آیه ۱۶۹ سوره آل‌عمران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیه ۱۶۹ سوره آل‌عمران''' به ادامه زندگی [[شهادت|شهیدان]] و بهره‌مندی آنها از نعمت‌های ویژه خداوند در [[برزخ]] اشاره دارد. بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]] آیه، مصداق آن‌ را شهدای [[غزوه احد|جنگ اُحُد]] است اما با توجه به مضمون عامش، آن را شامل همهٔ شهدا می‌دانند، برخی نیز معتقدند این آیه، هر کس که در راه خدا کشته شود را در بر می‌گیرد، گرچه احکام شهید بر او جاری نگردد.<br>به گفته مفسران همه انسان‌ها برزخ را درک می‌کنند اما از آنجا که شهیدان زندگی ویژه‌ای در آنجا دارند، در این آیه تنها نام آنها برده شده است.   

[[File:کتیبه‌ای بر ضریح حضرت عباس.jpg|thumb|<center>کتیبهٔ «و لا تَحسَبَنّ الَّذینَ قُتِلوا...» </center> <center>نصب شده در داخل ضریح [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت عباس(ع)]]</center>]]

برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]] معتقدند منظور از کشتگان راه خدا، شهدای احد هستند، عده‌ای دیگر مصداق آن را شهدای [[غزوه بدر|بَدْر]] و بعضی نیز شهدای [[سریه بئر معونه|حادثه بِئر مَعونه]] می‌دانند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۸۸۱.</ref> [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]] آیه، آن را درباره شهدای احد دانسته، ولی با توجه به مضمون عام آن و نیز حدیثی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]]<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۸۸۱.</ref> آیه را شامل همهٔ شهدا می‌داند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۶۹.</ref> در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر قمی]] حدیثی درباره این آیه و آیه بعدی (فَرِحینَ بِما آتاهُم الله مِن فَضلِه) از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نقل شده است، که حضرت [[امامیه|شیعیان]] را از مصادیق این آیه معرفی کردند که وقتی وارد [[بهشت]] شده و با کرامت الهی روبه‌رو می‌شوند، برادران ایمانی خود را بشارت می‌دهند.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۲۷.</ref><br>[[سید عبدالحسین طیب]] (درگذشت: [[سال ۱۳۷۰ هجری شمسی|۱۳۷۰ش]]) از مفسران شیعه نیز معتقد است، آیه هر کسی که در راه خدا کشته شود را شامل می‌شود اگر چه احکام شهید بر او جاری نگردد مانند [[امامان شیعه|ائمه]]، اصحاب آنها، علما و مؤمنانی که برای دین کشته شدند؛ زیرا در آیه لفظ شهید ندارند، بلکه گفته است «مقتول فِی سَبِیلِ اللَّهِ» (کشتهٔ راه خدا).<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۳، ص۴۲۵.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در پیامی، این آیه را برای شهدای [[جنگ ایران و عراق]] به کار برده و گفته است: اگر نبود براى شهدای در راه خداوند مگر این آیه، در معرفى مقام بلندپایه شهدا، کافى بود. <ref>خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱۸، ص۳۲۵.</ref>

از آیه «و لا تَحسَبَنّ الَّذینَ قُتِلوا...» برای اثبات جهان برزخ استفاده شده<ref>طباطبایی، المیزان‏، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۴۹.</ref> و منظور از حیات که در آیه برای شهیدان آمده را همان [[برزخ|زندگی برزخی]] دانسته‌اند، نه زندگی مادی و نه بهشتی که در [[آخرت|جهان آخرت]] است.<ref>طباطبایی، المیزان‏، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۷۲؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۷۰.</ref> البته زندگی برزخی اختصاص به شهیدان ندارد، دیگران نیز دارای حیات برزخی هستند؛ ولی از آنجا که حیات [[شهادت|شهیدان]] یک حیات ویژه و آمیخته با انواع نعمت‌های معنوی است، تنها نام از آنها برده شده است. آنها به‌قدری غرق نعمت‌های حیات معنوی هستند که گویا زندگی سایر برزخیان در مقابل آنها چیزی نیست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۷۰.</ref><br>

برخی بر اساس این آیه، كه شهيدان را دارای حیات شمرده، سلام و توسل بر آنها و اولیای دین را جایز شمرده‌اند.<ref>قرائتی، محسن، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۹۵ و ج۵، ص۱۹۴.</ref>