پرش به محتوا

سعد بن حرث انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

ویکی سازی
جز (جایگزینی متن - '==پانویس==↵{{پانویس۲}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشت‌ها}}')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
(ویکی سازی)
خط ۱۲: خط ۱۲:
| کشور تولد          =
| کشور تولد          =
| محل زندگی          =
| محل زندگی          =
| تاریخ وفات/شهادت  = [[سال ۳۷ هجری]] [[جنگ صفین]]
| تاریخ وفات/شهادت  = [[سال ۳۷ هجری قمری]] [[جنگ صفین]]
| شهر وفات/شهادت    =
| شهر وفات/شهادت    =
| نحوه وفات/شهادت    =  
| نحوه وفات/شهادت    =  
خط ۱۹: خط ۱۹:
| فعالیت‌ها= حضور در [[جنگ صفین]]؛
| فعالیت‌ها= حضور در [[جنگ صفین]]؛
}}
}}
'''سَعْد بن حَرْث (حارِث) بن سَلَمَة انصاری عَجْلانی کوفی'''، بر اساس یک گزارش ضعیف <small>(شهادت [[سال ۶۱ قمری|۶۱ق]])</small> از [[شهدای کربلا]]. سعد در [[واقعه کربلا]] از [[لشکر عمر بن سعد|لشکریان عمر بن سعد]] بود، که با شنیدن ندای [[استغاثه|استغاثۀ]] [[امام حسین(ع)]]، در دفاع از آن حضرت، به جنگ سپاه کوفه رفت و به [[شهادت]] رسید. اما در مقابل برخی منابع کهن و قابل اعتماد نام وی را در شمار اصحاب [[حضرت علی(ع)]] که در [[جنگ صفین]] به شهادت رسیده، ضبط کرده‌اند.
'''سَعْد بن حَرْث (حارِث) بن سَلَمَة انصاری عَجْلانی کوفی'''، بر اساس یک گزارش ضعیف <small>(شهادت [[سال ۶۱ قمری]])</small> از [[شهدای کربلا]]. سعد در [[واقعه کربلا]] از [[لشکر عمر بن سعد]] بود، که با شنیدن ندای [[استغاثه|استغاثۀ]] [[امام حسین(ع)]]، در دفاع از آن حضرت، به جنگ سپاه کوفه رفت و به [[شهادت]] رسید. اما در مقابل برخی منابع کهن و قابل اعتماد نام وی را در شمار [[اصحاب حضرت علی(ع)]] که در [[جنگ صفین]] به شهادت رسیده، ضبط کرده‌اند.
==هویت سعد و زمان شهادت==
==هویت سعد و زمان شهادت==
در مورد هویت سعدبن حرث(حارث) و اینکه در چه زمانی به شهادت رسیده دو گزارش مختلف نقل شده است، برخی با استناد به تسمیة من قتل نام وی را در شمار شهدای کربلا ضبط کرده‌اند؛<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> اما در منابع کهن و معتبر نام وی در شمار شهدای جنگ صفین ضبط شده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. طبری، المنتخب من ذیل المذیل،۱۳۵۸ق، ص۱۴۶. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref>
در مورد هویت سعدبن حرث(حارث) و اینکه در چه زمانی به شهادت رسیده دو گزارش مختلف نقل شده است، برخی با استناد به تسمیة من قتل نام وی را در شمار [[شهدای کربلا]] ضبط کرده‌اند؛<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> اما در منابع کهن و معتبر نام وی در شمار شهدای جنگ صفین ضبط شده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. طبری، المنتخب من ذیل المذیل،۱۳۵۸ق، ص۱۴۶. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref>
===شهادت در کربلا===
===شهادت در کربلا===
فضیل‌بن زبیر برای اولین بار در مورد حضور این شخص و برادرش ابوالحتوف در کربلا بیان کرد:«از انصار... سعدبن حارث و برادرش الحتوف‌بن حارث که از طرفداران حکمیت بودند، هنگامی که صدای ضجه و شیون زنان و کودکانِ از آل محمد(ص) را شنیدند، با شمشیرهایشان حمله کرده و همراه حسین(ع) جنگیدند تا به شهادت رسیدند».<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> و بسیاری با استناد به این کتابچه، نام وی را در شمار شهدای کربلا ضبط کرده‌ و در مورد کیفیت شهادت وی گزارش کردند: بعدازظهر [[روز عاشورا|عاشورا]] هنگامی که تمام اصحاب امام(ع) به شهادت رسیدند و سپاه کوفه امام(ع) را محاصره کرده بود، حضرت ندای «{{عربی|اَلا مِنْ ناصِرٍ فَیَنْصُرنا، اَلا مِنْ ذابٍّ یَذُبُّ عَنْ حَرَمِ رَسولِ اللهِ(ص)}}» را سر داد. زنان و کودکان خیمه‌گاه حسینی ندای استغاثه سیدالشهداء(ع) را شنیدند و شروع به ناله و فریاد کردند.  
فضیل‌بن زبیر برای اولین بار در مورد حضور این شخص و برادرش [[ابوالحتوف جعفی|ابوالحتوف]] در [[کربلا]] بیان کرد:«از انصار... سعدبن حارث و برادرش الحتوف‌بن حارث که از طرفداران حکمیت بودند، هنگامی که صدای ضجه و شیون زنان و کودکانِ از آل محمد(ص) را شنیدند، با شمشیرهایشان حمله کرده و همراه حسین(ع) جنگیدند تا به شهادت رسیدند».<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> و بسیاری با استناد به این کتابچه، نام وی را در شمار شهدای کربلا ضبط کرده‌ و در مورد کیفیت شهادت وی گزارش کردند: بعدازظهر [[روز عاشورا|عاشورا]] هنگامی که تمام اصحاب امام(ع) به شهادت رسیدند و سپاه کوفه امام(ع) را محاصره کرده بود، حضرت ندای «{{عربی|اَلا مِنْ ناصِرٍ فَیَنْصُرنا، اَلا مِنْ ذابٍّ یَذُبُّ عَنْ حَرَمِ رَسولِ اللهِ(ص)}}» را سر داد. زنان و کودکان خیمه‌گاه حسینی ندای استغاثه سیدالشهداء(ع) را شنیدند و شروع به ناله و فریاد کردند.  


در این هنگام سعد و برادرش ابوحتوف بن حارث صدای زنان و کودکان آل رسول الله(ص) را شنیدند، شعار خوارج را سر دادند «''لا حکم الا لله و لاطاعة لمن عصاه''»،<ref>حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛ مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref> سپس اعلام کردند که حسین فرزند [[فاطمه زهرا|دختر پیامبر اسلام]](ص) است که ما آرزوی [[شفاعت]] جد او را در روز [[قیامت]] داریم، چگونه با وی بجنگیم در حالی که آن حضرت در این حال است و یار و یاوری ندارد و تنها در صحرای کربلا طلب کمک می‌کند. سپس شمشیرهای خود را از غلاف خارج نموده و هر دوی آنان به سپاه [[بنی امیه]] و [[لشکر عمر بن سعد|لشکر ابن سعد]] حمله کرده و عدۀ زیادی را کشته و جمع کثیری را زخمی و مجروح نمودند و هر دوی آنها در یک مکان به [[شهادت]] رسیدند.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹ و ۲۲۲؛ حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛  مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref>
در این هنگام سعد و برادرش ابوحتوف بن حارث صدای زنان و کودکان آل رسول الله(ص) را شنیدند، شعار خوارج را سر دادند «''لا حکم الا لله و لاطاعة لمن عصاه''»،<ref>حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛ مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref> سپس اعلام کردند که حسین فرزند [[فاطمه زهرا|دختر پیامبر اسلام]](ص) است که ما آرزوی [[شفاعت]] جد او را در روز [[قیامت]] داریم، چگونه با وی بجنگیم در حالی که آن حضرت در این حال است و یار و یاوری ندارد و تنها در صحرای کربلا طلب کمک می‌کند. سپس شمشیرهای خود را از غلاف خارج نموده و هر دوی آنان به سپاه [[بنی امیه]] و [[لشکر عمر بن سعد|لشکر ابن سعد]] حمله کرده و عدۀ زیادی را کشته و جمع کثیری را زخمی و مجروح نمودند و هر دوی آنها در یک مکان به [[شهادت]] رسیدند.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹ و ۲۲۲؛ حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛  مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref>
در گزارش دیگری نقل شده که سعد بعد از شهادت امام(ع) با شنیدن صدای ضجه و ناله زنان، به سوی سپاه عمرسعد حمله کرده و به شهادت رسید.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹.</ref>
در گزارش دیگری نقل شده که سعد بعد از شهادت امام(ع) با شنیدن صدای ضجه و ناله زنان، به سوی سپاه عمرسعد حمله کرده و به شهادت رسید.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹.</ref>


اما گزارش شهادت وی در کربلا از جهاتی قابل تامل است، زیرا برخی چون [[محمد تقی شوشتری|محقق شوشتری]] در مورد منبع ملحق شدن سعد به لشکر امام حسین(ع) و اینکه وی و برادرش از خوارج بودند تردید کرده است. تستری بر این باور است رویکرد خوارج نسبت به یاری دادن حکومت‌ها منفی بوده و با توجه به شعار معروف خوارج -«لا حُکْمَ الَّا لِلَّهِ»-، بعید است که به یاری امام حسین(ع) رفته باشند.<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸.</ref> از سوی دیگر همانگونه که بیان شد تنها و اولین منبعی که این مطلب را نقل کرده کتابچه تسمیةمن قتل است، کتابچه‌ای که محتوای آن مخدوش و در آن نام شماری از لشکریان ابن سعد به عنوان شهید کربلا ضبط شده است.<ref>ر. ک: صالحی حاجی آبادی، تسمیة من قتل در ترازوی نقد،۱۳۹۲ش، فصلنامه پژوهش نامه تاریخ، ص۱۳۱-۱۵۹.</ref> افزون بر آنکه این شخص جزء اصحاب حضرت علی(ع) بود و در جنگ صفین به شهادت رسید.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref>
اما گزارش شهادت وی در کربلا از جهاتی قابل تامل است، زیرا برخی چون [[محمد تقی شوشتری]] در مورد منبع ملحق شدن سعد به لشکر امام حسین(ع) و اینکه وی و برادرش از خوارج بودند تردید کرده است. تستری بر این باور است رویکرد خوارج نسبت به یاری دادن حکومت‌ها منفی بوده و با توجه به شعار معروف خوارج -«لا حُکْمَ الَّا لِلَّهِ»-، بعید است که به یاری امام حسین(ع) رفته باشند.<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸.</ref> از سوی دیگر همانگونه که بیان شد تنها و اولین منبعی که این مطلب را نقل کرده کتابچه تسمیةمن قتل است، کتابچه‌ای که محتوای آن مخدوش و در آن نام شماری از لشکریان ابن سعد به عنوان شهید کربلا ضبط شده است.<ref>ر. ک: صالحی حاجی آبادی، تسمیة من قتل در ترازوی نقد،۱۳۹۲ش، فصلنامه پژوهش نامه تاریخ، ص۱۳۱-۱۵۹.</ref> افزون بر آنکه این شخص جزء اصحاب حضرت علی(ع) بود و در جنگ صفین به شهادت رسید.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref>


===شهادت در جنگ صفین===
===شهادت در جنگ صفین===
در مقابل گزارش بالا، شماری دیگر از مورخین بزرگ چون ابن سعد(۲۳۰ق)، طبری(۳۱۰ق)، ابن عبدالبر(۴۶۳ق)، ابن اثیر(۶۳۰ق) در مورد هویت سعد تصریح دارند: سعدبن حارث انصاری در [[جنگ صفین]] همراه [[علی‌ بن ابی طالب|علی‌بن ابی طالب(ع)]] بود و به شهادت رسید.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. طبری، المنتخب من ذیل المذیل،۱۳۵۸ق، ص۱۴۶. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref>
در مقابل گزارش بالا، شماری دیگر از مورخین بزرگ چون ابن سعد(۲۳۰ق)، طبری(۳۱۰ق)، ابن عبدالبر(۴۶۳ق)، ابن اثیر(۶۳۰ق) در مورد هویت سعد تصریح دارند: سعدبن حارث انصاری در [[جنگ صفین]] همراه [[علی‌بن ابی طالب(ع)]] بود و به شهادت رسید.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. طبری، المنتخب من ذیل المذیل،۱۳۵۸ق، ص۱۴۶. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵

ویرایش