تبریز: تفاوت میان نسخه‌ها

تبریز (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۱۶

۷٬۰۹۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۳

اضافه کردن بحث حوزه علمیه تبریز

دیداریویکی‌متن

R.pouresmaeil

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۲٬۴۴۸

ویرایش

@@ خط ۴۹: / خط ۴۹: @@
 == اهمیت و جایگاه ==
-تبریز از جهات مختلف، شهری مهم ارزیابی شده است؛ از قبیل اولین پایتخت سیاسی [[شیعه|تشیع]] در ایران و جهان، خاستگاه عالمان و اندیشمندان بزرگ شیعی، دروازه فرهنگی ایران به غرب و مرکزیت حوزه آذربایجان.
+تبریز از جهات مختلف، شهری مهم ارزیابی شده است؛ از قبیل اولین پایتخت سیاسی تشیع در ایران و جهان، خاستگاه عالمان و اندیشمندان بزرگ شیعی، دروازه فرهنگی ایران به غرب، یکی از مراکز مهم [[حوزه علمیه|حوزه علمیه شیعی]] و مرکزیت حوزه آذربایجان.
 ===اولین پایتخت سیاسی ایران شیعی===
@@ خط ۶۲: / خط ۶۲: @@
 تبریز از گذشته‌های خیلی دور مهمترین مسیر تجاری ایران به سمت غرب و بخشی از جاده ابریشم بوده است.
 همچنین گفته شده که تبریز در [[دوره قاجار]] نقش دورازه فرهنگی ایران به [[اروپا]] را بازی می‌کرد و افکار سیاسی و دینی نوگرایانه از تبریز و آذربایجان وارد ایران می‌گردید.<ref>سایت تبریز کهن، «تبریز در دوره قاجار» وبگاه تبریز کهن</ref> عباس میرزا ولی‌عهد قاجار، طرح نوسازی [[ایران]] را از تبریز آغاز کرد. تبریز در سال ۱۸۲۶م توسط روسیه اشغال گردید، هرچند ارتش روسیه در پی توافق‌نامه صلحی از شهر خارج گردید، اما گفته می‌شود نفوذ سیاسی و فرهنگی روسیه باقی ماند و همین امر در شروع نوسازی ایران از تبریز تأثیرگذار دانسته شده است.<ref>tabriz.ir, history, Tabriz Municipality website</ref> هم‌جواری تبریز به‌عنوان مرکز آذربایجان، با [[روسیه]] و [[عثمانی]] و بعدا [[ترکیه]] این نقطه از ایران را به‌صورت گذرگاه تجاری و اقتصادی میان کشورهای مختلف قرار داده بود.<ref>حقدار، تبریز در دوره معاصر، ۱۳۹۹ش، ص۱۲.</ref> از این رو یکی نام‌های تبریز در ایران شهر اولین‌ها است. برخی منابع در این راستا بیش از ۵۰ نوع نوآوری را که در سطح ایران اولین بار در تبریز صورت گرفته است، فهرست کرده‌اند؛ از قبیل اولین دایرة المعارف اسلامی، اولین پایگاه لرزه‌نگاری، اولین کتابخانه‌ عمومی (تربیت)، اولین کارخانه‌ اسلحه‌سازی و نظایر آن.<ref>تبریزپیدیا، «تبریز، شهر اولین‌های ایران»، وبگاه تبریزپیدیا</ref>
+=== حوزه علمیه تبریز ===
+[[حوزه علمیه تبریز]] یکی از مراکز علمی اسلامی و شیعی است که در پنج دوره تاریخی طبقه بندی کرده‌اند:<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
+* دوره اول در دو قرن چهارم و پنجم هجری قمری است‌‌ بزرگانی همچون [[حمزة بن عبدالعزیز سلار دیلمی|سلار دیلمی]] در این دوره میزیسته‌اند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>‌‌‌ گسترش فرهنگ شیعی و رواج حوزه شیعی در این دوره را تحت تاثیر وجود افرادی چون [[حمزه بن حسن بن محمد|سید حمزه]] از نوادگاه [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|حضرت‌ امام کاظم(ع)]] دانسته‌اند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
+* دوره‌‌‌‌ دوم را مربوط به قرون ششم و هفتم می‌دانند که رکود علمی بر این حوزه حاکم بوده است.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
+* آغاز دوره سوم را از اواخر قرن هفتم می‌دانند که با تمایلات شیعی حاکمان مغول همراه است.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>‌ اولین حوزه مهم منطقه آذربایجان در این دوره را، حوزه علمیه نصیری دانسته‌اند که توسط خواجه نصیر الدین طوسی و با همایت هلاکوخان مغول در شهر مراغه شکل گرفت.<ref>هاشمیان، تبریز و فرهنگ تشیع، ۱۳۹۳ش، ص۱۰۹.</ref>‌‌ پس از حوزه علمیه نصیری حوزه‌های بزرگ دیگری در تبریز و مناطق [[ربع رشیدی]] و [[شنب‌ غازان]] شکل گرفت که همه این موارد در دوران [[ایلخانان|ایلخانی]] بوده‌اند.<ref>هاشمیان، تبریز و فرهنگ تشیع، ۱۳۹۳ش، ص۱۱۰-۱۱۱.</ref>‌
+* دوره چهارم مربوط به آغاز [[صفویان|دوران صفویه]] است که در این دوران حوزه تبریز محل پرورش حکما، فقها و محدثین شیعه بوده است.<ref>هاشمیان، تبریز و فرهنگ تشیع، ۱۳۹۳ش، ص۱۱۱؛ [https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>‌ در این دوره مدارسی شکل گرفتند که می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:‌ ۱. [[مدرسه علمیه طالبیه (تبریز)|مدرسه طالبیه]] ۲.[[مدرسه صادقیه تبریز|مدرسه صادقیه]] ۳. [[مدرسه صفویه تبریز|مدرسه صفویه]] ۴. [[مدرسه حاج صفر علی تبریز|مدرسه حاج صفر علی]] ۶. [[مدرسه حاج علی اصغر تبریز|مدرسه حاج علی اصغر]] ۷. [[مدرسه میرزا علی اکبر تبریز|مدرسه میرزا علی اکبر]].<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>‌‌ از [[آقابزرگ تهرانی|شیخ آقا بزرگ تهرانی]] نقل شده‌ است که شمار علمای قرن دهم در این حوزه هفت نفر بوده‌اند که عبارتند از: ۱. [[میرزا اویس تبریزی]] ۲. [[حسین کربلایی]] (مؤلف «[[الروضات فی مزارات تبریز (کتاب)|الروضات فی مزارات تبریز]]» ساکن دمشق) ۳. [[زین العابدین تبریزی]] ۴. [[عبد الباقی تبریزی]] ۵. [[عبد الوهاب تبریزی]] ۶. [[میر قاسم تبریزی]] ۷. [[خواجه جلال الدین محمد تبریزی]].<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
+* دوره پنجم مربوط به قرون ۱۴ و ۱۵ قمری است که از پر رونق‌ترین دوران حوزه تبریز محسوب می‌شود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>‌ برخی از بزرگان حوزه تبریز در این دوران عبارتند از: ۱. [[میرزا رضی تبریزی]] (متولد ۱۲۹۴ق.) ۲. [[میرزا ابوالحسن انگجی]](متوفی ۱۳۵۷ق.) ۳. [[سید مهدی انگجی]] ۴. [[میرزا عبد الحسین غروی]] (متولد ۱۳۲۸ق.) ۵. [[سید احمد خسروشاهی]] (متولد ۱۲۶۶ق.) ۶. [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی|سید محمد علی قاضی طباطبایی]] (متولد ۱۳۳۳ق.) ۷. [[سید ابراهیم دروازه ای]](۱۳۸۱-۱۳۱۳ق.) ۸. [[سید مرتضی خسروشاهی]] (متولد۱۲۹۹ق) ۹. [[میرزا صادق قره داغی]] (۱۳۵۱- ۱۲۷۴ق.) ۱۰. [[سید حجت ایروانی]] (متوفی ۱۳۵۴ق.) ۱۱. [[سید عبدالمجید ایروانی]] (۱۳۷۱- ۱۳۱۳ق.).<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
 ===پایتخت‌ ایران و آذربایجان===
@@ خط ۱۴۰: / خط ۱۴۹: @@
 *ترکمنی آذر، «موقعیت شیعیان ایران در دوره ایلخانان»، درج در پژوهشنامه علوم انسانی، شماره ۳۱، ۱۳۸۰ش.
 *حقدار، علی اصغر، تبریز در دوره معاصر، استانبول، نشر باشگاه ادبیات با همکاری انجمن فرهنگی تاریخی تبریز، ۱۳۹۹ش.
+*[https://hawzah.net/fa/Article/View/5953/%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2 حوزه علمیه تبریز]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه،‌ تاریخ بازدید ۱۷ شهریور ۱۴۰۲ش.
 *خبرگزاری بین المللی قران، [https://tabriz.iqna.ir/fa/news/3746668/نگاهی-به-آئین-عزاداری-در-آذربایجان‌شرقی «نگاهی به آئین عزاداری در آذربایجان‌شرقی»]، وبگاه خبرگزاری، تاریخ درج مطلب: ۲۳ شهریور ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲۱ تیر ۱۴۰۲ش.
 *خبرگزاری رسمی حوزه، [https://www.hawzahnews.com/news/348599/مدرسه-طالبیه-خاستگاه-علمای-مشهور-آذربایجان «مدرسه طالبیه خاستگاه علمای مشهور آذربایجان»]، وبگاه حوزه، تاریخ درج مطلب:۶ اردیبهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۲ تیر ۱۴۰۲ش.
@@ خط ۱۶۳: / خط ۱۷۳: @@
 *نیکبخت، رحیم، و صدری، منیژه، [http://ensani.ir/file/download/article/20100914134136-28.pdf «سفینه تبریز و رسمیت مذهب شیعه در ایران»]، مندرج در کتاب ماه جغرافیا و تاریخ، مرداد ۱۳۸۶ش.
 *نیکنام لاله، ایوب و فریبرز ذوقی، تبریز در گذرگاه تاریخ، تبریز، انتشارات یاران، ۱۳۷۴ش.
+*هاشمیان، هادی، تبریز و فرهنگ تشیع، تهران، انتشارات اسوه، ۱۳۹۳ش.
 {{چپ‌چین}}
 *Mirzafarjouyan, Zahra, [https://en.mehrnews.com/news/185144/Tabriz-city-of-history-and-souvenirs "Tabriz; city of history and souvenirs"], Mehrnews website, Published: March 31, 2021, Visited: July 2 , 2023.