مستبصر: تفاوت میان نسخه‌ها

==تعریف مستبصر  و کاربرد آن در کتاب‌های فقهی و حدیثی==

مستبصر، در فرهنگ شیعه، به کسی می‌گویند که با تحقیق و دلیل، دین یا مذهبش از یکی از فرقه‌های اسلامی<ref>مرعی، القاموس الفقهی، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۹۱؛ غدیری، القاموس الجامع للمصطلحات الفقهیة، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵۳۴؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۱۱.</ref> یا اديان الهی<ref>[http://www.she3a-alhsen.com/showthread.php?t=39440). «مصطلح المستبصر ومن هم المستبصرون ؟»]، وبگاه منتدیات شیعة الحسین العالمیه.</ref> به مذهب شیعه اثناعشری تغییر دهد. [[فضل بن حسن طبرسی|فضل بن حسن طَبرِسی]] از مفسّران شیعه، در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مَجمع البیان،]] مستبصر را کسی می‌داند که عاقل باشد و توانایی تشخیص حق از باطل را با استدلال و اندیشه داشته باشد.<ref>طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۴۴۴.</ref> استبصار به معنای آگاه و بصیرشدن در دین است.<ref>جمعی از پژوهشگران، موسوعة الفقه الاسلامی، ۱۴۲۳ق، ج۱۱، ص۹.</ref>  

در ابواب مختلف فقه نظیر [[نماز]]،<ref>ابن‌ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰.</ref> [[روزه]]،<ref>ابن‌حمزه، الوسيله، ۱۴۰۸ق، ص۵۶.</ref> [[زکات]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن‌ابی‌عقیل و فقهه‌، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸.

[[ویژه:Categories|رده]]</ref> [[حج]]،<ref>برای نمونه نگاه کنید به اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن‌جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> [[ارث|میراث]]<ref>حر عاملی، وسائل‌الشيعه، دار احياء التراث العربی، ج۱۷، ص۴۷۵.</ref> و [[قصاص]]،<ref>حر عاملی، وسائل‌الشيعه، دار احياء التراث العربی، ج۱۹، ص۲۰۵.</ref> از احکام مستبصر بحث شده است. بحث از احکام مستبصر در [[فتوا|فتاوای]] [[ابن‌ابی عقیل عمانی|ابن‌ابی عقیل عمانی]] (درگذشت: ۳۲۹ق) که عصر [[غیبت صغرا|غیبت صغری]] را درک کرده است<ref>مرکز المعجم الفقهی، حیاة ابن‌أبی عقیل و فقهه‌، ۱۴۱۳ق، ص۳۹۸.</ref> و [[ابن‌جنید اسکافی|ابن‌جنید]] از فقهای [[قرن چهارم]] قمری<ref>اشتهاردی، مجموعه فتاوی ابن‌جنید، ۱۴۱۶ق، ص۱۲۲.</ref> ذکر شده است. در [[کتب اربعه|کتب اربعه]] احادیث مرتبط با مستبصر، در باب‌هایی نظیر زکات و حج آمده است.<ref>نگاه کنید به شیخ طوسی، تهذيب‌الاحكام، ۱۳۶۵ش، ج۴، ص۵۴؛ شیخ طوسی، الاستبصار، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۴۵؛ شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه‌، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۴۲۹؛ کلینی، الکافی، ۱۴۲۹ق، ج۷، ص۱۳۹.</ref> و همچنین در بسیاری از منابع فقهی، از عدم قضای عباداتی که مستبصر انجام داده بحث شده است.<ref>ابن‌حمزه، الوسيله، ۱۴۰۸ق، ص۵۶؛ ابن‌ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۶۰؛ علامه حلی، منتهی‌المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۱۳، ص۹۷؛ شهید اول، الدروس الشرعيه، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۴۳.</ref>

به‌فتوای [[محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، احکام استبصار شامل تمام فرقه‌های مسلمان، حتی فرقه‌هایی که محکوم به [[کفر]] هستند، نظیر [[ناصبی|ناصبی‌ها]] و [[غالیان]] می‌شود؛<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۳۰۷.</ref> اما [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] در [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|عُروةالوثقی]] احکام استبصار را شامل [[غالیان|غُلات]] نمی‌داند.<ref>طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۴۵۰.</ref>