همسر نوح: تفاوت میان نسخه‌ها

بنابر برخی [[حدیث|روایات]] منظور از عبارت «إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَیْهِ الْقَوْلُ» (به‌فارسی: مگر کسانی از خانواده است که پیشتر در مورد ایشان وعده هلاکت داده شده است.) در [[آیه ۴۰ سوره هود]]، همسر و [[پسر نوح]] هستند که خداوند آنها را از نجات یافتگان [[طوفان نوح|طوفان]] استثنا کرد و در طوفان غرق شدند.  

همسر حضرت نوح در دو آیه ۱۰ سوره تحریم و ۴۰ سوره هود مورد اشاره قرار گرفته است. در [[سوره تحریم]]<ref>تحریم، آیه۱۰.</ref> او زنی خیانتکار، الگوی زنان کافر و [[جهنم|اهل دوزخ]] معرفی می‌شود. گروهی از مفسران با توجه به برخی روایات، در تفسیر آیه ۴۰ سوره هود که خداوند به حضرت نوح دستور می‌دهد، خاندانت را بر کشتی سوار کن، مگر آنها که قبلًا وعده هلاک آنان داده شد، مراد از آن افراد را همسر و فرزند آن پیامبر بیان می‌کنند، که در [[طوفان نوح]] غرق شدند.<ref>قرشی، احسن الحدیث، ۱۳۷۷ش، ج۴، ص۴۹۴؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص ۲۵۳.</ref>

در تفاسیر شیعه منظور از جمله «فخانتاهما» در [[آیه ۱۰ سوره تحریم]]، که مربوط به خیانت همسر نوح و همسر [[لوط (پیامبر)|حضرت لوط]] است، انحراف جنسی و ارتکاب فحشا بیان نشده‌ است،<ref>به عنوان نمونه مراجعه شود به: طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۵۲؛ طبرسی، جوامع الجامع، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۵۹۶؛ شرف الدین، الفصول المهمة فی تالیف الامة، ص۱۵۶.</ref> شیخ طوسی در این رابطه می‌نویسد: اگر چه همسران [[پیامبران]] معصوم و مصون از خطا نبودند ولی با استناد به روایت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] که فرمود: ما بغت امراة نبی قط، همسر هیچ پیامبری هرگز آلوده به عمل منافی عفت نشده‌است.<ref>در المنثور، سیوطی،۱۴۱۴ق، ج۸، ص۲۲۸.</ref> همسر حضرت نوح از [[فحشا]] مبرا دانسته شده‌ است.<ref>طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۴۹۵.</ref> در برخی از [[فهرست تفسیرهای شیعه|تفاسیر شیعه]] خیانت همسر نوح را همکاری با دشمنان و افشای اسرار آن پیامبر و نسبت دیوانگی به نوح نوشته‌اند.<ref>برای نمونه مراجعه شود به: طوسی، التبیان، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۴۹۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۰، ص۲۳۵؛ لاهیجی، تفسیر لاهیجی، ج ۴، ص۵۲۳؛ خزائلی، اعلام قرآن، ۱۳۹۲ش، ص ۶۴۴؛ مرتضی علم‌الهدی، الامالی، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۱۴۴-۱۴۵؛ طبرسی، تفسیر مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۲۸۵؛ مازندرانی، شرح الکافی الاصول و الروضه، ۱۴۲۱ق، ج۱۰، ص۱۰۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۳۰۱؛ مغنیه، تفسیر الکاشف،۱۴۲۴ق، ج۷، ص۳۶۸.</ref>

مفسران در ضبط نام همسر نوح اختلاف کرده‌اند، در تفسیر [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] هیچ اشاره ای به نام همسر آن حضرت نشده‌ است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۲ش، ج ۱۹ ص۳۴۲ - ۳۴۴.</ref> صاحب [[تفسیر روح المعانی]] نام او را والعه می‌نویسد و به نقل از [[مقاتل الطالبیین (کتاب)|کتاب مقاتل]] نامش را والهه بیان می‌کند.<ref> الآلوسی، روح المعانی،۱۴۱۵ق، ج۲۸، ص۱۶۲.</ref> در [[جامع الاحکام القرآن|تفسیر جامع الاحکام القرآن]] نام همسر حضرت نوح والهه و نام همسر [[لوط (پیامبر)|حضرت لوط]] والعه آمده‌ است،<ref>قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ۱۳۸۴ق، ج۱۸، ص۲۰۱.</ref> به گزارش مکارم شیرازی و خزائلی بعضی از مفسران بر عکس این مطلب را ذکر کرده‌اند، یعنی نام همسر نوح را «والعه» و همسر لوط را «والهه» یا «واهله» گفته‌اند.<ref> مکارم شیرازی، نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴، ص۳۰۱ و ۳۱۳؛ خزائلی، اعلام قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۶۴۴.</ref> طبق روایتی که در کتاب بحار الانوار نقل شده است، نام همسر نوح رابعا (مادر کنعان) بود و در طوفان غرق شد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۳۴۲.</ref> عده ای نیز نام او را واغله نوشته‌اند.<ref> لاهیجی، تفسیر لاهیجی، ۱۳۷۳ش، ج ۴، ص ۵۲۳؛ كاشانى، منهج الصادقين، ۱۳۳۶ش، ج۹، ص۳۳۴؛ جزائری، قصص الأنبیاء، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۸۴.</ref>

به گفته جزائری بعضی از مفسران بر این باورند، حضرت نوح فقط یک زن به نام عموره داشته، ولی در مقابل گروهی دو همسر برای نوح نام برده‌اند، که یکی از آنها در طوفان غرق شد.<ref>جزایری، قصص الانبیا، ۱۳۷۵ش، ص ۱۵۶.</ref> مجلسی در روایتی که در بحار الانوار آورده است، یک همسر مؤمن به نام عموره برای آن پیامبر ذکر کرده‌ اشت.<ref>مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۳۴۱.</ref> در روایت بحار الانوار نقل شده‌ است، [[جبرئیل]] به حضرت نوح امر می‌کند با عَمُوره (دختر ضمران بن أخنوخ) [[ازدواج]] کند، این زن اولین ایمان آورنده به آن پیامبر است و همراه آن حضرت سوار بر کشتی می‌شود. عده‌ای نام این زن را هیکل نوشته‌اند، که ممکن است نام او عَموره و صفت او هیکل باشد؛ این زن سه فرزند از نوح به نام‌های سام، حام و یافث داشت.<ref>مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۳۴۱ و ۳۴۲.</ref>

* آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی، دار الکتب العلمیة، بیروت، منشورات محمد علی بیضون، ۱۴۱۵ق.

* سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، تفسیر الدر المنثور فی التفسیر المأثور، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.

* شرف‌الدین الموسوی، سیدعبدالحسین، الفصول المهمة فی تالیف الامة، قم، قسم الاعلام الخارجی المؤسسة البعثة، بی تا.

* طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.

* قرطبی، شمس الدین، الجامع لأحکام القرآن، قاهره، دار الکتب المصریة، ۱۳۸۴ق.  

* كاشانى، ملا فتح الله، منهج الصادقين فى الزام المخالفين، تهران، كتابفروشى محمد حسن علمى‌، ۱۳۳۶ش.

* مازندرانی، محمدصالح بن احمد، شرح الکافی الاصول و الروضه، بیروت، دار احیاء التراث العربی للطباعة و النشر والتوزیع، ۱۴۲۱ق.