سلجوقیان: تفاوت میان نسخه‌ها

| وزیران مهم    =عمیدالملک کندری، [[خواجه نظام الملک طوسی]]  

| شخصیت‌های مهم  =

'''سَلْجوقیان''' طایفه‌ای از ترکان غز که با شکست دادن [[غزنویان]] و [[آل بویه]]، حدود دو سده (سده [[قرن پنجم هجری قمری|پنجم]] و [[قرن ششم هجری قمری|ششم]] قمری) بر [[ماوراء النهر]]، [[خراسان بزرگ]]، [[ایران]] و [[عراق]] و بخش‌هایی از [[ترکیه]] حکومت کردند. سلجوقیان [[حنفیه|حنفی]] مذهب بودند و از خلیفه [[عباسیان|عباسی]] در برابر قدرت‌های [[شیعه]] مانند [[فاطمیان]] و آل بویه حمایت می‌کردند و خود را احیاگران مذهب [[اهل سنت]] می‌شناساندند. در سال‌های نخست حکومت سلجوقیان، شیعیان که در زمان آل‌بویه قدرت اجتماعی زیادی به دست آورده بودند، محدود شدند و زیر فشار بودند؛ اما از زمان [[ملکشاه سلجوقی|سلطان ملکشاه سلجوقی]]، سلاطین سلجوقی مدارای مذهبی بیشتری نشان دادند و شیعیان نیز به سرعت قدرت اجتماعی و حتی سیاسی خود را بازیافتند و به مناصب بالا در حکومت سلجوقیان دست یافتند. در عصر سلجوقیان، شیعیان در شهرهای مختلف قلمرو آن پراکنده بودند و مدارس علمی فعال و پر رونقی داشتند. از ویژگی‌های اجتماعی عصر سلجوقی نزاع‌های مذهبی بین شیعیان و سنیان در برخی شهرها از جمله [[بغداد]] و [[نیشابور]] است که گاه به جنگ‌های دامنه‌دار در شهرها و محلات تبدیل می‌شد.

==تاریخ سیاسی سلجوقیان==

سلجوقیان تیره‌ای از ترکان غز [[مسلمان]] بودند که در زمان قدرت [[سامانیان]] در سواحل شرقی دریای خزر و سرزمین‌های اطراف دریاچه آرال سکونت داشتند. نام سلجوقیان از نام یکی از رئیسان آنان گرفته شده که در عهد سامانیان می‌زیست.<ref>نک:اقبال آشتیانی، تاریخ ایران بعد از اسلام، ص۲۶۵</ref> نوادگان همین سلجوق بودند که ورود به مرزهای پادشاهی [[سامانیان]] و سپس [[غزنویان]] را آغاز کردند و در جنگ دندانقان (۴۳۱ق) سپاهیان سلطان غزنوی را شکست دادند و ورود به سرزمین‌های داخلی ایران را آغاز کردند. رهبری اتحادیه سلجوقیان را طغرل بن میکائیل برعهده داشت که در سال ۴۲۹ بر جانشین سلطان مسعود غزنوی پیروز شد و سلطنت سلجوقیان را بنیان گذارد.<ref>نک: بویل، تاریخ ایران کمبریج، ج۵، ص۱۹-۴۸؛ ستارزاده، سلجوقیان، ص‌۳۰-۴۲</ref> سلجوقیان به تصرف سرزمین‌های داخلی و غربی ایران ادامه دادند و با شکست باقی‌مانده آل بویه در ایران مرکزی و غربی و عراق در سال [[سال ۴۴۷ هجری قمری|۴۴۷]] طغرل وارد [[بغداد]] مرکز خلافت عباسی شد.<ref>نک:اقبال آشتیانی، تاریخ ایران بعد از اسلام، ص‌۲۶۶-۲۷۴؛ بویل، تاریخ ایران کمبریج، ج۵، ص‌۳۱-۵۵</ref>

دوران سلطنت دو جانشین طغرل یعنی آلب ارسلان و ملکشاه دوران اوج قدرت سلجوقیان و پیشرفت اقتصادی و آبادانی قلمروی آنان بود.<ref>بویل، تاریخ ایران کمبریج، ج۵، ص‌۶۱</ref> قلمرو سلجوقیان در زمان آلب ارسلان دومین سلطان سلجوقی در شرق تا رود سیحون و در غرب تا دریا مدیترانه گسترش یافت. آلب ارسلان در سال ۴۶۳ در نبرد ملازگرد امپراتور روم شرقی را شکست داد و [[اسیر]] کرد.<ref>بویل، تاریخ ایران کمبریج، ج۵، ص۶۸</ref>