدیده، ج۲، ص۱۲؛ حسینی میلانی، خلاصة عبقات الانوار، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۲۲۲ـ۲۲۷؛ تیجانی، ثم اهتدیت، منشورات مدینة العلم، ص۱۶۵ـ۱۶۷.</ref> [[عمر بن خطاب|خلیفه دوم]] از اولین کسانی است که مرتکب اجتهاد در برابر نص قرآن و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا (ص)]] شده‌اند.<ref>مرکز الابحاث العقائدیه، موسوعة من حیاة المستبصرین، ۱۴۳۳ق، ج۹، ص۶۶.</ref> وی نخستین اجتهاداتش در مقابل نص را در جریان معروف [[ازدواج موقت]] و [[متعة الحج|متعه حج]] انجام داده و از جانب خود آن‌ها را [[حرام]] کرده است.<ref> مکارم شیرازی، شیعه پاسخ می‌دهد، ۱۴۲۸ش، ص۱۲۸ـ۱۳۰؛ یوسفی مقدم، درآمدی بر اجتهاد از منظر قرآن، ۱۳۸۷ش، ص ۲۷۸.</ref>