confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۸۱
ویرایش
خمسه (نماد): تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی سازی
(تمیزکاری) |
(ویکی سازی) |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
*استفاده از نماد خمسه در عَلَم‌های دولتی و جنگی هم نزد [[صفویان]] شیعی و هم نزد [[عثمانیان]] [[اهل سنت|سنی]] رایج بود.<ref> باسورث، ص۲۰۳، تصویر</ref> چنانکه بر دیوار مقابل قبر [[شاه اسماعیل اول صفوی]] (حکومت: ۹۰۵-۹۳۰ق) در جنوب غربی قندیلخانه در مجموعۀ [[شیخ صفی الدین اردبیلی]]، پنجۀ بزرگی که نشان رسمی شاه اسماعیل بود روی ساروج کار شده است.<ref> رجبی اصل، ص۲۳-۲۴،۶۴</ref> | *استفاده از نماد خمسه در عَلَم‌های دولتی و جنگی هم نزد [[صفویان]] شیعی و هم نزد [[عثمانیان]] [[اهل سنت|سنی]] رایج بود.<ref> باسورث، ص۲۰۳، تصویر</ref> چنانکه بر دیوار مقابل قبر [[شاه اسماعیل اول صفوی]] (حکومت: ۹۰۵-۹۳۰ق) در جنوب غربی قندیلخانه در مجموعۀ [[شیخ صفی الدین اردبیلی]]، پنجۀ بزرگی که نشان رسمی شاه اسماعیل بود روی ساروج کار شده است.<ref> رجبی اصل، ص۲۳-۲۴،۶۴</ref> | ||
*خمسه در نذرها نیز حضور داشت؛ برخی خانواده‌های [[تهران]] قدیم [[نذر]] می‌کردند که اگر چشم یا دست کودکشان علاج یابد، چشم یا دستی نقره‌ای تهیه و در [[ضریح]] [[:رده:امامزادگان|امامزاده‌ای]] نصب کنند.<ref> جودت، ص۱۵۱</ref> | *خمسه در نذرها نیز حضور داشت؛ برخی خانواده‌های [[تهران]] قدیم [[نذر]] می‌کردند که اگر چشم یا دست کودکشان علاج یابد، چشم یا دستی نقره‌ای تهیه و در [[ضریح]] [[:رده:امامزادگان|امامزاده‌ای]] نصب کنند.<ref> جودت، ص۱۵۱</ref> | ||
*در تهیۀ حلواها و آشهای سفره‌های | *در تهیۀ حلواها و آشهای سفره‌های [[نذری (آیین)|نذری]]، یا در سمنوپزان [[نوروز]]، زنان حاضر در مراسم از شب تا صبح منتظر می‌ماندند تا جای پنجۀ حضرت [[فاطمه(س)]] یا حضرت [[عباس بن علی|عباس(ع)]] را بر روی محتویات ظرف آش یا سمنو مشاهده کنند.<ref>هدایت، ص۶۳-۶۴؛ مستوفی، ج۱، ص۲۸۶؛ شکورزاده، ص۲۹، ۵۶؛ نوروز در ترکمنستان، ص۲۷</ref> | ||
*دهها زیارتگاه با این عنوان که جای پنجۀ یکی از اولیا از جمله [[امام علی(ع)]] یا حضرت عباس در آنجا بر سنگی نقش بسته، مورد احترام است و [[زیارت]] می‌شود و معمولا محل یا کوچه‌ای که زیارتگاه پنجه در آن واقع است بدان می‌نامند.<ref> تاورنیه، ج۱، ص۲۱۱</ref> به گفتۀ ترکها، امام علی(ع) چند روز در غاری در شهر [[حلب]] منزل داشته و اثر پنجۀ دست خود را بر دیوار به یادگار نهاده است؛ تنها در یک شهر یاران آذرشهر (دهخوارقان)، سه زیارتگاه به نام علی پنجه سی وجود دارد: بر سنگی در مسجد زینیبۀ محلۀ پراپر، بر سنگی در مسجد محلۀ دیزج سفلا که در ۱۳۸۱ش به [[سرقت]] رفت، و بر سنگی در مسجد محلۀ کردان.<ref> جعفر زاده، ص۴۴</ref> | *دهها زیارتگاه با این عنوان که جای پنجۀ یکی از اولیا از جمله [[امام علی(ع)]] یا حضرت عباس در آنجا بر سنگی نقش بسته، مورد احترام است و [[زیارت]] می‌شود و معمولا محل یا کوچه‌ای که زیارتگاه پنجه در آن واقع است بدان می‌نامند.<ref> تاورنیه، ج۱، ص۲۱۱</ref> به گفتۀ ترکها، امام علی(ع) چند روز در غاری در شهر [[حلب]] منزل داشته و اثر پنجۀ دست خود را بر دیوار به یادگار نهاده است؛ تنها در یک شهر یاران آذرشهر (دهخوارقان)، سه زیارتگاه به نام علی پنجه سی وجود دارد: بر سنگی در مسجد زینیبۀ محلۀ پراپر، بر سنگی در مسجد محلۀ دیزج سفلا که در ۱۳۸۱ش به [[سرقت]] رفت، و بر سنگی در مسجد محلۀ کردان.<ref> جعفر زاده، ص۴۴</ref> | ||
*زیارتگاه محله و خیابان گنجه شاه در [[کاشان]] به زعم برخی مردمان، مدفن دست بریدۀ حضرت عباس است و داخل حرم مجسمه‌ای از این دست به طول حدود یک متر، پشت شیشه نگهداری و زیارت می‌شود.<ref> نراقی، ص۱۲۸-۱۲۹؛ غروی، ص۲۵۴؛ برای نمونه‌های دیگر: (مسجدی در قزوین با اثر پنجۀ علی)، سرنا، ص۲۵۲-۲۵۳؛ پوچه پنجه در مشهد که نقش پنجه روی سنگی در شبهای جمعه در آنجا زیارت می‌شود. محقق، ص۳۶۹؛ حمام پنجه علی در یزد، هدایت، ص۱۱۳؛ زیارتگاه پنجه علی در پاطاق کرمانشاه، فرهنگ جغرافیایی آبادیها، ج۴۵، ص۴۲</ref> | *زیارتگاه محله و خیابان گنجه شاه در [[کاشان]] به زعم برخی مردمان، مدفن دست بریدۀ حضرت عباس است و داخل حرم مجسمه‌ای از این دست به طول حدود یک متر، پشت شیشه نگهداری و زیارت می‌شود.<ref> نراقی، ص۱۲۸-۱۲۹؛ غروی، ص۲۵۴؛ برای نمونه‌های دیگر: (مسجدی در قزوین با اثر پنجۀ علی)، سرنا، ص۲۵۲-۲۵۳؛ پوچه پنجه در مشهد که نقش پنجه روی سنگی در شبهای جمعه در آنجا زیارت می‌شود. محقق، ص۳۶۹؛ حمام پنجه علی در یزد، هدایت، ص۱۱۳؛ زیارتگاه پنجه علی در پاطاق کرمانشاه، فرهنگ جغرافیایی آبادیها، ج۴۵، ص۴۲</ref> | ||