مخالفت امام خمینی با کاپیتولاسیون: تفاوت میان نسخه‌ها

مخالفت امام خمینی با کاپیتولاسیون (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۰۷

۱٬۳۰۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۳

اصلاح نویسه‌های عربی

دیداریویکی‌متن

Rezai.mosavi

confirmed، protected، templateeditor

۳٬۷۶۰

ویرایش

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 ==معرفی و جایگاه==
-{{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] علیه کاپیتولاسیون:</small>{{سخ}} «بسم الله الرحمن الرحیم، [[انا لله و انا الیه راجعون]]، عید ایران را عزا کردند، من تاثرات قلبی خودم را نمی‌توانم اظهار کنم... این چند روزی که مسائل اخیر ایران را شنیده‌ام خوابم کم شده است. ناراحت هستم. قلبم در فشار است. با تاثرات قلبی روزشماری می‌کنم که چه وقت مرگ پیش بیاید. ایران دیگر عید ندارد ... ما را فروختند، استقلال ما را فروختند... عزت ما پایکوب شد؛ عظمت ایران از بین رفت.»<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۵.</ref>|عرض = ۲۱%}}
+{{جعبه نقل قول|<small>سخنرانی [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] علیه کاپیتولاسیون:</small>{{سخ}} «بسم الله الرحمن الرحیم، [[انا لله و انا الیه راجعون]]، من تاثرات قلبی خودم را نمی‌توانم اظهار کنم... این چند روزی که مسائل اخیر ایران را شنیده‌ام خوابم کم شده است. ناراحت هستم. قلبم در فشار است. با تاثرات قلبی روزشماری می‌کنم که چه وقت مرگ پیش بیاید. عید ایران را عزا کردند، ایران دیگر عید ندارد ... ما را فروختند، استقلال ما را فروختند... عزت ما پایکوب شد؛ عظمت ایران از بین رفت.»<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۵.</ref>|عرض = ۲۱%}}
 لایحهٔ کاپیتولاسیون پیشنهادی برای مصونیت قضایی نظامیان و اتباع آمریکایی در [[ایران]] بود<ref>مهدوی، سیاست خارجی ایران، ۱۳۷۳ش، ص۳۰۹-۳۱۳.</ref> که در ۳ مرداد [[سال ۱۳۴۳ هجری شمسی|۱۳۴۳ش]] از سوی دولت حسنعلی منصور (نخست‌ویز وقت ایران) به مجلس شورای ملی ارائه و در [[۲۱ مهر]] همان سال، به تصویب رسید.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n3271/سرویس_های_اطلاع_رسانی/تاریخ/21_مهر_سالروز_تصویب_لایحه_ننگین_کاپیتولاسیون «۲۱ مهر سالروز تصویب لایحه ننگین کاپیتولاسیون»]، پرتال امام خمینی.</ref><br>
 [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] پس از اطلاع از تصویب این لایحه، در [[۴ آبان]] ۱۳۴۳ش، مصادف با سالروز ولادت [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]]، در مخالفت با آن پیامی صادر نمود<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۰۹.</ref> و در اجتماع روحانیون و سایر اقشار مردم سخنرانی کرد و اعتراض خود به این لایحه را اعلام داشت.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۵.</ref> امام این سخنرانی را که در منزل خویش در [[قم]] ایراد گردید، با [[آیه استرجاع]] - که نشان از رسیدن مصیبتی بزرگ است - آغاز کرد.<ref>آقایی، «دوران تبعید امام خمینی(ره) در ترکیه»، ص۴۶-۴۷.</ref> وی در بخشی از سخنانش به تبیین لایحهٔ کاپیتولاسیون پرداخت و نتایج سیاسی و اجتماعی آن را با ذکر مثال‌هایی چنین توصیف نمود که به موجب این قانون، اگر یک آمریکایی یکی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] یا شاه ایران را [[ترور]] کند، دولت و قوه قضائیه ایران حق محاکمه او را ندارد، ولی اگر کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست خواهد شد.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۱۶.</ref><br>
+با اعلام مخالفت امام خمینی، سایر علما و نیروهای مذهبی و ملی نیز به مخالفت با این لایحه پرداختند و لغو آن را خواستار شدند.<ref>طباطبائی، فقیهان و انقلاب ایران، ۱۳۹۶ش، ص۱۵.</ref> [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی]] از حرکت امام تمجید می‌کرد و در مورد وی عبارت «عزت الاسلام و المسلمین» (مایه عزت اسلام و مسلمانان) را به‌کار می‌برد.<ref>طباطبائی، فقیهان و انقلاب ایران، ۱۳۹۶ش، ص۱۵.</ref><br>
 کاپیتولاسیون (به فرانسوی: capitulation) حقی است که در کشوری به اتباع خارجی داده می‌شود، مبنی بر اینکه در صورت ارتکاب جُرم، در دادگاه آن کشور محاکمه نشوند، بلکه در دادگاه مربوط به دولت خودشان محاکمه گردند.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج ۱۱، ص۱۵۷۶۲.</ref>
@@ خط ۱۷: / خط ۱۸: @@
 ==واکنش حکومت پهلوی به موضع‌گیری امام‌خمینی==
 [[پرونده:عکس مشهور به تبعید امام به ترکیه.jpg|بندانگشتی|225px|<center>لحظه دستگیری و [[تبعید امام خمینی به ترکیه|تبعید امام خمینی]] به ترکیه</center>]]
-در واکنش به سخنرانی و پیام امام خمینی، حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت ایران، در [[۹ آبان]] ۱۳۴۳ش ضمن توجیه تصویب لایحه و سابقه‌دار دانستن پذیرش آن در کشورهای همسایه، از مخالفت با آن اظهار تأسف کرد و آن را موجب پایین‌آوردن شأن مملکت شمرد و مخالفان را ستون پنجم دشمن خواند.<ref>اسداللهی، احیای کاپیتولاسیون و پیامدهای آن، ۱۳۷۳ش، ص۹۹-۱۰۰.</ref> حکومت پهلوی به جهت بازتاب افشاگری‌های امام خمینی، تصمیم گرفت وی را بازداشت و از ایران [[تبعید امام خمینی به ترکیه|تبعید]] کند.<ref>اسداللهی، احیای کاپیتولاسیون و پیامدهای آن، ۱۳۷۳ش، ص۹۶-۹۸.</ref> به دنبال آن در شب [[۱۳ آبان]] ۱۳۴۳ش با تعداد زیادی کماندو به خانه امام وارد شده و وی را بازداشت و سپس به [[ترکیه]] تبعید کردند.<ref>طلوعی، بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۹۵.</ref>
+در واکنش به سخنرانی و پیام امام خمینی، حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت ایران، در [[۹ آبان]] ۱۳۴۳ش ضمن توجیه تصویب لایحه و سابقه‌دار دانستن پذیرش آن در کشورهای همسایه، از مخالفت با آن اظهار تأسف کرد و آن را موجب پایین‌آوردن شأن مملکت شمرد و مخالفان را ستون پنجم دشمن خواند.<ref>اسداللهی، احیای کاپیتولاسیون و پیامدهای آن، ۱۳۷۳ش، ص۹۹-۱۰۰.</ref> حکومت پهلوی به جهت بازتاب افشاگری‌های امام خمینی، تصمیم گرفت وی را بازداشت و از ایران [[تبعید امام خمینی به ترکیه|تبعید]] کند.<ref>اسداللهی، احیای کاپیتولاسیون و پیامدهای آن، ۱۳۷۳ش، ص۹۶-۹۸.</ref> به دنبال آن در شب [[۱۳ آبان]] ۱۳۴۳ش با تعداد زیادی کماندو به خانه امام وارد شده و وی را بازداشت و سپس به [[ترکیه]] تبعید کردند.<ref>طلوعی، بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۹۵.</ref><br>
+[[ساواک]] (سازمان اطلاعات حکومت پهلوی) صبح روز ۱۳ آبان، طی اطلاعیه‌ای، اقدامات امام خمینی را علیه امنیت، استقلال و تمامیت ارضی کشور دانست و آن را دلیل تبعید وی شمرد.<ref>طلوعی، بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۹۵.</ref> شماری از روحانیان و سخنرانان از جمله سید کاظم قرشی نیز به جُرم اعتراض علیه کاپیتولاسیون و آگاه کردن مردم از پیامدهای آن، بازداشت و [[شکنجه]] شدند.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۱۰۴۷.</ref><br>
+پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]] طی لایحه پیشنهادی [[دولت موقت ایران|دولت موقت]] به شورای انقلاب، در ۲۴ اردیبهشت [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]] کاپیتولاسیون در ایران لغو گردید.<ref>روزنامه اطلاعات، ۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۸ش، ص۲.</ref>
-[[ساواک]] (سازمان اطلاعات حکومت پهلوی) صبح روز ۱۳ آبان، طی اطلاعیه‌ای، اقدامات امام خمینی را علیه امنیت، استقلال و تمامیت ارضی کشور دانست و آن را دلیل تبعید وی شمرد.<ref>طلوعی، بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۴۹۵.</ref> شماری از روحانیان و سخنرانان از جمله سید کاظم قرشی نیز به جُرم اعتراض علیه کاپیتولاسیون و آگاه کردن مردم از پیامدهای آن، بازداشت و [[شکنجه]] شدند.<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۱۰۴۷.</ref>
 {{همچنین ببینید|تبعید امام خمینی به ترکیه}}
@@ خط ۳۳: / خط ۳۵: @@
 *دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش.
 *روحانی، سید حمید، نهضت امام‌خمینی، تهران، عروج، چاپ پانزدهم، ۱۳۸۱ش.
+*روزنامه اطلاعات، ۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۸ش.
+*طباطبائی، سید هادی، فقیهان و انقلاب ایران، تهران، کویر، چاپ سوم، ۱۳۹۶ش.
 *طلوعی، محمود، بازیگران عصر پهلوی از فروغی تا فردوست، تهران، علم، چاپ چهارم، ۱۳۷۶ش.
 *فاضل لنکرانی، محمد، القواعد الفقهیه، قم، مرکز فقه ائمه اطهار، ۱۳۸۳ش.