پرش به محتوا

ارث: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۶۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۰ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[آذر]]|روز=[[۲۸]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=P.motahari  }}{{احکام}}
{{احکام}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}


'''اِرث''' استحقاق مال یا حقی است که با مرگ یا حکم به موت دیگری برای وارث حاصل می‌شود. وارثان پس از ادای حقوق و دیون متوفّی، طبق [[طبقات ارث]] سهم الارث‌ خود را مالک می‌شوند. در [[فقه]] دو عامل نسب (رابطه از طریق ولادت) و سبب (رابطه بر اساس [[ازدواج]] و ولاء) از [[موجبات ارث]] معرفی شده است. [[کفر]]، قتل، [[رقیت|بردگی]]، [[لعان]]، حمل، غایب بودن و [[زنا]] طبق شرایطی از [[موانع ارث]] هستند. زوج و زوجه از یکدیگر ارث می‌برند، با دیگر وارثان شریکند و طبق موارد مختلف، سهم الارث متفاوتی دارند.
'''اِرث''' مال یا حقی است که با مرگ شخص، به وارثانش تعلق می‌گیرد. وارثان پس از ادای حقوق و دیون متوفّا، طبق [[طبقات ارث]]، سهم‌الارث‌ خود را مالک می‌شوند. در [[فقه]] دو عاملِ نسب (رابطه از طریق ولادت) و سبب (رابطه بر اساس [[ازدواج]]) از [[موجبات ارث]] معرفی شده است. [[کفر]]، قتل، [[رقیت|بردگی]]، [[لعان|لِعان]]، و [[زنا|زِنا]]، طبق شرایطی، از [[موانع ارث|موانع ارث‌بردن]] هستند.


[[قرآن]] در [[آیات ارث]] با رویکردهای مختلف اعتقادی، اخلاقی و [[آیات الاحکام]] به موضوع ارث پرداخته و بخشی از قوانین مهم ارث در [[اسلام]] را (مانند طبقات وارثان و سهم الارث آنها و [[کلاله]]) بیان کرده است. جزئیات بیشتر قانون ارث در [[حدیث|روایات]] فقهی آمده است.  
احکام ارث و سهم هریک از وارثان، در قرآن و روایات بیان شده است. در کتب‌های فقهی هم به‌تفصیل از آن بحث می‌کنند. یکی از ویژگی‌های احکام ارث در [[اسلام]] دوبرابریِ سهم ارث پسر نسبت به ارث دختر است. در قانون‌اساسی برخی از کشورها، همچون [[ایران]] و [[افغانستان]]، قاون ارث برپایهٔ احکام فقهی تنظیم شده است.
 
یکی از ویژگی‌های احکام ارث در [[اسلام]]، دوبرابری سهم ارث پسر نسبت به ارث دختر است.


==جایگاه ارث و تعریف آن در فقه==
==جایگاه ارث و تعریف آن در فقه==
خط ۳۵: خط ۳۳:
گفته شده استحقاق ارث، گاهی به «فرض» و «تسمیه» است؛ یعنی در [[قرآن]]، به آن تصریح شده و گاهی به قرابت است که در قرآن، برای آن سهمی مشخص نشده و در قرآن، با عنوان «اولو الارحام» از آن یاد شده است؛ مانند سهم عمو و عمه.<ref>مؤسسه دایرة‌المعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۸.</ref> سهم‌های نام‌برده‌شده در قرآن به این شرح است:
گفته شده استحقاق ارث، گاهی به «فرض» و «تسمیه» است؛ یعنی در [[قرآن]]، به آن تصریح شده و گاهی به قرابت است که در قرآن، برای آن سهمی مشخص نشده و در قرآن، با عنوان «اولو الارحام» از آن یاد شده است؛ مانند سهم عمو و عمه.<ref>مؤسسه دایرة‌المعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۸.</ref> سهم‌های نام‌برده‌شده در قرآن به این شرح است:
* '''نصف''': دختر اگر یکی باشد و برادری نداشته باشد، نصف ارث را می‌برد. همچنین اگر خواهرِ پدری یا پدری‌ومادری تنها باشد و نیز شوهر، در صورتی که از همسرش فرزندی نداشته باشد، نصف ارث را می‌برند.
* '''نصف''': دختر اگر یکی باشد و برادری نداشته باشد، نصف ارث را می‌برد. همچنین اگر خواهرِ پدری یا پدری‌ومادری تنها باشد و نیز شوهر، در صورتی که از همسرش فرزندی نداشته باشد، نصف ارث را می‌برند.
* '''دوسوم''': دو دختر یا بیشتر، در صورت نداشتن برادر، دوسوم ارث را می‌برند. همچنین ارث دو خواهر پدری یا پدری‌ومادری، در صورتی که برادر نداشته باشند،‌ دوسوم است.
* '''دوسوم''': دو دختر یا بیشتر، در صورت نداشتن برادر، دوسوم ارث را می‌برند. همچنین ارث دو خواهرِ پدری یا پدری‌ومادری، در صورتی که برادر نداشته باشند،‌ دوسوم است.
* '''یک‌سوم''': مادر در صورتی که متوفا فرزند و برادر نداشته باشد و نیز خواهر و برادر مادری، در صورت تعدد، یک‌سوم ارث را می‌برند.
* '''یک‌سوم''': مادر در صورتی که متوفا فرزند و برادر نداشته باشد و نیز خواهر و برادر مادری، در صورت تعدد، یک‌سوم ارث را می‌برند.
* '''یک چهارم''': سهم زن، در صورتی که همسرش فرزندی نداشته باشد و نیز شوهر، در صورتی که همسرش از وی یا شوهر دیگری فرزند نداشته باشد، یک‌چهارم است.
* '''یک چهارم''': سهم زن، در صورتی که همسرش فرزندی نداشته باشد و نیز شوهر، در صورتی که همسرش از وی یا شوهر دیگری فرزند نداشته باشد، یک‌چهارم است.
خط ۴۱: خط ۳۹:
* '''یک‌هشتم''': سهم زن، در صورتی که شوهرش دارای فرزند باشد، یک‌هشتم است.<ref>مؤسسه دایرة‌المعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۸ و ۳۷۹.</ref>
* '''یک‌هشتم''': سهم زن، در صورتی که شوهرش دارای فرزند باشد، یک‌هشتم است.<ref>مؤسسه دایرة‌المعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۸ و ۳۷۹.</ref>


'''میراث زوج و زوجه:''' زوج و زوجه از یکدیگر ارث می‌برند و با دیگر وارثان شریک‌اند. هیچ‌کدام از آن‌ها همهٔ اموال دیگری را ارث نمی‌برد؛ مگر زمانی که وارثِ زوجه فقط زوج باشد که در این صورت، زوج همهٔ اموال را به ارث می‌برد.<ref>فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعة (المواریث)، ۱۴۲۱ق، ص۴۵۵.</ref>
'''میراث زوج و زوجه:''' زوج و زوجه از یکدیگر ارث می‌برند و با دیگر وارثان شریک‌اند؛ هیچ‌کدام از آن‌ها همهٔ اموال دیگری را ارث نمی‌برد؛ مگر زمانی که وارثِ زوجه فقط زوج باشد که در این صورت، زوج همهٔ اموال را به ارث می‌برد.<ref>فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعة (المواریث)، ۱۴۲۱ق، ص۴۵۵.</ref>


فقهای [[امامیه]] و [[اهل سنت|اهل‌سنت]] در بعضی از احکام [[فقه|فقهی]] ارث اختلاف‌نظر دارند؛ مانند تفاوت ارث [[کلاله]] در آیات ۱۲ و ۱۷۶ [[سوره نساء]] و مسئله [[عول|عَول]] و [[تعصیب|تَعصیب]]{{یاد|اگر اموال متوفی نسبت به سهام وارثان کمتر باشد، عول و اگر بیشتر باشد تعصیب گفته می‌شود.(فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۹)}} که برخلاف اهل‌سنت، در میان [[شیعه]] باطل است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۹.</ref>
فقهای [[امامیه]] و [[اهل سنت|اهل‌سنت]] در بعضی از احکام [[فقه|فقهی]] ارث اختلاف‌نظر دارند؛ مانند تفاوت ارث [[کلاله]] در آیات ۱۲ و ۱۷۶ [[سوره نساء]] و مسئله [[عول|عَول]] و [[تعصیب|تَعصیب]]{{یاد|اگر اموال متوفا نسبت به سهام وارثان کمتر باشد، عول و اگر بیشتر باشد تعصیب گفته می‌شود (فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۹).}} که برخلاف اهل‌سنت، در میان [[شیعه]] باطل است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۳۷۹.</ref>


'''جدول ارث طبقات مختلف و کلاله را در نوشتارهای اصلی ببینید.'''
'''جدول ارث طبقات مختلف و کلاله را در نوشتارهای اصلی ببینید.'''
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش