ایمان نیاکان پیامبر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ایمان پدران پیامبر''' به [[توحید|یکتاپرست]] بودن اجداد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت محمد(ص)]] اشاره دارد. عالمان [[شیعه]] و برخی از عالمان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، بر این باورند که اجداد پیامبر(ص) همه [[توحید|یکتاپرست]] بوده‌اند؛ ولی بسیاری از عالمان اهل‌سنت با استناد به شخصیت [[آزر]] در زندگی [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم]]، معتقدند در بین پدران پیامبر [[شرک|مشرکانی]] نیز وجود داشته‌اند. البته محققان شیعه با تکیه بر برخی از آیات [[قرآن]]، پدر ابراهیم را شخصی غیر آزر می‌دانند.

این که پدران [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام]] و نیز سایر انبیاء موحد و خداپرست بوده یا ممکن است [[شرک|مشرک]] بوده باشند جزو موضوعات اختلافی بین فرقه‌های مختلف اسلامی است.<ref>مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول‌خدا»، ص۱۶۲.</ref> در این زمینه چندین کتاب و مقاله نوشته شده یا در کتاب‌های مفصل بخش‌هایی به این بحث اختصاص یافته است.<ref>مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول‌خدا»، ص۱۸۸.</ref>

[[شیخ صدوق]](م۳۸۰ق) می‌گوید اعتقاد ما آن است که پدران پیامبر از [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم]] تا [[عبدالله بن عبدالمطلب|عبدالله]] همه مسلمان بوده‌اند.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، ص۱۱۰.</ref>{{یاد|بر اساس دیدگاه قرآن دین در پیش‌گاه خدای متعال، اسلام است: «ان الدین عندالله الاسلام» و به تمام ادیان الاهی اسلام اطلاق می‌شود بنابراین همه‌ی کسانی که دین [[خدا]] را در زمان خودشان پذیرفته باشند و مطیع دستورات الاهی باشند مسلمان‌ به شمار می‌آیند و پیروان حضرت [[موسی (پیامبر)|موسی]] و مسیح،  و ... تا زمانی که دینشان( یا به تعبیر دقیق‌تر شریعتشان. المیزان، ج۵، ص۳۵۰) به سبب دین جدید نسخ نشده بود، مسلمان بودند؛ چرا که تسلیم پروردگار بودند و اگر یهودی یا مسیحی به آنها گفته می‌شد به اعتبار پیامبرانشان بود. طباطبایی، المیزان، ج۸، ص۲۹۹. در نتیجه هر کسی که نوعی وحی الهی را می‌پذیرد مسلمان به معنای عام کلمه یعنی تسلیم خداوند است، خواه یهودی، مسیحی و یا [[زرتشت|زرتشتی]] باشد مانند پدران پیامبر(ص) و مسلمان به معنایی خاص‌تر کسی است که تابع اسلام یعنی آخرین شریعت الهی است که بوسیله [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم]] (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به مردم ابلاغ شد.}} و [[شیخ مفید]](م ۴۱۳ق) نیز جمله صدوق را تأیید کرده و می‌گوید پدران پیامبر تا آدم همه موحد و بر ایمان به خدا بوده‌اند چنان‌که ابو جعفر صدوق گفته و همه اهل حق هم بر همین عقیده اجماع دارند.<ref>شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الامامیه، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، ص۱۳۹.</ref>  

[[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] در ذیل آیه ۲۱۹ [[سوره شعراء]] و عبارت «تقلبک فی الساجدین»، بر اساس یک برداشت ساجد بودن را صفت پدران پیامبر می‌داند<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۳۵۶.</ref> [[خواجه نصیرالدین طوسی |نصیر الدین طوسی]] و [[علامه حلی]] در [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]] و [[کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (کتاب)|شرح آن]] معتقدند پدران پیامبران باید از هر گونه پَستی به‌دور باشند.<ref>علامه حلی، کشف المراد، مؤسسة النشر الاسلامی، ص۴۷۲.</ref>

در میان علمای اهل سنت برخی بر مؤمن بودن اجداد پیامبر اسلام تأکید دارند. [[آلوسی بغدادی]] در روح المعانی،<ref>آلوسی، روح المعانی، دار الکتب العلمیة، ج۱۰، ص۱۳۵.</ref> این باور را پذیرفته و هم‌چنین اختصاص این عقیده به [[شیعه]] را نفی کرده و می‌گوید [[فخر رازی]] که این باور را مختص به شیعیان دانسته تحقیق کافی نکرده است.<ref>آلوسی، روح المعانی، دار الکتب العلمیة، ج۴، ص۱۸۴.</ref> در حالی که فخر رازی قبول نمی‌کند که همه پدران پیامبر موحد بوده‌اند.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، ج۱۳، ص۳۱-۳۵.</ref> [[علاءالدین قوشچی]]، متکلم معروف [[اشاعره|اشعری]]،در شرح خود بر [[تجرید الاعتقاد (کتاب)|تجرید الاعتقاد]] می‌پذیرد که پدران پیامبران نباید آلوده به شرک باشند.<ref>قوشچی، شرح تجرید العقائد، منشورات رضی، ص۳۵۹.</ref> [[جلال‌الدین سیوطی]] نیز که خود موافق ایمان اجداد پیامبران است در این راستا کتاب‌هایی تألیف کرده‌است.<ref>مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول‌خدا»، ص۱۶۶.</ref>

در مقابل [[محمد رشیدرضا]] معتقد است اعتقاد به پاکی پدران انبیاء خلاف ظاهر قرآن و [[حدیث|احادیث]] صحیح است.<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۱-۴۵۴</ref> چنان‌که پیش از او [[ابن‌تیمیه حرانی |ابن تیمیه]] عالم مشهور [[سلفیه|سلفی]] در کتاب مجموع الفتاوی، پدر پیامبر اسلام را [[کفر|کافر]] می‌داند. <ref>ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، تحقیق: عبدالرحمان بن محمد، ج۱، ص۱۴۴</ref>

از جمله آیات مورد استناد، آيه تقلبک فی الساجدین ([[سوره شوری|سورۀ شوری]]، آیه ۲۱۹) است که به گفته [[شیخ طوسی]] بر اساس نقل [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، منظور آیه، منتقل شدن پیامبر از صلب پدران پاک است تا زمانی که به دنیا بیاید.<ref>شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۸، ص۶۸.</ref> چنان‌که به آیه ۱۲۸ [[سوره بقره]] نیز استدلال کرده‌اند که ابراهیم [[دعا]] کرد که فرزندانش مسلمان باشند و در آیه ۳۰ [[سوره زخرف]] این دعا را مستجاب شده دانست. از سوی دیگر پدران پیامبر اسلام همه از نسل ابراهیم بوده‌اند و خود پیامبر نیز خود را مصداق این آیه دانسته‌ است.<ref>مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول‌خدا»، ص۱۷۰-۱۷۱.</ref>

علاوه بر آیات [[قرآن]] عالمان [[شیعه]] به چندین حدیث نیز استدلال کرده‌اند از جمله حدیثی در [[الکافی (کتاب)|الکافی]] که می‌گوید [[جهنم]] بر پشت و شکم و دامنی که پیامبر را به دنیا آورده و کفالت کرده [[حرام]] است.<ref>کلینی، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، ج۱، ص۴۴۶، ح۲۱.</ref> و نیز حدیثی در [[الامالی (شیخ طوسی)|امالی شیخ طوسی]] که پیامبر فرموده است نطفه من از صلب آدم تا جدم دائم در پشت و رحم‌هایی پاک قرار گرفت و هرگز ناپاکی [[جاهلیت]] مرا آلوده نکرد.<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ص۵۰۰، ح۱۰۹۵</ref> در کتاب‌های اهل سنت مثل المعجم الکبیر<ref>طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱۱، ص۳۶۲</ref> و السیرة الحلبیة،<ref>الحلبی، السیرة الحلبیة،دار الکتب العلمیه، ج۱، ص۴۴</ref> و مجمع الزوائد<ref>الهیثمی، مجمع الزوائد، مکتبة القدسی، ج۷، ص۸۶.</ref> نیز چند حدیث برای اثبات این مدعا نقل شده است.  

[[رشید رضا]] با تکیه بر احادیثی که مضمون آن کافر و جهنمی بودن پدر پیامبر است<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۱</ref> می‌پذیرد که ممکن است پدران پیامبران مشرک باشند و با همین دلیل به کسانی که تلاش می‌کنند نشان دهند [[آزر]] پدر ابراهیم نبوده است پاسخ می‌دهد.<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۱</ref> او هم‌چنین روایتی را نقل کرده و بر اساس آن [[آمنه بنت وهب|مادر پیامبر]] را نیز مشرک دانسته است.<ref>رشیدرضا، المنار، ج۷، ص۴۵۲</ref>

* الف) روایاتی که صریحا بر ایمان برخی از اجداد پیامبر دلالت می‌کنند.

* ج) روایاتی که می‌گوید پیامبر در بهترین گروه و خانواده قرارداده شده است.

* د)روایاتی که پیامبر را همیشه در اصلاب انبیاء می‌دانند.

* ه) روایاتی که تصریح می‌کند صلبی که پیامبر از آن متولد شده بر [[جهنم|آتش جهنم]] حرام است. <ref>مدنی بجستانی، «ایمان اجداد رسول خدا»، ص۱۷۵-۱۷۶.</ref>