عملیات انتحاری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
گزارش شده است که [[شیعه|شیعیان]] در کشورهای مختلف از جمله [[ایران]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]، [[عراق]]، [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[یمن]] و [[نیجریه]] هدف حمله‌های انتحاری قرار گرفته‌اند. گفته شده که گروه‌های تکفیری و تندرو [[اهل سنت و جماعت|سنی‌مذهب]] با [[ارتداد|مرتد]] خواندن برخی مذاهب اسلامی به‌ویژه شیعیان، حملات گسترده را علیه آنان راه‌اندازی می‌کنند. از القاعده، [[داعش]]، [[طالبان]] [[داعش شاخه خراسان]]، جبهه فتح الشام، بوکوحرام (الولایة الاسلامیه غرب افریقا)، [[تحریک طالبان پاکستانی]]، لشکر جهنگوی، جیش محمد و جندالله به‌عنوان عوامل حملات انتحاری علیه شیعیان نامبرده شده است. | گزارش شده است که [[شیعه|شیعیان]] در کشورهای مختلف از جمله [[ایران]]، [[افغانستان]]، [[پاکستان]]، [[عراق]]، [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[یمن]] و [[نیجریه]] هدف حمله‌های انتحاری قرار گرفته‌اند. گفته شده که گروه‌های تکفیری و تندرو [[اهل سنت و جماعت|سنی‌مذهب]] با [[ارتداد|مرتد]] خواندن برخی مذاهب اسلامی به‌ویژه شیعیان، حملات گسترده را علیه آنان راه‌اندازی می‌کنند. از القاعده، [[داعش]]، [[طالبان]] [[داعش شاخه خراسان]]، جبهه فتح الشام، بوکوحرام (الولایة الاسلامیه غرب افریقا)، [[تحریک طالبان پاکستانی]]، لشکر جهنگوی، جیش محمد و جندالله به‌عنوان عوامل حملات انتحاری علیه شیعیان نامبرده شده است. | ||
از افغانستان، [[سومالی]]، عراق و [[اوگاندا]] به‌عنوان کشورهای با بیشترین میزان حمله‌های انتحاری در بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۱م نامبرده شده است. گفته شده که پیشینه حمله انتحاری به دهه‌های ۶۰ و ۷۰ قرن نخست میلادی باز می‌گردد. در دوره مدرن [[ژاپن|ژاپنی‌ها]] برای نخستین در جنگ دوم جهانی از این روش استفاده کردند. حمله‌های یازده سپتامبر ،{{یاد| سلسله‌ای از حملات تروریستی انتحاری در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ توسط گروه تروریستی القاعده در شهر نیویورک (بخش منهتن) ایالات متحده آمریکا}} به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ عملیات انتحاری، شمرده شده است. به‌گفته ناظران، عملیات انتحاری در دو دهه نخست قرن بیست و یکم، تشدید گردید و تهاجم قوای [[ایالات متحده آمریکا]] به افغانستان و [[عراق]] در تشدید حمله‌های انتحاری موثر دانسته شده است. | از افغانستان، [[سومالی]]، عراق و [[اوگاندا]] به‌عنوان کشورهای با بیشترین میزان حمله‌های انتحاری در بازه زمانی ۲۰۱۱-۲۰۲۱م نامبرده شده است. گفته شده که پیشینه حمله انتحاری به دهه‌های ۶۰ و ۷۰ قرن نخست میلادی باز می‌گردد. در دوره مدرن [[ژاپن|ژاپنی‌ها]] برای نخستین بار در جنگ دوم جهانی از این روش استفاده کردند. حمله‌های یازده سپتامبر ،{{یاد| سلسله‌ای از حملات تروریستی انتحاری در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ توسط گروه تروریستی القاعده در شهر نیویورک (بخش منهتن) ایالات متحده آمریکا}} به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ عملیات انتحاری، شمرده شده است. به‌گفته ناظران، عملیات انتحاری در دو دهه نخست قرن بیست و یکم، تشدید گردید و تهاجم قوای [[ایالات متحده آمریکا]] به افغانستان و [[عراق]] در تشدید حمله‌های انتحاری موثر دانسته شده است. | ||
==اهمیت و تأثیرگذاری== | ==اهمیت و تأثیرگذاری== | ||
بمب‌گذاری انتحاری نسبت به سایر اشکال بمب‌گذاری و اقدامات تروریستی با توجه دشواری جلوگیری از انجام آن، تعهدات عمیق | بمب‌گذاری انتحاری نسبت به سایر اشکال بمب‌گذاری و اقدامات تروریستی با توجه به دشواری جلوگیری از انجام آن، تعهدات عمیق مذهبیِ عاملِ انتحاری، تلفات زیاد، انعکاس رسانه‌ای و فشار روانی؛ دارای اهمیت دانسته شده و از ابزارهای تأثیرگذار در کشتار شیعیان تلقی شده است. | ||
به گفته | به گفته ناظران، بمب‌گذار انتحاری در اغلب موارد از سوی گروه‌های بنیادگرای دینی استخدام و [[شهادت|شهید]] محسوب می‌شود که پس از اتمام مأموریت از پاداش [[بهشت]] جاودان بهره‌مند خواهد شد. بر این اساس بمب‌گذار انتحاری از تعهد بالای مذهبی برخوردار است و خرسند است که با انفجار خود و دیگران به‌زعم خودش در [[جهاد]] سهم گرفته است.<ref>ر.ک. مبینی کشه و امیدی، «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»، ۱۳۹۸ش، ص۲۵۶-۲۵۸.</ref> | ||
به گفته کارشناسان جلوگیری از حمله انتحاری دشوار است و حتی زمانی که مأموران امنیتی عامل انتحاری را شناسایی کنند، مقابله با وی سخت است؛ زیرا فرد انتحار کننده به مثابه سلاحی عمل می‌کند که با انفجار خود به مأموران مبارزه با تروریسم ضربه می‌زند. از این رو گفته شده که نیروهای امنیتی نیز در مواجه با تروریست‌های انتحاری، تحت فشار بیشتری قرار دارند، به‌خصوص که مواد انفجاری هر لحظه جابجا می‌شود و هدف جدید می‌تواند انتخاب شود.<ref>ر.ک. مبینی کشه و امیدی، «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»، ۱۳۹۸ش، ص۲۵۶-۲۵۸.</ref> از سوی دیگر هم گفته شده که موفقیت عملیات انتحاری ناشی از آن است که بیشترین تلفات و خسارات را با کمترین هزینه می‌تواند تحمیل کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۴.</ref> تصمیم رونالد ریگان مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از [[لبنان]] در مدت چهار ماه پس از حمله انتحاری مارینز {{یاد|انفجار مقر تفنگداران آمریکا در بیروت در ۲۳ اکتبر سال ۱۹۸۳ در بیروت }}که در اثر آن ۲۴۹ نفر که اغلب آمریکایی بودند کشته شدند،<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، «بازخوانی انفجار مقر نیروهای آمریکایی در لبنان در ۳۴ سال پیش»، وبگاه خبرگزاری.</ref> نمونه‌ای از موفقیت حمله انتحاری در کسب نتیجه ارزیابی شده است.<ref>HOMELAND SECURITY AFFAIRS, "Causes & Explanations of Suicide Terrorism: A Systematic Review", Homeland security website. </ref> | به گفته کارشناسان جلوگیری از حمله انتحاری دشوار است و حتی زمانی که مأموران امنیتی عامل انتحاری را شناسایی کنند، مقابله با وی سخت است؛ زیرا فرد انتحار کننده به مثابه سلاحی عمل می‌کند که با انفجار خود به مأموران مبارزه با تروریسم ضربه می‌زند. از این رو گفته شده که نیروهای امنیتی نیز در مواجه با تروریست‌های انتحاری، تحت فشار بیشتری قرار دارند، به‌خصوص که مواد انفجاری هر لحظه جابجا می‌شود و هدف جدید می‌تواند انتخاب شود.<ref>ر.ک. مبینی کشه و امیدی، «موج چهارم تروریسم و روندهای آینده تروریسم بین الملل»، ۱۳۹۸ش، ص۲۵۶-۲۵۸.</ref> از سوی دیگر هم گفته شده که موفقیت عملیات انتحاری ناشی از آن است که بیشترین تلفات و خسارات را با کمترین هزینه می‌تواند تحمیل کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۴.</ref> تصمیم رونالد ریگان مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از [[لبنان]] در مدت چهار ماه پس از حمله انتحاری مارینز {{یاد|انفجار مقر تفنگداران آمریکا در بیروت در ۲۳ اکتبر سال ۱۹۸۳ در بیروت }}که در اثر آن ۲۴۹ نفر که اغلب آمریکایی بودند کشته شدند،<ref>خبرگزاری جمهوری اسلامی، «بازخوانی انفجار مقر نیروهای آمریکایی در لبنان در ۳۴ سال پیش»، وبگاه خبرگزاری.</ref> نمونه‌ای از موفقیت حمله انتحاری در کسب نتیجه ارزیابی شده است.<ref>HOMELAND SECURITY AFFAIRS, "Causes & Explanations of Suicide Terrorism: A Systematic Review", Homeland security website. </ref> | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
{{ببینید|تروریسم}} | {{ببینید|تروریسم}} | ||
رابرت پِپ، محقق در عرصه تروریسم انتحاری در تعریف از تروریسم انتحاری نوشته است: «تروریسم انتحاری نوع منحصر به فردی از تروریسم است که در آن مهاجمان [علاوه بر] استفاده از خشونت، می‌خواهند و قادرند که برای اطمینان از موفقیت | رابرت پِپ، محقق در عرصه تروریسم انتحاری در تعریف از تروریسم انتحاری نوشته است: «تروریسم انتحاری نوع منحصر به فردی از تروریسم است که در آن مهاجمان [علاوه بر] استفاده از خشونت، می‌خواهند و قادرند که برای اطمینان از موفقیت حملات‌شان جان خود را بدهند.»<ref>Andrew Eggers, ADDRESSING THE CAUSE: AN ANALYSIS OF SUICIDE TERRORISM, 2011, P. 3</ref> به گفته سوزان مارتین پژوهشگر تروریسم، عملیات انتحاری اغلب غیر نظامیان را در مناطق خارج از درگیری فعال هدف قرار می‌دهد.<ref>Martin, HANDBOOK OF TERRORISM PREVENTION AND PREPAREDNESS, 2021, P764.</ref> همچنین عملیات انتحاری خشن‌ترین نوع تروریسم ارزیابی شده است.<ref>Andrew Eggers, ADDRESSING THE CAUSE: AN ANALYSIS OF SUICIDE TERRORISM, 2011</ref> در تعریف لغوی انتحار گفته شده است: «انتحار در لغت به معنای خودکشی است. اگر انسانی برای امری دنیوی و با قصد [[خودکشی]] بدون اینکه توجیه شرعی یا عقلی داشته باشد، خود را از بین ببرد دست به انتحار زده است.»<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۲</ref> عامل انتحاری در لغت‌نامه کمبریج این گونه تعریف شده است: «کسی که بمبی را در خود پنهان کرده و خودش را به‌منظور کشتن دیگران می‌کشد.»<ref>Cambridge Dictionary, "suicide bomber", Dictionary website</ref> | ||
در تعریف لغوی انتحار گفته شده است: «انتحار در لغت به معنای خودکشی است. اگر انسانی برای امری دنیوی و با قصد [[خودکشی]] بدون اینکه توجیه شرعی یا عقلی داشته باشد، خود را از بین ببرد دست به انتحار زده است.»<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۲</ref> عامل انتحاری در لغت‌نامه کمبریج این گونه تعریف شده است: «کسی که بمبی را در خود پنهان کرده و خودش را به‌منظور کشتن دیگران می‌کشد.»<ref>Cambridge Dictionary, "suicide bomber", Dictionary website</ref> | |||
==عملیات انتحاری در فقه شیعه== | ==عملیات انتحاری در فقه شیعه== | ||
انتحار از نظر اسلام قبیح و از [[گناهان کبیره]] شمرده شده اقدام به آن [[حرام]] و مرتکبان آن اهل [[جهنم]] معرفی شده‌اند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۲</ref> از جانب دیگر گفته شده که «حق حیات» پیش از آن که فقط حق بشری باشد، حق حق الهی است که به انسان اعطا شده است.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref>از منظر | انتحار از نظر اسلام قبیح و از [[گناهان کبیره]] شمرده شده اقدام به آن [[حرام]] و مرتکبان آن اهل [[جهنم]] معرفی شده‌اند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۲</ref> از جانب دیگر گفته شده که «حق حیات» پیش از آن که فقط حق بشری باشد، حق حق الهی است که به انسان اعطا شده است.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> از منظر جهان‌‌بینی اسلامی گفته شده که انسان در قبال حق حیات داری حق و تکلیف است یعنی از جانبی حق زنده ماندن دارد و از جانب دیگر مکلف است از زندگی خود دفاع و پاسداری کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> بنابراین از نظر اسلامی حفاظت از حیات بر انسان واجب دانسته شده و عدم توجه به سلامتی و مراقبت از حق حیات حرام شمرده شده است. از این رو در حرمت سلب هیچ تردیدی نیست.<ref>ر.ک. محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> فقه پژوهان شیعه حرمت سلب حق حیات را مستند به هر چهار منبع [[آیه|آیات]]، [[حدیث|روایات]]، [[عقل]] و [[اجماع]] کرده‌اند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴۷.</ref> | ||
در عملیات انتحاری علاوه بر [[خودکشی]] بحث دیگرکشی و توسل به خشونت، ایجاد رعب و وحشت در جامعه و اعمال فشار سیاسی نیز دخیل دانسته شده و گفته شده که ماهیت غافلگیرانه و ظالمانه دارد و اهداف نامشروع را دنبال می‌کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۳.</ref> از دید برخی | در عملیات انتحاری علاوه بر [[خودکشی]] بحث دیگرکشی و توسل به خشونت، ایجاد رعب و وحشت در جامعه و اعمال فشار سیاسی نیز دخیل دانسته شده و گفته شده که ماهیت غافلگیرانه و ظالمانه دارد و اهداف نامشروع را دنبال می‌کند.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۳.</ref> از دید برخی فقه‌پژوهان شیعه با توجه به ماهیتی که عملیات انتحاری دارد و با توجه به اینکه تأکید اسلام از جمله مکتب [[شیعه|تشیع]] بر صلح و سعادت انسان است و حق حیات را از حقوق اساسی انسان برمی‌شمارد نمی‌تواند مشوق عملیات انتحاری باشد بلکه آن‌را به صورت مطلق حرام می‌داند و در امر مشترک بین مذاهب اسلامی دانسته شده است.<ref>محمدی الموتی، جلالی و شوشتری، «حق حیات و سلب آن از منظر اسلام و حقوق بین الملل بشر با تأکید بر عملیات انتحاری»، ۱۳۹۶ش، ص۱۵۳.</ref> {{ببینید|خودکشی}} | ||
===فرق عملیات انتحاری با عملیات استشهادی=== | ===فرق عملیات انتحاری با عملیات استشهادی=== | ||