confirmed، templateeditor
۱۲٬۳۱۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '==پانویس==↵{{پانویس۲}}' به '== پانویس == {{پانوشت}} == یادداشت == {{یادداشتها}}') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
(ویکی سازی) |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = | ||
| محل زندگی = | | محل زندگی = | ||
| تاریخ وفات/شهادت = [[سال ۳۷ هجری]] [[جنگ صفین]] | | تاریخ وفات/شهادت = [[سال ۳۷ هجری قمری]] [[جنگ صفین]] | ||
| شهر وفات/شهادت = | | شهر وفات/شهادت = | ||
| نحوه وفات/شهادت = | | نحوه وفات/شهادت = | ||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| فعالیتها= حضور در [[جنگ صفین]]؛ | | فعالیتها= حضور در [[جنگ صفین]]؛ | ||
}} | }} | ||
'''سَعْد بن حَرْث (حارِث) بن سَلَمَة انصاری عَجْلانی کوفی'''، بر اساس یک گزارش ضعیف <small>(شهادت [[سال ۶۱ قمری | '''سَعْد بن حَرْث (حارِث) بن سَلَمَة انصاری عَجْلانی کوفی'''، بر اساس یک گزارش ضعیف <small>(شهادت [[سال ۶۱ قمری]])</small> از [[شهدای کربلا]]. سعد در [[واقعه کربلا]] از [[لشکر عمر بن سعد]] بود، که با شنیدن ندای [[استغاثه|استغاثۀ]] [[امام حسین(ع)]]، در دفاع از آن حضرت، به جنگ سپاه کوفه رفت و به [[شهادت]] رسید. اما در مقابل برخی منابع کهن و قابل اعتماد نام وی را در شمار [[اصحاب حضرت علی(ع)]] که در [[جنگ صفین]] به شهادت رسیده، ضبط کردهاند. | ||
==هویت سعد و زمان شهادت== | ==هویت سعد و زمان شهادت== | ||
در مورد هویت سعدبن حرث(حارث) و اینکه در چه زمانی به شهادت رسیده دو گزارش مختلف نقل شده است، برخی با استناد به تسمیة من قتل نام وی را در شمار شهدای کربلا ضبط کردهاند؛<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> اما در منابع کهن و معتبر نام وی در شمار شهدای جنگ صفین ضبط شده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. طبری، المنتخب من ذیل المذیل،۱۳۵۸ق، ص۱۴۶. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref> | در مورد هویت سعدبن حرث(حارث) و اینکه در چه زمانی به شهادت رسیده دو گزارش مختلف نقل شده است، برخی با استناد به تسمیة من قتل نام وی را در شمار [[شهدای کربلا]] ضبط کردهاند؛<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> اما در منابع کهن و معتبر نام وی در شمار شهدای جنگ صفین ضبط شده است.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. طبری، المنتخب من ذیل المذیل،۱۳۵۸ق، ص۱۴۶. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref> | ||
===شهادت در کربلا=== | ===شهادت در کربلا=== | ||
فضیلبن زبیر برای اولین بار در مورد حضور این شخص و برادرش ابوالحتوف در کربلا بیان کرد:«از انصار... سعدبن حارث و برادرش الحتوفبن حارث که از طرفداران حکمیت بودند، هنگامی که صدای ضجه و شیون زنان و کودکانِ از آل محمد(ص) را شنیدند، با شمشیرهایشان حمله کرده و همراه حسین(ع) جنگیدند تا به شهادت رسیدند».<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> و بسیاری با استناد به این کتابچه، نام وی را در شمار شهدای کربلا ضبط کرده و در مورد کیفیت شهادت وی گزارش کردند: بعدازظهر [[روز عاشورا|عاشورا]] هنگامی که تمام اصحاب امام(ع) به شهادت رسیدند و سپاه کوفه امام(ع) را محاصره کرده بود، حضرت ندای «{{عربی|اَلا مِنْ ناصِرٍ فَیَنْصُرنا، اَلا مِنْ ذابٍّ یَذُبُّ عَنْ حَرَمِ رَسولِ اللهِ(ص)}}» را سر داد. زنان و کودکان خیمهگاه حسینی ندای استغاثه سیدالشهداء(ع) را شنیدند و شروع به ناله و فریاد کردند. | فضیلبن زبیر برای اولین بار در مورد حضور این شخص و برادرش [[ابوالحتوف جعفی|ابوالحتوف]] در [[کربلا]] بیان کرد:«از انصار... سعدبن حارث و برادرش الحتوفبن حارث که از طرفداران حکمیت بودند، هنگامی که صدای ضجه و شیون زنان و کودکانِ از آل محمد(ص) را شنیدند، با شمشیرهایشان حمله کرده و همراه حسین(ع) جنگیدند تا به شهادت رسیدند».<ref>الأمالی الخمیسیة(تسمیةمن قتل)، جزء اول، ص۱۷۲. ر. ک: الحدائق الوردیة، ص۱۲۲.</ref> و بسیاری با استناد به این کتابچه، نام وی را در شمار شهدای کربلا ضبط کرده و در مورد کیفیت شهادت وی گزارش کردند: بعدازظهر [[روز عاشورا|عاشورا]] هنگامی که تمام اصحاب امام(ع) به شهادت رسیدند و سپاه کوفه امام(ع) را محاصره کرده بود، حضرت ندای «{{عربی|اَلا مِنْ ناصِرٍ فَیَنْصُرنا، اَلا مِنْ ذابٍّ یَذُبُّ عَنْ حَرَمِ رَسولِ اللهِ(ص)}}» را سر داد. زنان و کودکان خیمهگاه حسینی ندای استغاثه سیدالشهداء(ع) را شنیدند و شروع به ناله و فریاد کردند. | ||
در این هنگام سعد و برادرش ابوحتوف بن حارث صدای زنان و کودکان آل رسول الله(ص) را شنیدند، شعار خوارج را سر دادند «''لا حکم الا لله و لاطاعة لمن عصاه''»،<ref>حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛ مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref> سپس اعلام کردند که حسین فرزند [[فاطمه زهرا|دختر پیامبر اسلام]](ص) است که ما آرزوی [[شفاعت]] جد او را در روز [[قیامت]] داریم، چگونه با وی بجنگیم در حالی که آن حضرت در این حال است و یار و یاوری ندارد و تنها در صحرای کربلا طلب کمک میکند. سپس شمشیرهای خود را از غلاف خارج نموده و هر دوی آنان به سپاه [[بنی امیه]] و [[لشکر عمر بن سعد|لشکر ابن سعد]] حمله کرده و عدۀ زیادی را کشته و جمع کثیری را زخمی و مجروح نمودند و هر دوی آنها در یک مکان به [[شهادت]] رسیدند.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹ و ۲۲۲؛ حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛ مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref> | در این هنگام سعد و برادرش ابوحتوف بن حارث صدای زنان و کودکان آل رسول الله(ص) را شنیدند، شعار خوارج را سر دادند «''لا حکم الا لله و لاطاعة لمن عصاه''»،<ref>حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛ مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref> سپس اعلام کردند که حسین فرزند [[فاطمه زهرا|دختر پیامبر اسلام]](ص) است که ما آرزوی [[شفاعت]] جد او را در روز [[قیامت]] داریم، چگونه با وی بجنگیم در حالی که آن حضرت در این حال است و یار و یاوری ندارد و تنها در صحرای کربلا طلب کمک میکند. سپس شمشیرهای خود را از غلاف خارج نموده و هر دوی آنان به سپاه [[بنی امیه]] و [[لشکر عمر بن سعد|لشکر ابن سعد]] حمله کرده و عدۀ زیادی را کشته و جمع کثیری را زخمی و مجروح نمودند و هر دوی آنها در یک مکان به [[شهادت]] رسیدند.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹ و ۲۲۲؛ حسینی حائری شیرازی، ذخیرة الدارین، زمزم هدایت، ص۴۵۶؛ رکـ: تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹؛ محلی، الحدائق الوردیة، صنعا، ج۱، ص۲۱۱؛ مامقانی، تنقیح المقال، مطبعة المرتضویة، ج۲، ص۱۲.</ref> | ||
در گزارش دیگری نقل شده که سعد بعد از شهادت امام(ع) با شنیدن صدای ضجه و ناله زنان، به سوی سپاه عمرسعد حمله کرده و به شهادت رسید.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹.</ref> | در گزارش دیگری نقل شده که سعد بعد از شهادت امام(ع) با شنیدن صدای ضجه و ناله زنان، به سوی سپاه عمرسعد حمله کرده و به شهادت رسید.<ref>سماوی، ابصار العین، ۱۴۱۹ق، ص۱۵۹؛ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۳۱۹.</ref> | ||
اما گزارش شهادت وی در کربلا از جهاتی قابل تامل است، زیرا برخی چون [[محمد تقی | اما گزارش شهادت وی در کربلا از جهاتی قابل تامل است، زیرا برخی چون [[محمد تقی شوشتری]] در مورد منبع ملحق شدن سعد به لشکر امام حسین(ع) و اینکه وی و برادرش از خوارج بودند تردید کرده است. تستری بر این باور است رویکرد خوارج نسبت به یاری دادن حکومتها منفی بوده و با توجه به شعار معروف خوارج -«لا حُکْمَ الَّا لِلَّهِ»-، بعید است که به یاری امام حسین(ع) رفته باشند.<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۸.</ref> از سوی دیگر همانگونه که بیان شد تنها و اولین منبعی که این مطلب را نقل کرده کتابچه تسمیةمن قتل است، کتابچهای که محتوای آن مخدوش و در آن نام شماری از لشکریان ابن سعد به عنوان شهید کربلا ضبط شده است.<ref>ر. ک: صالحی حاجی آبادی، تسمیة من قتل در ترازوی نقد،۱۳۹۲ش، فصلنامه پژوهش نامه تاریخ، ص۱۳۱-۱۵۹.</ref> افزون بر آنکه این شخص جزء اصحاب حضرت علی(ع) بود و در جنگ صفین به شهادت رسید.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref> | ||
===شهادت در جنگ صفین=== | ===شهادت در جنگ صفین=== | ||
در مقابل گزارش بالا، شماری دیگر از مورخین بزرگ چون ابن سعد(۲۳۰ق)، طبری(۳۱۰ق)، ابن عبدالبر(۴۶۳ق)، ابن اثیر(۶۳۰ق) در مورد هویت سعد تصریح دارند: سعدبن حارث انصاری در [[جنگ صفین]] همراه [[ | در مقابل گزارش بالا، شماری دیگر از مورخین بزرگ چون ابن سعد(۲۳۰ق)، طبری(۳۱۰ق)، ابن عبدالبر(۴۶۳ق)، ابن اثیر(۶۳۰ق) در مورد هویت سعد تصریح دارند: سعدبن حارث انصاری در [[جنگ صفین]] همراه [[علیبن ابی طالب(ع)]] بود و به شهادت رسید.<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، دار صادر، ج۵، ص۸۲. طبری، المنتخب من ذیل المذیل،۱۳۵۸ق، ص۱۴۶. ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۵۸۳. ابن اثیر، اسدالغابة، دار الکتاب العربی، ج۲، ص۲۷۲.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == |