عایشه: تفاوت میان نسخه‌ها

بر اساس روایت‌های مختلفی از [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، عایشه در [[بنی‌مصطلق (غزوه)|غزوه بنی‌مصطلق]] همراه پیامبر بود.<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۱۰۱.</ref> در بازگشت از این جنگ، هنگامی که کاروانیان برای استراحت توقف کرده بودند، عایشه برای قضای حاجت از لشکرگاه فاصله گرفت و چون گردنبد خود را گم کرد، مدتی مشغول یافتن آن شد.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۲۸.</ref> لشکریان که از نبودن عایشه خبر نداشتند، به راه افتاده، کجاوه وی را به خیال اینکه عایشه در آن است همراه خود بردند.<ref>ابن‌هشام، السیرة النبویة، دار المعرفة، ج۲، ص۲۹۸.</ref> عایشه پس بازگشت به لشکرگاه، آنجا را خالی یافت و در همان مکان ماند تا اینکه فردی به نام [[صفوان بن معطل|صفوان بن معطَّل]] به او رسید و شترش را در اختیار عایشه قرار داد و او را همراه خود به لشکریان رساند.<ref>مسلم، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۲۱۲۹.</ref> عایشه که بعد از بازگشت از این سفر در بستر بیماری بود متوجه تغییر رفتار [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص]]) و نیز شایعاتی درباره ارتباطش با صفوان شد.<ref>صنعانی، المصنف، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۴۱۰.</ref> پس از مدتی [[آیات افک]] در سرزنش تهمت‌زنندگان نازل شد.<ref>واحدی نیشابوری، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۳۲.</ref> اهل‌تسنن نزول این آیات را در شأن عایشه، فضیلتی بزرگ برای او می‌دانند.<ref>فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۳، ص۳۳۸؛ ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۱۹۱.</ref>

 

اگر چه این گزارش در روایت‌های مختلفی از اهل تسنن ذکر گردیده، اما به گفته [[سید جعفر مرتضی عاملی]] تاریخ‌پژوه شیعه، تقریبا همه این روایت‌ها از خود عایشه نقل شده است.<ref>عاملی، حدیث الافک، ۱۴۳۹ق، ص۹۰.</ref> در برخی منابع شیعیان نیز واقعه افک مربوط به تهمت زدن منافقان به عایشه دانسته شده است.<ref>ابن‌مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۵۲۳؛ نعمانی، رسالة المحکم و المتشابه، ۱۳۸۴ش، ص۱۵۶؛ شیخ مفید، الجمل، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۷؛ شیخ طوسی، التبیان، ج۷، ص۴۱۵.</ref> با این حال به نظر برخی از محققان شیعه، این روایت‌ها اشکال‌های متعددی دارد.<ref>برای نمونه ر.ک: عاملی، حدیث الافک، ۱۴۳۹ق، ص۵۵-۳۳۴؛ عسکری، احادیث ام‌المؤمنین عایشة، ۱۴۲۵ق، ج۲، ص۱۶۷-۱۸۱.</ref> اگر چه شیعیان علاوه بر عایشه، همه همسران [[پیامبران|انبیا]] (حتی [[نوح (پیامبر)#فرزندان، همسر|همسر نوح]] و [[لوط (پیامبر)#خویشاوندان|همسر لوط]]) را از آلوده شدن به [[زنا]] منزّه دانسته‌اند<ref>طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۱۰، ص۵۲؛ طبرسی، جوامع الجامع، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۵۹۶.</ref> ولی گفته شده این داستان [[حدیث موضوع|جعلی]] و هدف سازندگان آن، فضیلت‌سازی برای عایشه بوده است.<ref>عاملی، الصحیح من سیره النبی الاعظم، ۱۴۲۶ق، ج۱۲، ص۷۷-۷۸، ۸۱، ۹۷.</ref> در [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی (کتاب)|تفسیر علی بن ابراهیم قمی]] روایتی از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده که بر اساس آن ماجرای افک به تهمت زدن عایشه به [[ماریه دختر شمعون|ماریه قبطیه]] مربوط بوده است.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۹۹.</ref> این روایت را تنها برخی عالمان شیعه در دوره‌های اخیر پذیرفته‌اند<ref>خشن، ابحاث حول السیدة عایشة، ۱۴۳۸ق، ص۲۵۸.</ref> ولی برخی دیگر آن را نیز با اشکال‌هایی مواجه دانسته‌،‌ نپذیرفته‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۸۹؛ فضل‌الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۶، ص۲۵۲-۲۵۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۳۹۱-۳۹۳؛ سبحانی، منشور جاوید، ۱۳۹۰ش، ج۹، ص۱۱۸.</ref>